Frankismo Hego Euskal: Ekonomia, Politika Nazionala eta FRC Euskaldunak
Clasificado en Historia
Escrito el en vasco con un tamaño de 3,99 KB
FRANKISMO HEGO EUSKAL:
EKONO: Elektrizitate,bide-sare. Indrustria egiturak ez. 1937 Kontzertu ekonomikoak baliogabetu. Ekonomia autarkikoak ezarri eta mugak itx. Lehengaia murriztu. Biz,Gip (Industria) estatuko batez bestekoagainditu. Etekin handiak. Oinarrizko produktuen eeskasia, miseria, gosea, errazionamendua, bizi-kostu igoera, soldata baxua, gaixotasunak.
POLITIK NAZIONALA ETA FRC EUSKALDUNAK:
ADMINISTRAZIO FUNTZIONARIOAK: Administrazioan garbiketa.Burokrata eta politiko sare berria. Goi burgesia: Frankismoak euskal burgesia bereskuratuErregimenarekiko jarrera pragmatiko eta leaia.Erdiko buregsia:Ekonomia garapenak erregimnearekiko bezerokeria politikoa sortu. Landa munduko baserritar jabeak: Erregimeneko katolizismo idenifikatu, karlisten eremuak, euskal gune kontserbadoreena. Eusla heliza: Apaizgo abertzale ugariern aurkako errepresioa ondoren biztanleak berkristautzeko pres agertu EH eliza.
OPOSIZIOA: GZ bukaera eta erreg hasiera: Iparraldeko frontea eror. EusJaur erbestean. 2MG, euskaldun deportatu. EAS diktadura frankistaren aurka (PCE,PSOE,CNT,errep).. Erbesteko oposizio talde desberdinen arteko harreman zailak. Gehienak galtzaileak ziren EH, epaiketa,fusilamendu,kartzela... erreresioa. Zapalkuntza. Gerra osteko urteak: Ekonomikoki gogorra, kalteak, 2MG hasi, optimismoa (bye dikatura). 40s amerikarrei ezagutarazi Agirra AEB. Porrotbaionako hitzarmena 1945 mARTXOAN.
GERRA HOTZ testuing: Itxaropen zapuztuak. Komunismoaren aurkakoak. Barne oposizioa koordinatu. EH ondorengotza legeari buruzko erref abstentzioa. 47-51 bi greba (politiko) itsasadar industrial-errepresioa. EusjAur lozorro; egoera iraultzeko bitartekorik ez. 1953-55 Vatikanoko konkordatua eta AEBkiko hitzarmena egin ziren eta NBEn sartu.
Langile mugimenduan oposizio ofizial hura alde batera utzi. grebak, joera komunista eta katolko aurrerakoia. Herriko klero abertzalea. 1957 PARISKO HITZARMENA (EuskoJaur), ez zen ondo ikus. ETA sortu zen.
FRANCOREN BIGARREN ETAPA:
EOERA EKONOMIK: Desarroll(60-75).Marshall Plana, autarkia aldia amaitu. Biz Gipz garatu. naf, Araba motelago. ezaugarri ekonomikoak; pilaturiko kapitala/atzerriko kapitala/Industria modernoagoa/enpresa pentsaera berria/eskulan prestatua sortzeko beharra/produkzio igoera7 industriares espeziazioa eskualdeka... sektore(siderometalurigia,kimika,ontzigintzak,automobilistika, makina-erreminta papergintza, arte graf)Abran superportu, industrializaizo orokorra (homogeneoa)Biztaleria aktiboaren tasa igo. Bigarren sektorea nagusitu. 70s. 1973ko nazio krisi. Petrolioaren gioera. mugim sindika.ETA enpresaburu aurka.
KOOPERATIBAK: Finantza berriztapen(Gip, Aras), ULGOR, langile-bazkide, Baja Lbaora, Irakaskuntza, aseguru, ikerketa.
Inmigrazioa eta hirien hazkundea: %44,38. Gaztela leon, andaluzia, galizia, extrem..., euskal hirigintza, antolatu gabe.
OPOSIZIOA:Kanpoko guraziengandik gero eta gehiago:
1.Sozialismoa:Aldaketak buruzagitza. Indl Prieto hilLlopisten zuzbaztertu. Felipe Gonzalez PSOE idazkaritza EAE Nicolas redondo UGT.
2. ETA: Euskara eta euskal identitate-ezaugarriak berreskuratu. Hormetan pint+leherg. Erantzun gogrra. Ideologia marxista. Indarkeria erabili. 68 abuztu lehen atentatua. Eusakldun guztioti errepresioa. Polizia bati hil, "burgoseko porzesua".16 militante epaitu. Nazioarteko Oihartzuna. Oposizio mugimenduak. ETA bahiketa. estatuak gogor erantzun. Salbuespen egoerak jarri. heriotza zigorrak-kartzel zig. 70s ETA 2iritzi (zatiketa)irtenbide militar edo irtenbide politiko militarra. ETAK ekintza iksugrri Carrero blanco almirantea.
Eliza abertzalearen jarrera: RH Hierarkia aurka. Fededunak abertzale ideologia. Pretestak. Langileekiko elkarlanak. Vatikano II kontzilio, polarizatu. 1960 339 abade frankismoaren aurkako agiria sinatu (nortasun).68 giltzapetu derio. 74 Antonio Añoveros, EH, izaera eta identitatea mantentzeko aldariikatu. Euskara jazarpena salatu. Franco+eliza krisi. Añoveros etxetik irten gabe.