Giza Anatomia eta Dietetika: Aparatu Iraizlea, Digestioa eta Dietak

Iraitz Aparatuaren Anatomia

• Giltzurrunak
• Ureterrak
• Maskuria
• Uretra

Giltzurruna: Egitura eta Funtzioak

• Zuntz kapsula
• Giltzurrun-arteria
• Giltzurrun-zaina
• Ureterra
• Giltzurrun-kalizak
• Malpighiren piramidea
• Giltzurrun-muina
• Giltzurrun-azala
• Nefrona

Mantenugaien Funtzio Nagusiak

• Karbohidratoak eta Lipidoak: Funtzio energetikoa
• Proteinak: Egitura, babes eta garraio funtzioak
• Bitaminak eta Mineralak: Funtzio erregulatzailea

Eguneroko Mantenugai Gomendioak

• Karbohidratoak: %50-55
• Lipidoak: %20-35
• Proteinak: %12-15

Dieta Osasuntsuaren Oinarriak

• Fruta eta barazkiak: %50
• Proteinak: %25
• Karbohidratoak: %25
• Lipidoak
• Ura
• Jarduera fisikoa

Asteko Elikagai Gomendioak

• Barazkiak: 2 ano
• Fruta: 3 ano
• Oliba-olioa
• Fruitu lehorrak: 1 ano
• Esnea/Esnekiak: 0-2 ano
• Proteinak: %50
• Lekaleak: 2 ano
• Arrautzak: 0-7 ano
• Arraina: 0-4 ano
• Haragia: 0-3 ano
• Zereal taldeak: osoak edo integralak

Digestio Aparatuaren Anatomia

• Ahoa
• Mihipeko listu-guruinak
• Masaileko listu-guruinak
• Epiglotisa
• Gibela
• Duodenoa
• Goranzko kolona
• Itsua
• Apendize bermiformea
• Ileona
• Uzkia
• Parotida listu-guruinak
• Faringea
• Hestegorria
• Kardia
• Urdaila
• Pankrea
• Piloroa
• Jejunoa
• Zeharkako kolona
• Beheranzko kolona

Dieta Zerbitzua eta Kontrola

Dieta

Jaten ditugun elikagaiak edo jateko modua.

Dietetika

Dietetika elikaduraren printzipio zientifikoen aplikazioa da, bai osasunean bai gaixotasunean.

Dieta Basala

Dieta orekatuaren eskakizunak betetzen ditu, pertsona bakoitzaren ezaugarrien arabera, inolako murrizketarik gabe.

Dieta Terapeutikoa

Patologiaren bat dagoenean preskribatzen dira, eta patologia horrek mantenugaien edo kalorien ekarpen handiagoa edo txikiagoa behar duenean, edo elikagaien ehunduran/trinkotasunean aldaketak daudenean.

Dieta Hipokalorikoa

1.000 kaloria baino gutxiago ez.

Dieta Hiperkalorikoa

Anorexia kasuetan mantenugai gehiago behar denean.

Karbohidratoen Aldaketak Dietan

• Paziente diabetikoak.
• Hesteetan xurgapen-arazoak dituzten pazienteak.
• Substantziaren baten degradazioan alterazioak dituzten pazienteak, esnearen azukrearekiko intolerantzia gertatzen den bezala (Laktosa).

Dieta Hipoproteikoa

Giltzurrun- eta gibel-gutxiegitasuna dutenentzat.

Glutenik Gabeko Dieta

Zeliakoentzat.

Dieta Hiperproteikoa

Paziente kritikoentzat.

Triglizerido eta Kolesterol Gutxiko Dieta

Hiperlipidemia kasuetan.

Sodio Gutxituko Dieta

Hipertentsio arteriala dutenentzat.

Potasio Gutxiko Dieta

Hiperpotasemia kasuetan.

Dieta Likidoa

• Ileo-paralisia berreskuratzeko faseak.
• Beherakoen koadroak.
• Hesteetako miaketak prestatzea (gastroskopia, kolonoskopia, etab.).
• Elikadura parenteraletik ahozko elikadurara igarotzea.
• Mastekatzean, irenstean edo deglutizioan alterazioak dituzten pazienteak.

Dieta Erdilikidoa edo Trituratua

Janarien testura pure motakoa den dieta. Mastekatzean asaldurak dituzten pazienteei irenstea bermatzea du helburu.

Dieta Biguna eta Murtxikatzeko Erraza

Dieta biguna: elikagaiak osorik aurkezten dira, baina egosi egiten dira, digestioa errazteko.

Erraz mastekatzeko dieta: mastekatzeko ahalegin txikiena egitera bideratutako dieta.

Dieta Progresiboa

Testura edo kontsistentzia aldaketekin.

Dieta Absolutua

Ahotik ezer hartu ezin denean.