Giza Arnasketa: Fisiologia, Faseak eta Maiztasunak
Clasificado en Biología
Escrito el en vasco con un tamaño de 3,5 KB
Arnasketa: Zer da eta zertarako?
Arnasketa airetik oxigenoa hartu, zeluletara garraiatu eta, alderantziz, zeluletatik karbono dioxidoa gorputzetik kanpo ateratzea da.
Zer da arnasketa?
Gorputzaren oinarrizko funtzio bat da. Bi minutu baino gehiago ezin da arnastu gabe egon.
Arnasketaren helburuak
- Zelulei oxigenoa garraiatu.
- Zelulek sortutako karbono dioxidoa kanporatu.
Arnasketaren osagai nagusiak
Arnasketa prozesuan hainbat osagai eta fase bereizten dira:
Garraioa
Kanpoaldearen eta gas-trukearen zona arteko garraioa arnas aparatuaren laguntzaz gertatzen da, eta gas-trukearen zona eta zelulen artekoa, berriz, zirkulazio aparatuaren laguntzaz.
Gas-trukea
Bi mailatan gertatzen da:
- Biriketako gas-trukea: Biriketan, odolak oxigenoa hartu eta karbono dioxidoa uzten du.
- Zelula mailako gas-trukea: Zelula mailan, kontrakoa gertatzen da; odolak karbono dioxidoa hartu eta oxigenoa uzten du.
Arnasketa zelularra
Zelulek beren metabolismoa egiteko oxigenoa erabiltzen dute, eta metabolismoaren ondorioz karbono dioxidoa sortzen dute.
Arnas Aparatuaren Fisiologia
Arnas aparatuaren funtzionamenduan hiru fase nagusi bereizten dira:
Kanpoko fasea
Oxigenodun airea kanpotik biriketarainoko garraioa ematen da.
Fase hematikoa
Odol bidez gasen garraioa ematen da.
Barneko fasea
Sistema kapilar periferikoko odolaren eta zelulen arteko gas-trukea ematen da.
Arnasketa Faseak
Arnasketa prozesua hainbat fasetan banatzen da:
Biriketako aireztapena
Ingurumenaren eta aire albeolarraren artean trukatzen den aire bolumenari deritzogu (inspirazioa eta espirazioa).
Aireztatutako airearen banaketa
Inspiratutako aireak homogeneoki banatuta egon behar du albeoloen artean.
Biriketako perfusioa
Odol fluxuak biriketako kapilar guztietara iritsi behar du.
Biriketako difusioa
Oxigenoa albeoloetatik odol kapilarretara pasatzen da, eta karbono dioxidoa kapilarretatik albeoloetara pasatzen da.
Gas-trukearen fase osagarriak
Gas-trukearen prozesuan bi fase garrantzitsu bereizten dira:
Fase hematikoa
Odolak albeoloetan etengabe karbono dioxidoa deskargatzen eta oxigenoa hartzen doa.
Fase tisularra
Ehunetan, oxigenoaren presioa altuagoa da kapilarretako odolaren zeluletan baino; horregatik, oxigenoa zeluletara pasatzen da.
Arnasbideak
Arnas aparatua bi atal nagusitan banatzen da:
Goiko Arnasbideak
Sudur-zuloak
Arnas aparatuaren lehen atala da, eta arnastean airea bertatik pasatzen da.
Faringea
Arnasbideen eta digestio hodiaren arteko konexio gunea da.
Beheko Arnasbideak
Laringea
Faringearen eta trakearen arteko organo bakoitia da.
Trakea
Laringearen luzapena da, VI. orno zerbikalean hasten da eta V. orno torazikoan amaitzen da.
Bronkioak eta albeoloak
Trakearen jarraipena dira, biriketako gas-trukea gertatzen den leku nagusiak.
Arnasketa Maiztasunak
Arnasketaren maiztasun normalak eta anormalak:
Eupnea
12-18 arnasketa/minutu.
Takipnea
Arnasketa maiztasuna 20 arnasketa/minutu edo gehiago.
Bradipnea
12 arnasketa/minutu edo gutxiago.
Apnea
Arnasketa gelditzea eta larrialdi handiko egoera.