Giza Dimentsioak, Identitatea eta Duintasuna

Pertsonaren Dimentsioak

Giza izatearen funtsezko alderdiak ulertzeko, pertsonaren dimentsio nagusiak aztertuko ditugu:

Barnekotasuna

Denok dugun barne-dimentsio bat da, pentsamenduen intimitatea, guk soilik eskura ditzakegun sentimendu eta espresioak barne hartzen dituena.

Soziabilitatea

Pertsonok beste gizaki batzuekin harremanetan egoten gara beti. Taldean bizi behar duen animalia mota da gizakia.

Bizitza Proiektua

Pertsonak etorkizunera bideratuta gaude, helburuak eta ametsak ezarriz gure bidea eraikitzeko.

Identitate Pertsonala Sortzeko Osagaiak

Jaiotzen garenetik sozializazio prozesu batean sartzen gara, besteekiko elkarrekintzazko prozesuan. Prozesu horrek gizarteko kide bihurtzen gaitu eta, aldi berean, gizabanako bakar egiten gaitu. Identitate pertsonala osatzen duten elementuak hauek dira:

• Osagai Soziokulturalak: Gizarte batean jaiotzen eta hazten gara, eta horrek izugarrizko eragina du guregan, gure balioak eta ohiturak moldatuz.
• Osagai Soziopolitikoak: Gure inguruan eragina izan duten ideologia politiko batzuekiko atxikimendu-sentimendua garatzen dugu, gure ikuspegi soziala osatuz.
• Osagai Moral eta Erlijiosoak: Gure izaera morala zehazten duten balioak eta jarrerak, hautatzen ditugun bizi-arauak eta gure konfiantza duten erlijio-sinismenak.
• Osagai Historiko-Pertsonalak: Geure historia pertsonalak aurreko osagaiak modu pertsonalean eta propioan hartzea eragingo du, besteengandik desberdina den moduan, gure nortasun bakarra sortuz.

Sentimenduak eta Emozioak

Giza esperientziaren funtsezko atalak dira sentimenduak eta emozioak. Hauek dira horien inguruko kontzeptu nagusiak:

Afektibitatea

Gure burua beste pertsonekin lotzeko dugun gaitasuna da. Sentimenduak eta emozioak eragiten dizkigute. Adibidez: tristura eta alaitasuna, maitasuna eta gorrotoa, errudun sentitzea eta axolagabetasuna.

Emozioak

Sentimenduen berezko adierazpenak direla esan dezakeguna, organismoaren bidez adierazten dira, bai fisikoki bai psikologikoki.

Emoziozko Adimena

Norberaren eta besteen emozioak ulertzeko, kudeatzeko eta erabiltzeko gaitasuna da. Honako osagaiak ditu:

• Norberaren buruaren kontzientzia izatea: Sentitzen duguna jakitea, norberaren lehentasunak ezagutzea, norberaren gaitasunak kontuan hartuz eta haiengan konfiantza izanez.
• Autoerregulazioa: Emozioak kudeatzea, zereginak errazteko eta ez oztopatzeko. Estresa, adibidez, maneiatzen ikasi behar da.
• Motibazioa: Helburuak lortzeko bidean, norberak ezarritako lehentasunen arabera jardutea eta ekintzak bukatzen laguntzea; zailtasun eta frustrazioari aurre egitea. Frustrazioa, adibidez, nahi duguna ez dugunean lortzen da.
• Enpatia: Besteek sentitzen dutena ulertzea, haien lekuan jartzea eta harremanak lantzea. Besteen azalean jartzea.
• Trebetasun Sozialak: Besteekiko harremanetan norberaren emozioak egoki kudeatzea. Besteengan konfiantza izatea. Elkartasuna, guztion onurako dena egitea.

Zer Esan Nahi Du Duintasuna Edukitzeak?

Duintasuna izateak esan nahi du ez garela gauza edo objektu trukagarriak, baizik eta gauza guztiak baino balio handiagoko izakiak gara, duintasunik handienera jasotako izakiak. Duintasunaren oinarriak hainbat argudiotan aurki ditzakegu:

• Argudio Filosofikoak: Izaki adimentsu eta arrazionalak bakarrak garelako eta gu soilik garelako erabaki askeak hartzeko gai.
• Argudio Teologikoak: Jainkoak bere antzeko eta bere irudira egin gaituelako, balio intrintsekoa emanez.
• Argudio Pragmatikoa: Denok irabazten dugu horrekin: elkar duintasun handienaren jabe den izakitzat tratatuz, gizarte-sistema gorde eta anabasari, kaosari eta indarkeriari aurre egiteko gai garelako.