Giza Jokabide eta Jarreren Faktoreak: Analisi Psikologikoa

Altruismoan eragiten duten faktoreak

• Faktore afektiboak

  • Enpatia
  • Afektu positiboa
  • Erru sentimenduak

• Faktore kognitiboak

  • Arrazonamendua: Arrazonamendu maila altuak jokabide prosozial altua dakar.
  • Rol-hartzea: Besteen lekuan jartzea.

• Sexu-ezberdintasunak

  • Auto-txostenetan oinarritutako ikerketak: Emakumeek enpatia handiagoa erakusten dute.
  • Haurrekin egindako ikerketak: Neskek jokabide prosozial handiagoa erakusten dute.
  • Jokabide zehatzetan: Gizonezkoak defentsan gehiago, emakumezkoak zaintzan gehiago.
  • Ezberdintasunen zergatia: Kultura, gizartea eta diziplina teknikak.

• Nortasuna

  • Autoestimu altua
  • Konpetentzia altua
  • Barne kontrol maila altua

• Sozializazioa

  • Diziplina teknikak: Arrazonamendua eta indukzioa.
  • Atxikimendu segurua eta eredu prosozialak.
  • Eskola.

• Testuinguruaren eragina

  • Behatzaile pasiboen presentzia:
    • Erantzukizunaren difusioa: Beste batek egingo duela pentsatzea.
    • Adostasun sozialean konfiantza: Besteek egiten ez badute, nik ere ez.
    • Besteen gaitzespenaren beldurra: Kritiken beldurra.
  • Laguntzerakoan eragina duten faktoreak: Prest egotea eta laguntza behar duenarekiko harremana.

• Gizarte eta kulturaren eragina

  • Garapen sozialarekin harreman negatiboa.
  • Populazio handiagoetan jokabide prosozial gutxiago.
  • Kultura indibidualistetan, jokabide prosozial gutxiago.

Indarkerian eragiten duten faktoreak

• Faktore afektiboak

  Estimulu abertsiboek afektu negatiboa sortzen dute (haserrea, beldurra, frustrazio handia), jokabide agresiboekin eta aktibazio maila handiarekin lotuta. Haserrearen katarsia.

• Faktore kognitiboak

  • Pentsamendu kongruenteak: Indarkeriarekin lotutako pentsamendu gehiago izatea.
  • Atribuzio kausala: Pertsona bat gure ondoezaren edo frustrazioaren kausa dela pentsatzea.
  • Eszenarioen ikaskuntza: Noiz jokatu behar den modu agresiboan.

• Sexu-ezberdintasunak

  Zergatia:

  • Azalpen biologikoa: Hurbileko espezieetan arrak agresiboagoak.
  • Azalpen soziala: Gurasoen jarrerak, jostailuak.
  • Azalpen interaktiboa: Faktore biologiko eta sozialen elkarreragin konplexuaren ondorioz.

• Nortasuna

  • Autoestimu baxua, ezegonkorra eta mehatxatuta dutenek jokabide agresiboagoa izateko joera.
  • Agresibitatea errazten duten faktoreak: Suminkortasuna, erreaktibotasun emozionala eta errumiazioa.

• Sozializazioa

  • Ikaskuntza: Sariak (baldintzapen operantea) eta ereduak behatzea (ikaskuntza soziala).
  • Zenbait diziplina teknika: Estilo autokratikoa, maitasun eta zintzotasun eza, kontrolik eza edo permisibitatea.
  • Familia barruko indarkeria.

• Gizarte eta kulturaren eragina

  • Aniztasun handia.
  • Garai historikoaren araberako aldaketak.
  • Kultura barruko ezberdintasunak.

• Beste faktore batzuk

  • Alkohola
  • Erlijioa
  • Komunikabideen eragina

• Testuinguruaren eragina

  Milgram eta Zimbardoren esperimentuak.

Jarreren funtzio motibazionalak

• Funtzio adaptatiboa edo instrumentala

  Gure helburuak lortzen laguntzen du.

• Niaren babesa

  Jarreren bidez gure burua babestea.

• Balioak adierazteko funtzioa

  Jarreren bitartez gure balioak aldarrikatzea.

• Komunikazio soziala

  Gurekin afinitatea duten taldeekin identifikatzea.

Jarreren funtzio kognitiboak

• Informazio garrantzitsuaren bilaketan eragina

  Gure jarrerekin bat datorren informazioa bilatzera jotzea.

• Informazioaren prozesaketan eta interpretazioan eragina

  Informazioaren prozesaketa sakonagoa eta azkarragoa da gurekin bat badator.

• Jarrerekin zerikusia duen informazio esanguratsuaren oroimenean eragina

  Hobeto gogoratzen da gurekin bat datozen jarreren informazioa.

Jarreren osaketa

• Informazio kognitiboan oinarritutako jarrerak

  Jarrera asko objektu horiei buruz ditugun sinesmenetan zentratzen dira (informazioa, sinesmenak, pentsamendua).

• Informazio afektiboan oinarritutako jarrerak

  • Emozioek eraginda.
  • Baldintzapen klasikoa, operantea eta ikaskuntza soziala.
  • Agerpen hutsaren efektua.

• Portaerazko informazioan oinarritutako jarrerak

  Disonantzia kognitiboaren teoria.