Gizarte Berria eta Industria Iraultzak

Gizarte Berria

Langile Mugimenduaren Jatorria

• Espainiako langileen lan- eta bizi-baldintzak oso gogorrak ziren.
• 1868ra arte, Espainiako langile-mugimenduak indar gutxi izan zuen.
• Lehen manifestazioak: fabrikak suntsitzeko ekintza ludditak.
• 1840. urtean lehen langile-mugimenduak sortu ziren (kotoi-industrian).
• Elkartzeko eskubidea eskatu zen.

Bigarren Industria Iraultza

1870. urtetik aurrera Bigarren Industria Iraultza gertatu zen.

Energia-iturri eta Industria Berriak

Bi energia-iturri berri izan ziren etapa honen oinarriak:

• Elektrizitatea. Industrian aplikatu zen, makinak mugitzeko. Elektrizitateari esker, zenbait garraiobide berri, komunikabide berri (telefonoa, irratia) eta asialdiko modu berri (zinema) agertu ziren.
• Petrolioa. Automobilgintzan erabiltzeko eztanda-motorra asmatu zenean, petrolioak garrantzia handia hartu zuen. Gainera, industria petrokimikoaren garapena bultzatu zuen.

Beste industria batzuk nagusitu ziren, batez ere Amerikako Estatu Batuetan eta Alemanian:

• Industria siderurgikoa: Burdinaren industria, altzairua sortzeko.
• Industria kimikoa: Lehengai berriak erabili ziren, farmaziako gaiak, produktu sintetikoak eta plastikoa.
• Industria elektrikoa: Elektrizitatea ekoizten hastean, industria hau garatu egin zen.

Aurrerapenak Garraioetan eta Komunikabideetan

Honek merkatuak integratzea eta espezializatzea, nazioarteko merkataritza haztea eta mundu osoko migrazioa ugaritzea erraztu zuen.

• Trenbidearen erabilera zabaldu egin zen, abiadura eta segurtasuna handitu eta tarifak murriztu zirelako.
• Lurrunontziak asko hobetu ziren eta belaontziak desagertu egin ziren. Gainera, Suezko eta Panamako kanalak ireki ziren.
• Gasolinaz mugitutako eztanda-motorrak automobila sortzea ekarri zuen. Karl Benzek eta Gottlieb Daimler-ek asmatu zuten automobila, 1895ean.
• Hegazkingintzak lehen urratsak egin zituen: Wright anaiek lehenengo hegazkina asmatu zuten, eta 1903an egin zuten lehen hegaldia.

Lan Egiteko Modu Berriak

• Frederick W. Taylor ingeniariak taylorismoa sortu zuen.
• Sistema horretan ekoizpen-prozesua zeregin txikitan banatzen zen.
• Langile bakoitza zeregin batean espezializatzen zen.
• Henry Fordek kateko lana aplikatu zuen bere automobil-fabriketan.
• Produktuak langile batetik bestera igarotzen ziren, muntaketa-kate batean zehar. Horrela, produktu gehiago ekoizten ziren denbora gutxiagotan.
• Gainera, serieko ekoizpena aplikatu zuen; hau da, produktu bat kantitate handian ekoizten zen.