Gizarte Desberdintasunak: Jatorria eta Hezkuntza Erantzuna

Gizarte Desberdintasunak: Jatorria eta Hezkuntza Ereduak

Gaur egungo gizartean hainbat desberdintasun mota daude, eta gehienak faktore historiko eta sozialengatik sortu dira. Desberdintasun horiek benetako berdintasuna eta justizia soziala lortzeko bidean oztopo dira.

Desberdintasun motak eta horien jatorria

Herrien arteko desberdintasunak

Herrialde garatuen eta garapen bidean daudenen arteko arrakala nabarmena da. Honen arrazoi historiko nagusiak hauek dira:

• Kolonialismoa eta inperialismoa: Europako potentzia kolonizatzaileek beste kontinenteetako (Afrika, Asia...) baliabideak ustiatu zituzten, herrialde asko menpeko bihurtuz.
• Deskolonizazio osteko menpekotasuna: Deskolonizazio prozesuak gertatu arren, menpekotasun ekonomiko eta politikoak sarritan iraun du.

Gizarte barneko desberdintasunak

Gizarte baten barruan ere hainbat ardatzen araberako desberdintasunak daude:

• Klase sozialen arabera: Jabetza pribatuaren sorrerarekin (Neolitoan) hasi eta Industria Iraultzarekin sendotu zen. Burgesiak boterea hartu zuen bitartean, proletarioek lan-baldintza gogorrak pairatu zituzten.
• Generoaren arabera: Sistema patriarkalak emakumea bigarren mailan kokatu du historian zehar. Emakumeek hezkuntza, botoa eta lan-eskubideak askoz beranduago eskuratu dituzte.
• Jatorriaren edo etniaren arabera: Kultura-, hizkuntza- edo arraza-desberdintasunen ondorioz diskriminazio-egoerak sortu dira, arrazakeriaren oinarrietako bat izanik.

Ondorioz, desberdintasunak ez dira naturalak; gizarteak eta historian zehar hartutako erabakiek sortu dituzte. Horien aurrean, hezkuntza eta politika sozialak ezinbestekoak dira berdintasunerantz aurrera egiteko.

Nola Erantzun Eskolako Kultura Aniztasunari?

Eskolan kultura-aniztasunari modu egokian erantzuteko, hainbat ikuspegi eta proposamen kontuan hartu behar dira, batez ere interkulturalitatearen ikuspegitik eta gizarte-zientzien helburuen ildotik.

Hezkuntza Ereduak: Multikulturalismotik Interkulturalismora

• Multikulturalismoa: Aniztasuna onartzen du, baina ez du nahitaez kulturen arteko harremana edo elkarrekintza sustatzen.
• Interkulturalismoa: Kulturen arteko elkarbizitza, errespetua eta elkar ulermena bultzatzen ditu. Helburua inklusioa da, gutxiengo kulturalak beren nortasuna galdu gabe integra daitezen.

Hezkuntza Interkulturalaren Helburuak

• Giza eskubideak eta herritartasun demokratikoa oinarritzat hartzea.
• Desberdintasunaren balio positiboa lantzea eta edozein diskriminazio mota saihestea.
• Arrazakeriaren aurkako hezkuntza garatzea, kontuan izanda arrazakeriak, desberdintasun kulturalaz gain, kutsu ideologikoa duela eta baliabideen banaketan eragiten duela.

Irakaslearen eginkizunak

• Metodologia aktibo eta parte-hartzaileak bultzatzea, ikasleek esperientziatik ikas dezaten.
• Ezagutza kooperatiboa eraikitzea, ikasleen arteko elkarlanaren bidez.
• Ikasleen jatorri eta kultura desberdinak eskolako curriculumean integratzea, haien ekarpenak ikusgai eginez.

Ikastetxearen egitura eta dinamika

• Kultura guztiek lekua izan behar dute esparru formalean (ikasgaietan) zein informalean (festak, ekimenak...).
• Diskurtso hegemoniko bakarra saihestu behar da, eta eskolako jarduerek aniztasunaren isla izan behar dute.