Gizarte Teoriak: Komunikabideak, Arraza eta Etnizitatea

Komunikabideen Teoriak: Habermas eta Baudrillard

Komunikazioa – gizabanako edo taldeen artean ematen den informazioaren joan-etorria, izan hitzez edo beste zeinahi sistemaren bitartez – erabakigarria da edozein gizarterentzat.

Jürgen Habermas eta Frankfurteko Eskola

Jürgen Habermas filosofo eta soziologo alemaniarra Frankfurteko Eskola deitu gizarte pentsamenduko eskolari atxikita dago. Eskola hau Marxen ideietan oinarritzen ziren egile talde batek osatzen zuen, nahiz eta haren ideiek muturreko eguneratzea behar zutelako ustea zuten. Frankfurteko Eskolak kulturaren industria izendatzen zuena sakonki aztertu zuen, bertan sartzen zituen entretenimendurako hainbat industria, hala nola, zinea, telebista, herri musika eta irratia.

Habermasek gai hauetariko zenbait bereganatu arren, modu ezberdinean garatu ditu. Komunikabideek XVIII. mende hasieratik gaur egunera arte izan duten garapena aztertzen du, eremu publikoaren lehendabiziko agerpenaren – eta beranduagoko gainbeheraren – azterketa jarraituz.

Jean Baudrillard eta Hiperrealitatea

Gaur egun komunikabide gaietan aditurik itzal handikoenetariko bat Jean Baudrillard egile frantziarra da. Baudrillardentzat, komunikabide horiek eragiten duten inpaktua beste teknologietatik arras bestelakoa da, eta askoz ere sakonagoa. Masa komunikabideen eta bereziki telebista bezalako gailu elektronikoen agerpenak gure bizitzaren berezko izaera eraldatu du.

Telebistak ez du bizi garen munduaren irudikatze bat soilik egiten; berak zehazten du, gero eta gehiago, bizitza hori benetan dena.

O.J. Simpsonen Epaiketa: Hiperrealitatearen Adibide

Har dezagun adibidetzat O.J. Simpsonen epaiketa. Auzibidea ez zen epaitegian soilik eman. Telebistaz helarazi zen ikuskizun bat ere izan zen, komunikabideetako milioika ikus-entzule eta iruzkingile harremanetan jarri zituena. Epaiketa hau Baudrillardek hiperrealitate deritzon horren eredu bat da.

Arraza eta Etnizitatea: Kontzeptu Ardatzak

Arrazari buruzko teoria zientifikoak XVIII. eta XIX. mendeetan sortu ziren. Teoria hauek, sarritan, ordena soziala justifikatzeko erabili ziren.

Arraza: Teoriak eta Gizarte Inpaktua

Joseph Arthur de Gobineau eta Arraza Teoriak

Joseph Arthur de Gobineauk hiru arraza planteatu zituen:

• Zuria: Inteligentzia handikoak, moral handiagoa.
• Beltza: "Basatiak izango balira bezala" hartuak.
• Horia: (Ez du deskribapen gehiagorik ematen testuak).

Teoria hauek eragina izan zuten Hitlerrengan, eta horrela sortu ziren "Alderdi Nazi" eta horrelako mugimenduak.

Arraza Kontzeptuaren Bilakaera

II. Mundu Gerraren ondoren, arrazak ez dira ikuspuntu biologikotik bereizten, fisiologikotik baizik, eta honek kontraste handia sortu zuen. Baina arraza ez bada biologikoa, zer da?

• Fisiologikoki guztiak ezberdinak gara.
• Ezberdintasun batzuk hereditarioak dira (begi, ile kolorea).
• Beste batzuk, diskriminazioaren oinarria direnak, ez dute zerikusirik biologikoarekin (larruazalaren kolorea, adibidez).

Ondorioz, ezberdintasun hauek beste komunitate edo gizarteko biztanleak identifikatzeko erabili behar dira, EZ diskriminatzeko.

Arraza: Gizabanakoak identifikatzea errazten duen ezaugarri sozialen multzoa. Arrazak bereizteak ezberdintasuna dakar, eta honek etiketak jartzea, gehienetan kutsu negatiboarekin.

Etnizitatea: Kultura eta Identitatea

Etnizitatearen esanahia guztiz soziala da. Praktika kulturalari eta gizaki komunitate mugatu baten ikuspuntuari egiten dio erreferentzia.

Talde etniko baten kideak kulturalki besteengandik ezberdin ikusten dira, baina aldi berean berdin (talde barruan).

Talde etnikoak ezberdintzeko normalean erabiltzen diren ezaugarriak hauek dira: hizkuntza, historia, erlijioa eta janzkera. Askok diote identitate pertsonala eta taldearena izatea funtsezkoa dela.

Soziologoek "etnizitate" hitza nahiago dute "arraza" baino, esanahia sozialagoa delako. Baina ezberdintasun etnikoek arazoak ekar ditzakete, batez ere arau ez-etnikoak dituen beste batek eragiten baditu.

Adibidez, Britainia Handian, etnizitate hitza bertakoetatik aldentzen den taldeari deritzo. Honek ezberdintasuna dakar: "gu" eta "besteak". Etnizitatea, askotan, gutxiengoekin lotzen da.