Gizarte Zerbitzuen Jatorria eta Eboluzioa Historian

Gizarte Zerbitzuen Jatorri eta Eboluzioa Historian

1. Karitatea eta Elkar Laguntza (Erdi Aroa iritsi arte)

• Elkar Laguntza (Betidanik egon den ikuspegia): Familian eta bizikidetza arremanetan oinarritua.
• Gizarte Zerbitzuak: Ongizate Estatuan Gizarte Laneko gradua. 1. maila.
• Kofradia eta Ermandadeen Sorrera: Aaldibidetuko du.

Karitatea (Erdi Arotik aurrera)

• Erlijioan jatorria duen jarrera.
• Miseriari aurre egitea, behar dutenei laguntza.
• Filantropiarekiko ezberdina: gizabanakoaren behar osoari egiten dio arreta.
• Gaur egun ekintza pribatuaren jarduera gisa darrai.

2. Benefizentzia Publikoa (XVII – XVIII Mendeak)

• Bizirauteko prestazio graziagarriak, fondo publikoetatik ordainduak (inongo jarraikortasun konpromisorik gabe, diskrezionalitate printzipioak gidatuta).
• Ekintza sozial publikoaren asiera.
• Estatua ekintza asistentzialak bere gain hartzen hasten da.
• Antolakuntza administratiboa ematen zaio.
• Arrazionalismoaren eta sekularizazioaren eragina:
  • Gizabanakoa ez da naikoa bere kabuz aurrera joateko.
  • Benetan pobre direnei zuzendua.
  • Graziagarritasun izaera galtzen doaz gutxinaka.
  • Tokiko administrazioen arduraren handitzea.

3. Gizarte Laguntza (XIX-XX Mendeetatik Espainiar Konstituziora)

• Aurreko formak mantentzen dira, baina atzerakada nabarmena pairatuz.
• Behar eta eskaeren gorakadari erantzuna eman nahi dio geroz eta eskuhartze gehiago izan nahi duen Estatuak.
• Beharrean zentratua, ez pobreengan.
• Solidaritate printzipioak gidatutako ekintza publikoa, arrazoi ekonomikoak medio beraien oinarrizko beharrei aurre egin ezin dieten pertsonak babesteko.
• Ezaugarriak:
  • Errekurtso gutxi.
  • Oinarrizko beharrei aurre egin.
  • Prestazioen doakotasuna.
  • Aurrekontuaren arabera sortutako prestazioak.
  • Beharra justifikatuz gero, egikaritze ez diskrezionala, jarraia.

4. Gizarte Segurantza Sistema (1963, Espainian)

• Gizarte aseguruak aurrekari: arrisku isolatuak babesten zituzten, norberaren ekarpenak oinarri artuta.
• Estatuaren eskuhartzea beharrei aurre egiteko, nahiz eta unibertsaltasunik ez zegoen.
• 63ko legeak babes sozialerako sistema publikoa sortzen du.
• Lehen momentu onetan ekarpen sistema mixtoa sortzen du: populazio guztiari orokortua (osasun arreta) / ekarpenak egiten dituztenentzako bakarrik (erretiro pentsioak, familia babesa, ...).

5. Gizarte Zerbitzuak Frankismoan (1939 – 1975): Subsidiaritatea

• Ez ziren izen horrekin existitu, baina hiru garatzen joan ziren.
• Egoera ezberdin asko etapa honetan: sistema totalitariotik autoritariora.
• Gizarte zerbitzuen trataera zaila.
• Estatuak elizaren esku utzi gauza gehienak: Caritasen jaiotza eta hedapena.
• Gizarte beharrak ere aldatu:
  • Estatuaren benefizentzia (1939 – 1959) Gerra ondorena.
  • Gizarte laguntza (1960 – 1978) hasten ari den susperraldi ekonomikoa.

6. Gizarte Zerbitzuak Trantsizio Garaian (1978-1982): Munizipalismoa

• Konstituzioa onartzearekin batera udalek protagonismoa hartu zuten, sistemaren garapena bermatze aldera.
• Prestazio teknikoak sortzen hasi ziren eta gizarte ongizatea zabaltzen hasi zen.
• Egitura aldetik, udalez gain, erkidegoak ere hasi ziren gai hauen inguruko legediak onartzen.
• Munizipalismo eta deskonzentrazio aldia da hau, laurogei eta laurogeita amar amarkadak hartuko dituena.

7. Eskubide Subjetiboaren Bermatzea: Unibertsalizaziorako Pausoak (2006 - ...)

• 2006ean Mendekotasun Legea onartzen da, honek eskubide subjektiboa aldarrikatzen du. Ondoren, hala egiten dute erkidego gehienek.
• Pauso erabakiorra da sistemaren eldutasunerako. Modu horretan, unibertsalizaziorako pausoak ematen hasi dira toki gehienetan, sistemaren prestazioak handituz.
• Sistemak unibertsalizaziorako pausoak eman behar ditu, gainontzeko arloen pausoak jarraituz. Aguilarren (2009) eskema begiratuz, gizarte zerbitzuen arloak baditu oraindik pauso horiek emateko hainbat erronka: