Glosario Klimatiko eta Geografikoa

Klima

Atmosferak leku jakin batean duen batez besteko egoera da. Ezaugarri egonkorrak ditu. Klima aztertzen duen zientziari klimatologia deritzo.

Eguraldia

Atmosferak une eta leku jakin batean duen egoera da. Oso aldakorra da.

Eguraldi-mota

Altuerako nahiz gainazaleko zirkulazio atmosferikoak egoera atmosferiko ugari eragiten ditu urtearen joanean, eta horrek eguraldia mota batekoa edo bestekoa izatea ekartzen du. Espainian, honako hauek dira eguraldi-mota ohikoenak:

• Negua
• Uda
• Udazkena eta udaberria

Kanarietan, eguraldia egonkorra izaten da.

Ekintza-zentroak

Goi eta behe presioko eremuak dira. Presio atmosferikoa aireak gainazal-unitate baten gainean eragiten duen indarra da. Bi ekintza-zentro mota daude:

• Antizikloia: Goi presioko eremuak dira. Eguraldia egonkorra da.
• Depresioak (edo borraskak): Behe presioko eremuak dira. Eguraldia ezegonkorra da.

Aire-masak

Aire zatiak dira, tenperatura-, hezetasun-, eta presio-ezaugarri jakin batzuk dituztenak. Ezaugarriak beren jatorrizko eskualde edo iturburu-eskualdeetan eskuratzen dituzte.

Arro hidrografikoa

Ibai, aintzira edo itsaso berera isurtzen diren urak jasotzen dituen lur-hedadura da. Arroetan, urak ibilgu batetik igarotzen dira, eta hierarkikoki antolatutako sare bat osatzen dute.

Ibai-erregimena

Ibai baten emariak urtaroaren arabera egiten duen aldaketa da. Prezipitazioen banaketaren eta elur formako prezipitazioaren araberakoa da. Bi faktore horiek kontuan hartuta, elur-erregimeneko, euri-erregimeneko eta erregimen mistoko ibaiak bereizten dira.

Landaredi potentziala

Eremu bateko landaredia eratzean naturako faktoreek soilik parte hartu badute, klimax esaten zaio landare-komunitate horri.

Paisaia

Natura-inguruneko elementuen (erliebea, klima, urak, landaredia eta lurra) elkarreraginen araberako itxura izaten duten eremu geografikoak dira.

Arrisku naturala

Naturako elementuek, zenbaitetan, gizakien bizitza edo ongizatea mehatxatzen duten hondamendiak eragiten dituzte. Horiek gertatzeko probabilitateari arrisku naturala deritzo. Espainian, arriskurik ohikoenek jatorri geologikoa edo klimatikoa dute, eta hildakoak eta kalte materialak eragin ditzakete, baita azpiegiturak, eraikinak edo uztak kaltetu ere.

Baliabide naturala

Natura-inguruneak modu askotan eragiten du pertsonengan: gizakien beharrak asetzeko baliabideak edo elementuak ematen ditu, zenbait jarduera.