Hezkuntzaren Paradigma Kritikoa: Gizartea Eraldatzeko Ikerketa

B. Paradigma Kritikoa: Ikerketa eta Irakaskuntza

B.4. Nola Ikertu?

• Metodo kualitatiboak erabiliz.
• Ikerketa ez da aseptikoa; ikertzaileek ikertzen duten errealitatea beren balio eta aurreko esperientzietatik interpretatzen dute.

B.5. Zertarako Ikertu?

• Gizarte-errealitate zehatz eta partikular batean dauden erlazio sakonak ulertzeko, eta ulerpen horretatik abiatuta, erabaki praktikoak hartzeko.
• Irakasleok gure praktika eta hausnarketa aztertuz, gelako beharrizanei egokitu diezaiekegu irakaskuntza.
• Garrantzitsuena prozesua da.

B.6. Irakaskuntza

• Irakaskuntza testuinguru zehatz batean garatzen den praktika soziala da, ez da transmisio hutsa.
• Irakasleak erabakiak har ditzake.
• Irakaskuntzan, ezagutzak elkarren artean eta lankidetzan sortu behar dira. Beraz, hezkuntza-sistemaren eta estatuaren arteko erlazioa aldatu nahi da (hala ere, ez du estatuak inposatzen duena kolokan jartzen).

C. Paradigma Kritikoa

C.1. Hurbilketa Orokorra

• Gizarte-kritika, negoziazioa eta emantzipazioa oso garrantzitsuak dira.
• Hezkuntzak teoriarekin eta praktikarekin duen erlazioa aztertzen da, baita gizarteak, politikak, kulturak eta hezkuntzak dutena ere.
• Paradigma honen arabera, hezkuntza gizartearen araberakoa izan behar da, hots, aldakorra.
• Errealitatea gainditu nahi du: ikuspegi honen interesa askatzailea da.
• Oinarrizko ideiak subjektuartekotasuna eta gizarte-eragina dira.
• Errealitatea dinamikoa, ebolutiboa eta elkarreragilea da.

C.2. Zientziari Buruzko Kontzeptua

• Zientzia ezagutzaren ekoizpen demokratikoa da, hau da, esanahiak negoziatuz egiten dena.
• Partaide guztiek eguneroko lana (praktika) aztertu behar dute. Gizartea aldatzen bada, gure praktika ere aldatzen da; beraz, teoria eta praktika banaezinak dira, eta erlazioa dinamikoa da, baita eskolaren eta estatuaren artean ere (politikak, kulturak, etab.).
• Zientzia ez da neutrala; beti daude ideologia eta balioak.

C.3. Zer Ikertu?

• Talde batentzat problematikoa dena edo aurrera egiteko baliozkoa izan daitekeena ikertzen da.
• Gizartearen, estatuaren (politikak, kulturak, etab.) eta eskolatzearen arteko erlazioak ikertzen ditu.

C.4. Nola Ikertu?

• Ikerketak ezin dira neutralak eta objektiboak izan, interesak eta balioak daudelako.
• Ikertzailea ikergaiaren parte da.
• Metodo kualitatibo eta kuantitatiboekin ikertzen da.

C.5. Zertarako Ikertu?

• Testuinguruaren eta errealitatearen arteko erlazioa aldatzeko. Hau da, ikaslea prestatu behar dugu gizartea alda dezan.

C.6. Irakaskuntza

• Irakaskuntza errealitate aldakorra da.
• Gizarteak baldintzatzen duen jarduera da.
• Horrela, irakasleak aldaketarako dinamizatzaileak bihurtzen dira.
• Beste paradigmak gainditzen ditu: gizarte- eta ideologia-mailan murgiltzen delako.

D. Paradigma Eklektikoa