Higidura bibrakorrra

HIGIDURA BIBRAKORRA

Higidura periodikoa→denbora tarte konstante bat pasatu ondoren (periodoa) beraren higidurari dagozkion aldagaiek (r, v, a) balio berberak hartzen dituztenean.

higidura bibrakorra→higidura bibrakorra baina bere oreka posizioaren inguruan alde batera eta bestera desplazatzen denean.

HHS→higidura bibrakorra baina posizio-bektorearen jatorria oreka puntuan egonik eta indarra desplazamenduaren aurkako noranzkoa izanik posizio-bektorearen proportzionala den indar erakarle baten eraginpean mugitzen denean, ibilbide zuzen baten gainean T=kte    

elongazioa→ gorputzaren posizioa (m)

anplitudea→  gorputzak hartzen duen elongazio maximoa (m)

periodoa, T→ ibilbidea oso bat egiteko behar den denbora (seg)

maiztasuna, f→ zenbat ibilbide oso egiten dituen denbora unitateko (Hz)

OSZILAZION INDARGABETUA

oszilazio bortxatua→ oszilazio indargabetuia galtzen duen energia kanpotik gehitzen zaionean behar duen energia baino gehiago ematen bazaio sistema apurtuko da.

erresonantzia→ energia ematea momentu egokian eta energi nahikoa marruskadura akumulatzeko

UHIN-HIGIDURA

uhina→ energiaren transmizio bat da bibrazio baten bidez espazioan hedatzen den bibrazioa uhina deritzo.

 •Hedapen norabidea eta bibrazio norabidearen erlazioaren araber: →luzetarako uhina: hedapen eta bibrazio paraleloak direnean// →zeharkako uhina: hedapen eta bibrazio norabidea perpendikularrak direnean (soka bat astintzen).

•uhinaren hedapen arabera→ uhin bidaiariak: uhina espazioaren puntu guztietatik hedatu ahal denean (argia) // →uhin geldikorrak: uhinaren edapena mugatua dagoenean (gitarren soka)

•duten energi arabera: →uhin mekanikoak: ingurune material elastiko batetik zehar hedatzen direnian (soinua) // →uhin elektromagnetikoa: hedatzen durenean ingurune materialaren premiarik gabe (argia)

•dimentsioaren arabera:→uhin unidimentsionala: dimentsio bakar batean edatua (soka) // →bidimentsionala : bi dimentsioan edatuta (arria uretara) // → tridimentsionala: hiru dimentsiotan hedatua (soinua, argia)

SOINU UHINAK

•soinua→ uhin bidaiaria, tridimentsionala, mekanikoa, luzetarako uhina

•izakiaren entzumena → ez ditu soinu guztiak entzuten 20-20.000 hertzetara maiztasuna duen soinuak.

•infrasonikoa→ 20 hertz baino baxuko maiztasuna duten soinuak// ultrasonikoak → 20.000 hertz baino gehiagoko maiztasuna duten soinuak.

•ondoz-ondoko soinuak entzuteko, segundo hamarren baten ostean geratu behar, bereiz ahal izateko bestela dena soinu bakar baten moduan entzungo genuke.→ oihartsuna: entzun ahal izateko distantsia minimoa 17m

Soinuare kualitateak: intentsitatea→ soinu intentsitate maila β=10 log I/Io // tonua → soinua grabea edo zorrotza den// timbrea→ soinu guztiak anplitude eta maiztasun ezberdineko uhin harmonikoen batugarritik sortu.