Hiponako Agustin eta Tomas Akinokoaren filosofia

Gaitza

Agustin Hiponakoak gaizkiaren eta giza askatasunaren auziari heldu zion, argudiatuz gaizkia ez dela berezko entitate bat, baizik eta ongiaren gabetze bat. Agustinen arabera, Jainkoak nahierara sortu zuen gizakia, ongiaren eta gaizkiaren artean aukeratzeko gaitasuna ahalbidetuz. Askatasun hori funtsezkoa da giza ekintzek benetako balio morala izan dezaten. Gaitza gizakiek gaizki aukeratzen dutenean sortzen da, Jainkoa den ongi gorenetik aldenduz. Agustinen ustez, gaitza giza nahimenaren usteltze bat da, ez jainkozko kreazio bat. Gaizkiaren existentziak jainkozko bertute eta grazia agertzea ahalbidetzen du, gizakiei berrantolatzeko eta Jainkoarekiko komuniora itzultzeko aukera emanez.

Jainkoaren Hiria

Jainkoaren Hiria lanean, Agustin Hiponakoak giza historiaren ikuspegi teologikoa aurkezten du, "Jainkoaren Hiria" eta "Lurreko Hiria" kontrajarriz. Lehenak Jainkoa maite dutenen eta haren manuen arabera bizi direnen komunitatea irudikatzen du; bigarrenak, berriz, lurreko saria bilatzen dutenak eta jainkotasunetik urrun bizi direnak biltzen ditu. Agustinek argudiatzen du historia bi hiri horien arteko etengabeko borroka dela. Erromatar Inperioaren erorketa, behin betiko hondamendia izatetik urrun, jainkotiar planaren zati bezala ikusten da, non lurreko erresuma iragankorra eta Jainkoaren betiereko erresumaren menpekoa den. Istorioa, Agustinentzat, lineala da eta Jainkoaren probidentziak azken berrerospenerantz zuzentzen du.

Bost bideak

Tomas Akinokoak Jainkoaren existentzia frogatzeko bost bide eskaintzen ditu, "Bost Bideak" bezala ezagutzen direnak.

1. Mugimenduaren argumentua: Mugitzen den guztia beste batek mugitzen du, eta prozesu horrek ezin du mugarik gabe jarraitu; beraz, Lehen Motor mugiezin bat egon behar da, Jainkoa.
2. Kausalitate eragingarriaren argumentua: Efektu orok kausa bat du, eta kausa-sail amaigabe bat ezin da egon; beraz, kausatu gabeko Kausa Lehena izan behar da, Jainkoa.
3. Ausazkotasunaren eta beharrezkotasunaren argumentua: Gauza kontingenteak (agian existituko ez direnak) beharrezko zerbaitek sortuak izan behar dira, eta beharrezko izate hori Jainkoa da.
4. Perfekzio-mailaren argumentua: Munduko gauzek koalitate maila ezberdinak dituzte (ontasuna eta egia, adibidez), eta izaki bat egon behar da koalitate horien adierazpen gorena dena, Jainkoa.
5. Munduko gobernuaren argumentua: Naturan ordena eta asmoa behatzen dira, bere helburura, hau da, Jainkoarengana, guztia zuzentzen duen adimen goren baten existentzia adieraziz.

Bost argudio hauen helburua da, beha daitekeen errealitatearen hainbat alderditatik, Jainkoaren existentzia ondorio logiko eta beharrezkoa dela erakustea.

Jainkoaren existentzia

Agustin Hiponakoak dio Jainkoaren existentzia agerikoa dela "ideia eredugarrien" bitartez, sortutako gauza guztien betiereko arketipoak baitira. Ideia hauek Jainkoaren gogamenean existitzen dira eta mundu materiala eraikitzeko oinarriak dira. Agustinek formen kontzeptu platonikoa egokitu eta kristautu egiten du, giza ezagutza jainkotiar argitasunari esker posible dela proposatuz. Arrazoiaren eta fedearen bidez, gizakiek betiereko egiak hauteman ditzakete. Agustinen ustez, unibertsoaren ordena eta edertasuna Jainkoaren jakituriaren eta perfekzioaren islak dira, zeinaren existentzia sorkuntzaren koherentzia eta xedeak berresten baitu.

Jakinduria eta fedea

Agustin Hiponakoak eta Tomas Akinokoak arrazoiaren eta fedearen arteko harremana aztertzen dute, ikuspegi desberdinetatik bada ere. Agustinek, neoplatonismoaren eraginez, fedea benetako jakituria lortzeko abiapuntu gisa ikusten du. Haren arabera, giza arrazoia mugatua da eta jainkozko argiztapena behar du betiereko egiak ulertzeko. Agustinen ustez, fedea arrazoiaren aurretik dago eta Jainkoaren ulermen sakonagorantz eta bere sorkuntzarantz gidatzen du.

Bestalde, Tomas Akinokoak, aristotelismoaren eraginez, arrazoiaren eta fedearen arteko harmonia proposatzen du. Tomasen arabera, biak dira egiara daramaten bideak, baina bakoitzak bere esferan jarduten du. Arrazoimenak munduari eta Jainkoaren existentziari buruzko zenbait egiatara eraman gaitzake, baina fedeak naturaz gaindiko egiak erakusten ditu, arrazoimenaren irismenetik haratago daudenak. Tomasek defendatzen du ezin dela kontraesanik egon arrazoiaren eta fedearen artean, biak Jainkoarengandik baitatoz, bera baita egia ororen iturria.

Laburbilduz, Agustinek fedearen nagusitasuna eta arrazoimena argitzeko eginkizuna azpimarratzen dituen bitartean, Tomasek harreman orekatuagoa proposatzen du, non arrazoimena eta fedea elkarren osagarri diren eta egiaren bilaketan laguntzen duten.

Filosofia eta zoriontasuna

Agustinen ustez, filosofia jakinduriarekiko maitasuna eta azken egiaren bilaketa da. Egia hau Jainkoarengan aurkitzen da, errealitate eta ezagutza ororen iturria dena. Filosofia ez da soilik diziplina intelektual bat, baizik eta bizitza moral eta espiritualerako gida bat, bizitza zoriontsuaren ulermenera eta jainkozkoarekiko komuniora daramana.

Agustinek zoriontasuna Jainkoarekiko loturaren bidez lortzen den zorion-egoera gisa definitzen du. Ez da soilik munduko desiren asetzea, baizik eta Jainkoaren nahiaren arabera bizitzetik datozen bake eta alaitasun iraunkorra. Egiazko zoriona gauza guztien gainetik Jainkoa desiratzean eta maitatzean lortzen da, eta horrek betiereko poza ematen du.

Desiraren eta zoriontasunaren arteko lotura ukaezina da. Agustinek dio ongira eta zuzenera bideratutako desirek asetze sakon eta iraunkorra dakartela. Moralki eta izpiritualki zuzena dena desiratzeak eta lortzeak, hala nola maitasuna eta bertutea, iragankortasuna eta materiala gainditzen dituen zoriontasunera garamatza. Hala ere, desirak zorigaitzera ere eraman gaitzake gaizkia, kaltegarriak edo desegokiak diren gauzak desiratzean. Beraz, benetako zoriona ez dago edozein desira asetzean, baizik eta gure desirak helburu nagusi eta moralki goratuarekin lerrokatzean.

Akademikoak eta jakintsua

Euskaltzainak, Agustinen filosofian, Akademia Berriko filosofo eszeptikoak aipatzen ditu, egia absolutua lortzeko aukera zalantzan jartzen zutenak. Agustinek eszeptizismo hori kritikatzen du, fedea eta benetako ezagutza eragozten dituela argudiatuz. Agustinen ustez, eszeptizismoa oztopo bat da egiazko jakinduriarentzat, kristau fedean eta jainkozko errebelazioan bakarrik aurki daitekeena.

Agustinentzat, jakintsua Jainkoaren egiarekin bat etorriz bizi dena eta Jainkoaren borondateari jarraitzen diona da. Jakinduriak ezagutza intelektuala eta betiereko bizitzara eta benetako zorionera daramaten bertuteen praktika inplikatzen ditu. Jakintsuak ulertzen du egiazko jakituria eta bizitza betea Jainkoarengan bakarrik aurkitzen direla.