Hirugarren Sektorea: Zerbitzuak, Garraioa eta Merkataritza

Hirugarren Sektorea: Definizioa eta Ezaugarriak

Hirugarren sektorean ez dira ondasun naturalak ekoizten; aitzitik, zerbitzuak eskaintzen dira giza beharrak edo beste produkzio-sektore batzuenak asetzeko. Biltegiratu ezin daitezkeen jarduerak dira, eta mundu osoan gero eta hedatuago daude. Sektore heterogeneoa da.

Zerbitzu Motak

• Gizarte zerbitzuak: Oinarrizkoak dira, biztanleriaren ongizaterako eta gizartearen antolamendurako funtsezkoak (adibidez, osasuna, hezkuntza).
• Banaketa zerbitzuak: Pertsonak, ondasunak eta informazioa leku batetik bestera garraiatzea edo mugitzea (adibidez, garraioa).
• Enpresentzako zerbitzuak: Ikerketa, kudeaketa eta publizitatea barne hartzen dituzte.
• Kontsumo-zerbitzuak: Txikizkako jarduerak, aisialdia (turismoa, aisialdia...), ostalaritza (tabernak, jatetxeak, etab.), eta konponketa eta instalazio lanak.
• Zerbitzu publikoak: Estatuak ematen ditu eta zergen bidez finantzatzen dira (adibidez, osasuna, hezkuntza, administrazioa).
• Zerbitzu pribatuak: Enpresa pribatuek ematen dituzte eta zerbitzua kontratatzen dutenen ordainketekin finantzatzen dira.

Garraioa: Funtzioak eta Sistemak

Garraioa, zerbitzuen sektoreko jarduera garrantzitsua, pertsonak eta salgaiak leku batetik bestera garraiatzen ditu garraiobideak erabiliz.

Garraioaren Funtzioak

• Funtzio ekonomikoa: Azpiegiturek (errepideak, portuak, etab.) lehen eta bigarren sektoreko produktuak konektatzeko aukera ematen dute. Garraioa ezinbestekoa da zenbait sektoretan, hala nola merkataritzan eta turismoan.
• Funtzio politikoa: Komunikazio onek lurraldeak eta bertako biztanleak antolatzea ahalbidetzen dute. Herrialde batzuek eremu geoestrategikoak dituzte (azpiegiturak, itsas kanalak, etab.).
• Funtzio soziala: Pertsonen eta salgaien mugimendua errazten du, lurraldeak eta kulturak lotuz.

Garraio Sistema

Garraio sistema garraiobideek (ontziak, autoak, trenak, etab.) eta azpiegiturek (errepideak, portuak, aireportuak, etab.) osatzen dute. Hiru sistema nagusi bereizten dira: lurreko garraioa, itsas eta ibaietako garraioa, eta aire garraioa. Garraio sareek ibilgailuen mugimendua ahalbidetzen dute. Sare horiek nodo edo gune nagusiek (hiriak, portuak, aireportuak) eta ardatz edo ibilbide multzoek (errepideak, trenbideak, itsas bideak) osatzen dituzte.

Merkataritza: Motak eta Balantzak

Barne Merkataritza

• Handizkako merkataritza: Produktua zuzenean ekoizleari erosten zaio, kantitate handietan, gero txikizkako merkataritzari saltzeko.
• Txikizkako merkataritza: Kantitate txikiak kontsumitzaileei saltzen zaizkie, gehienetan dendetan.

Kanpo Merkataritza

Atzerriko merkataritzan, bi kontzeptu nagusi bereizten dira:

• Merkataritza-balantza: Herrialde batek inportatzen eta esportatzen dituen produktuen arteko aldea adierazten du.
• Ordainketa-balantza: Herrialde batek atzerriko herrialdeekin egiten dituen truke ekonomiko guztiak biltzen ditu.