Hizkuntzalaritza Kontzeptuak

Hizkuntzalaritza Kontzeptuak

Kontsonanteen Sailkapena (Adibideak)

• [p]: herskari, ezpainbikari, ahoskabe
• [b]: herskari, ezpainbikari, ahoskari
• [t]: herskari, hortz, ahoskabe
• [d]: herskari, hortz, ahoskari
• [c]: herskari, sabaikari, ahoskabe
• [k]: herskari, belare, ahoskabe
• [g]: herskari, belare, ahoskari
• [q]: herskari, ubular, ahoskabe
• [m]: sudurkari, hortzarte, ahoskari
• [n]: sudurkari, hortzarte, ahoskari
• [r]: dardarkari, hortzarte, ahoskari
• [f]: igurzkari, ezpain-hortz, ahoskabe
• [v]: igurzkari, ezpain-hortz, ahoskari
• [s]: igurzkari, hortzarte, ahoskabe
• [z]: igurzkari, hortzarte, ahoskari
• [x]: igurzkari, belare, ahoskabe
• [h]: igurzkari, glotal, ahoskabe
• [j]: hurbilkari, sabaikari, ahoskari
• [l]: alboko, hortzarteko, ahoskari
• [w]: hurbilkari, ezpainbikari, ahoskari

Ez Birikariak (Adibideak)

Ez birikariak: [p’], [t’], [k’], [s’], [q’], [ʧ =’], [l], [!], [ll], [O], [=]

Beste Kontsonante Batzuk (Adibideak)

• [β]: igurzkari, ezpainbikari, ahoskari
• [ɱ]: sudurkari, ezpain-hortz, ahoskabe
• [θ]: igurzkari, hortzarte, ahoskabe
• [ð]: igurzkari, hortzarte, ahoskari
• [ç]: igurzkari, sabaikari, ahoskabe
• [ɟ]: herskari, sabaikari, ahoskari
• [ŋ]: sudurkari, belare, ahoskari
• [ʎ]: alboko, sabaikari, ahoskari

Dardarkari Batzuk (Adibideak)

• [ɾ]: dardarkari, hobikari, ahoskari
• [ɻ]: dardarkari, ahoskari
• [ʀ]: dardarkari, ubular, ahoskari
• [ɽ]: dardarkari, ahoskari

Afrikatuak (Adibideak)

• [t͡s̺], [t͡s̻], [t͡ʃ], [d͡ʒ], [t͡s], [d͡z]: afrikatu, sabaikari, ahoskabe

Pragmatika: Inplikaturak eta Maximak

Lankidetza Printzipioa

BAI: Elkarrizketa printzipioaren arabera egin da, A eta B enuntziatuak ahoskatu dituzten hiztunek elkarrizketa gai jakin baten inguruan mantentzeko borondatea erakutsi baitute.

EZ: Esaldi bat. Ez da lankidetza printzipioaren arabera egin, enuntziatu bakarra dagoenean ez baitago elkarrizketarik eta, ondorioz, borondaterik.

Maxima Motak

• Kopurua
• Kalitatea
• Erlazioa
• Modua

Inplikatura Motak

• Inplikatura konbentzionala (testuingurua ez da beharrezkoa ulertzeko)
• Inplikatura elkarrizketakoa (testuingurua beharrezkoa da ulertzeko)

Inplikatura Azterketa (Adibidea)

ERANTZUNA: Inplikatura hori sortzeko, B enuntziatua ahoskatzen duen hiztunak (maxima mota) erabiltzen du; zehazki, maxima hori (saltatu / ez). Izan ere, testuingurutik kanpo, A eta B enuntziatuen arteko erlazioa ez/bai litzateke argia. Hortaz, inplikatura elkarrizketakoa / konbentzionala da, hau da, testuinguruaren araberakoa / ez.

Semantika: Erlazioak eta Unitateak

Berekin Ekartze Erlazioa

A→B eta B→A. ETA eta EZ.

Erlazioa: A eta B proposizioen artean berekin ekartze-erlazioa dago / ez dago, berekin ekartze-testen emaitzak kontraesana den / ez den eta errepikapena den / ez den direlako, hurrenez hurren.

Berekin ekartze-erlazioan inplikatutako proposizioen atalak A proposizioan 1 eta B proposizioan 2 dira. 1 eta 2 atalak berekin ekartze-erlazioan daude.

Beraz, 1 ukatzeak ez dakar berekin 2 ukatzea, baina 2 ukatzeak berekin dakar 1 ukatzea.

Alofonoak eta Fonemak

Alofonoak dira, fonemak ez direlako. Ez dira fonemak, ez dutelako pare minimorik osatzen. Beraz, banaketa osagarrian daude, eta ez dute esanahia bereizteko balio.