Hizkuntzaren Didaktikaren Oinarri Epistemologikoak eta Esparruak

Gaia: Oinarritze Epistemologikoa

Hizkuntzaren Didaktikak alderdi erkideak edo komunak ditu zenbait arlorekin. Arlo horiek honakoak dira:

• Alde batetik, Hezkuntza Zientziak (Psikologia Ebolutiboa eta Hezkuntzarena, Didaktika Orokorra...).
• Bestetik, Hizkuntzalaritza eta Filologiak (gaztelaniarena, katalanarena, galegoarena, euskararena, ingelesarena, frantsesarena...).

Hizkuntzaren Didaktikaren Mugak

Galissonen proposamenak erantzunak adina galdera sortzen ditu. Zaila da irakasleak proposatzen zaizkion gai guztiak ondo jakitea. Denbora mugatua denez, arazo hori konpontzeko, irakaskuntza eta ikaskuntza forma berriak ezarri behar dira:

• Talde-lana
• Diziplinartekotasuna
• Teorikoen eta praktikoen arteko lankidetza estua
• Prestakuntza etengabea
• eta abar.

Diziplinartekotasuna

Deweyk iradokitzen duen bezala, Hizkuntzaren Didaktikak ezagutzak eta ikaskuntzak sintetizatu eta integratuko dituen diziplinarteko diseinu batean oinarritu beharko du.

John Deweyren Ikuspegia

Haurraren bizitza unitate integral eta oso bat da. Azkar eta erraz igarotzen da gai batetik bestera, baina haurra ez da ohartzen ez igarotze horretaz ez etenaz. Ez dago jakinaren gaineko bakartzerik, eta ia jakinaren gaineko bereizkuntzarik ere ez. Arduratzen duten gauzak bere bizitzak dakartzan interes pertsonal eta sozialen batasunak lotzen ditu. Haren buruan interesgarriena, oraingoz, unibertso osoa da. Unibertso hori arina eta ibilkorra da; edukia desegin egiten da, eta harrigarriro azkar berregiten da. Baina, azken finean, haurraren berezko mundua da. Bere bizitzaren batasuna eta sendotasuna ditu. Baina eskolara joan, eta ikasketek bereizi eta zatikatu egiten diote mundua.

John Dewey

Horren ondorioz, haurrak esku-hartze pedagogiko globalizatzaile eta diziplinarteko bat eskatzen du, elkarrizketarako guztiz irekia.

Hezkuntza Lana

Gure aztergaia, beraz, pertsona izango da, bere adierazpen gorenean. Gure gain hartuko dugu hezkuntza-lanak dakartzan arazoak azaldu eta konpontzeko betebeharra, giza zientzia guztien lankidetza bateratzailearen bitartez.

Hezkuntzaren Zientziak

Hezkuntzaren Zientziak Giza Zientzien elkargunean edo "intersekzioan" daude (Pérez Gómez, 1978), eta hauek dituzte, aldi berean:

• Alderdi deskribatzaile-esplikatzaileak.
• Alderdi arauemaileak (diziplina juridikoek berezko dituztenak).
• Alderdi erreflexiboak (diziplina filosofikoek berezko dituztenak).

Banakako Esperientziaren Garrantzia

Guretzat, ikasle-irakasleontzat, banakako bizipena izan behar du: testu teorikoak irakurtzea, analizatzea eta iruzkintzea; eskuliburuak aztertzea; material pedagogikoa lantzea; eta esperientzia praktikoak simulatzea edo eskoletan benetako proiektuak aurrera eramatea. Banakako bizipen hori guztiz beharrezkoa da autonomia sustatzen duen prestakuntza lortzeko.

Euskara Guregan eta Gure Herrian

Halaber, gure errealitatetik hurbil egon behar dugu, eta, ondorioz, Euskal Herriko egoera soziolinguistikoari garrantzi handia eman beharko diogu. Horretarako:

• Euskal Hezkuntzaren historia ezagutu behar da.
• Euskarazko irakaskuntzaren historia ikertu behar da.

Sustatu asmo dugun irakaskuntza elebidunaren edo erabat euskaldunaren esparru espezifikoan kontuan hartu beharko dugu zer problematika egon den, dagoen eta egongo den etorkizunean, euskararen arloan gizarte osoan, eta, bereziki, Lehen Hezkuntzako ikasgeletan.

Hurbiltasunetik Globaltasunera

Mundu zabalean herri anitzetako teorikoek eta praktikoek hizkuntzaren didaktikan egin dituzten ekarpenak hizkuntzen irakaskuntzaren onerako izan dira. Euskara irakatsi nahi den neurrian, ekarpen horiek ere euskararen irakaskuntzaren onerako izan dira. Hortik dator mundu zabaleko teoriko eta praktiko horien lanaren garrantzia.

Gaia: Oinarrizko Kontzeptuak

Didaktika Orokorra eta Didaktika Bereziak

Gimeno Sacristánen Ikuspegia

Askotan badirudi ez dugula inoiz ere ezagutza nahikorik izango irakaskuntzaren gertakaria ulertzeko eta gobernatzeko (nahiz eta, Hezkuntza Zientzien barruan, didaktika izan beharbada arlorik garatuenetako bat).

Zientzia Arauemailea eta Azalpenezkoa

Didaktika zientzia arauemailea da, irakasteko moduaren gaineko arauak ematen saiatzen den aldetik.

Aldi berean, azalpenezko zientzia da, irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren gaineko gogoeta eginarazten duen aldetik.

Didaktika Zientzia Esplikatibo Gisa (Gimeno Sacristán)

Didaktika zientzia esplikatiboa da, zientzia gisa aztergai bat izan behar baitu. Bestalde, alderdi teoriko-hezigarria ere badu. Horrek errealitatean esku hartzea dakar, hau da, praktika didaktikoan teoria bat izatea, inplizituki edo esplizituki.

Didaktika Orokorra vs. Bereziak

Didaktika Orokorraren barruan hainbat didaktika berezi aurkituko ditugu. Hizkuntzaren Didaktika da horietako bat. Era berean, Hizkuntzaren Didaktikaren barruan hainbat didaktika berezi aurkituko ditugu hizkuntza ezberdinetarako, adibidez, Euskararen Didaktika.

Renzo Titoneren Sailkapena

Arazo eta printzipio orokorrak, zer ikuspunturekin aztertzen diren, horien arabera didaktika bereziak zehazten dira: subjektu diszentea (hau da, ikaslea), irakasteko objektua (irakasgaia), subjektua eta objektua biak batera hartuta, edo, oraindik ere, metodoak.

Renzo Titone

Galissonen Sailkapena

Galissonek Hizkuntzaren Didaktikaren barruan bi arlo nagusi bereizten ditu:

• Hizkuntzalaritza Aplikatua
• Metodologia

Galissonen Ereduaren Osagaiak

• Hizkuntzalaritza Aplikatua:
  • Fonetika
  • Gramatika
  • Lexikologia
  • Semantika
  • Estilistika
• Metodologia:
  • Soziologia
  • Psikologia
  • Ikastearen Teoria
  • Hezkuntza Zientziak
  • Ideologia
  • Politika
  • Hezkuntzaren Teknologia
  • Pragmatika
  • Kinesika eta Proxemika
  • Dozimologia
  • Ikonologia

Hizkuntzaren Didaktika vs. Hizkuntzalaritza Aplikatua

Ezberdintasunak

Ez dira gauza bera:

• Ikuspegiaren aldetik ezberdinak dira: Hizkuntzaren Didaktikak nork ikasten duen aztertzen du; Hizkuntzalaritza Aplikatuak, berriz, zer ikasten den.
• Esparru eta ekintza-eremu aldetik ere ezberdinak dira: Hizkuntzaren Didaktika diziplina autonomoa da; Hizkuntzalaritza Aplikatua, aldiz, Hizkuntzalaritza Orokorraren zati bat da.

Hizkuntzalaritza "Inplikatua" (Kahn, Porquier, Vives)

G. Kahn-ek, R. Porquier-ek eta R. Vives-ek (1980) “hizkuntzalaritza inplikatua” kontzeptua sortu zuten hizkuntzaren didaktikaren joerak elkarren aurka egoteari uzteko formula gisa. Joera horietako batzuk hartzailearen ikuspegitik garatzen dira (ohiko Hizkuntzaren Didaktika). Beste joera batzuek irakasgaia dute ardatz, irakatsi asmo den hizkuntza, ikuspegi nabarmen linguistiko batetik (ohiko Hizkuntzalaritza Aplikatua).

“Hizkuntzalaritza inplikatua” formulak esan nahi du ikuspegi hauek gainditu behar direla ikasleari emantzipazio komunikatiboa eman ahal izateko.

Galissonen Ekarpena Osagarritasunean

Galissonek:

• Ongi bereiztu zituen Hizkuntzaren Didaktikaren esparruak eta haien arteko erlazioak.
• Agerian utzi zuen nola funtzionatzen duen hizkuntza irakasteko metodologiaren eta hizkuntzalaritza aplikatuaren arteko osagarritasun-prozesuak.

Metodologiaren eta Hizkuntzalaritza Aplikatuaren Rolak

Galissonen ereduan:

1. Metodologiak taldeen nozio-premiak zehazten ditu.
2. Hizkuntzalaritza Aplikatuak nozio-premiei erantzuten dieten forma linguistikoen inbentarioa ematen du.
3. Azkenik, Metodologiak, berriz ere, nozio-premiak eta forma linguistikoak egokitzen ditu, hainbat faktoreren arabera:
   • Hiztunen profilaren arabera
   • Aurreikusitako helburuen arabera
   • Eskura dauden baliabideen arabera, etab.

Metodologiaren Barne Zientziak

Jakina, Metodologiak barne hartzen dituen zientzia guztiek ez dute garrantzi berbera: Ikastearen Teoriak, adibidez, Ikonologiak baino pisu handiagoa du. Galissonen ekarpena eztabaidagarria izan litekeen arren (Hizkuntzalaritza alde batetik, gainerako Giza Zientziak bestetik), anabasa sailkatzen laguntzen du.

Soziologiaren eta Psikologiaren Estatusa (Galisson)

Bestalde, Galissonek Soziologiari, Psikologiari eta abarrei ematen dienaz bestelako estatus bat ematen dio hizkuntzalaritzari. Hain zuzen, arlo horiek gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari dira hizkuntzaren ikaskuntza-irakaskuntza prozesuan, baina ez dute esku hartzen hizkuntzalaritzaren hein berean.

Soziolinguistika eta Psikolinguistika

Diziplina hauen arteko elkarreraginetik sortzen dira:

• Soziolinguistika: Elebitasuna, Diglosia (gizarte mailakoa), Tarte-hizkuntza, Hizkuntza Normalizazioa.
• Psikolinguistika: Elebidunak, Diglosia (norbanakoa).

Gaia: Hizkuntzaren Didaktikaren Esparruak

Hizkuntzaren Didaktikaren Oinarriak

Hizkuntzaren Didaktikak hainbat oinarri ditu:

• Oinarri linguistikoak.
• Oinarri psikologikoak (Hezkuntza Psikologia, Garapenaren Psikologia, Psikolinguistika).
• Oinarri soziologikoak (Soziologia, Soziolinguistika).
• Oinarri pedagogikoak (Eredu didaktikoak).

Lau Esparru Nagusi (Milián eta Camps)

M. Milián eta A. Campsen (1990) interpretazioaren arabera, ezinbestekoa da gune epistemologikoan eragiten duten lau esparruri buruz mintzatzea:

1. Esparru epistemologikoa: Ezaugarri linguistiko-filologiko hutsak dituena.
2. Hezkuntza esparru pedagogiko-metodologikoa: Bere barnean ekarpenak hartzen dituena, hezkuntza politikatik eskolaren antolakuntzaraino, curriculumaren teoria, didaktika, irakaskuntza metodoak...
3. Gizabanakoaren esparrua: Horren barnean psikolinguistika eta psikologiaren ekarpenak sartzen dira, norbanakoaren garapen pertsonala –komunikatiboa eta kognitiboa– aztertzen duten diziplinak diren aldetik.
4. Esparru sozio-kulturala: Bertan soziolinguistika eta soziologia txertatzen dira, hizkuntzaren ikaskuntzaren erabileraren eta baldintzen azalpenean eragiten duten diziplinak baitira.

Jean-Paul Bronckarten Ekarpena

Hizkuntzaren Didaktika (HD) ezin da huts-hutsean teoria linguistikoan oinarritu, duela urte gutxira arte gertatzen zen bezala. Jean-Paul Bronckarten ekarpenek gertakizun hori berretsi dute, betiere nozioei, programazioei eta ariketa proposamenei dagokienez.

Dell Hymes: Komunikazio Gaitasuna

Hizkuntzaren Didaktikaren (HD) xede espezifikoa komunikazio gaitasunaren jabekuntzaren teoria da (Hymes, 1971).

Komunikazio Gaitasunaren Garapena

Horretarako, HDk faktore estralinguistikoak (psikologikoak eta soziokulturalak) txertatu ditu, bai eta bere jarduketa-arloarekin bat datozen beste diziplina batzuen ekarpenak ere:

• Pedagogia
• Didaktika orokorra
• Psikologia
• Hezkuntzaren psikologia
• Ikaskuntzaren teoriak
• Psikolinguistika
• Soziologia
• Soziolinguistika
• Pragmatika linguistikoa
• Kinesika
• Proxemika
• Semiotika...

Hezkuntza Zientzien Garrantzia (Galisson)

Horren kariaz, HDren epistemologia Hezkuntzaren Zientzien ekarpenetan ere oinarritzen da. Galissonek (1982) Pedagogiaren eta Didaktika Orokorraren ekarpenak kontuan hartzeko premia azpimarratu zuen, gure eremu zientifikoaren definizioa zehazteko.

Oinarri Linguistikoak Xehetasunez

Hizkuntzalaritzak Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktikari (HLDri) egiten dizkion ekarpenak ulertzeko, hizkuntzaren hiru errealitate bereizi behar dira. Horrek ahalbidetzen du hizkuntzalarien eta irakasleen zereginak eta funtzioak mugatzea:

1. Hizkuntza sistema gisa
2. Hizkuntza komunikazio jardun gisa
3. Hizkuntza ikas-irakasgai gisa

Hizkuntza Sistema Gisa

Hizkuntza-sistemaren errealitatea sakon ezagutzeak hizkuntzari buruzko hezkuntza hobetzen lagunduko du. Arreta hizkuntza formalki deskribatzeko ereduetan jartzen da. Noam Chomskyk (Linguistic Theory, 1966), ordea, uste zuen hizkuntzalaritzak ezin ziola hizkuntzaren irakaskuntzari inolako ekarpenik egin, izaera abstraktuko azterlana zelako, hizkuntzaren inguruko gogoeta formala.

“Zeharo eszeptikoa naiz hizkuntzalaritzaren eta psikologiaren arloek hizkuntzaren irakaskuntzari begira gaurdaino egin dituzten aurkikuntzen interesari dagokionez.”

Noam Chomsky (1966)

Hizkuntza Komunikazio Jardun Gisa

Ikuspegi honetatik:

Forma gramatikalak kontuan hartzen dira erabiliak diren neurrian. Esanahi soziokulturalez beteta daude, asmoak adierazten dituzte, eta erabil daitezke konbentzitzeko, engainatzeko, nagusitzeko, atsegina sorrarazteko, irakasteko...

Amparo Tusón Valls (1994: 44)

Hizkuntza Ikas-Irakasgai Gisa

Gaur egun, hizkuntzaren didaktikaren ikertzaileek eredu formaletara jotzen dute ikaskuntza estrategiak ezartzeko. Henry Widdowsonek (1981) deskribapen linguistikoaren eta deskribapen pedagogikoaren arteko aldea zehaztu zuen. Costek (1981) ere hizkuntzaren alderdi ezberdinak bereizi zituen:

• Deskribatutako hizkuntza: Hizkuntzalariek egindako ereduen arabera.
• Erabilitako hizkuntza: Hiztun zehatzen berezko ereduak.
• Irakatsitako hizkuntza: Irakasleak irizpide didaktikoen arabera hautatutako eredua.
• Ikasitako hizkuntza: Ikasleak ikas prozesuetatik abiaturik hizkuntzaz jabetzeko modua.

Rodolfo Lenzek (1912) jada adierazi zuen gramatika eta hizkuntza irakastea bi gauza desberdin direla:

...ama hizkuntza inork ez baitu ikasten gramatikaren arauei jarraituz.

Rodolfo Lenz (1912)

Diskurtsoaren Azterketa

Komunikazioari begira, hizkuntzaren gramatika bat barneratzea bezain garrantzitsua da gramatika hori egokiro erabiltzea. Ildo horri jarraituz, solaskidearen asmoa antzematea, aurreikustea edo ezagutzea funtsezkoa da komunikazioa eraginkorra izan dadin.

Diskurtso Monitorizatua (Krashen)

Alderdi berezi bat diskurtso monitorizatuarena da (Krashen, 1985), prozesu naturalaren bidez eskuratutako sistematik zuzenean datorrena eta ikaslea eraikitzen dabilen sistema islatzen duena. Krashenen iritziz, ikastun ona eroso sentitzen da ahozko interakzioetan eta erreferentzia berriak barneratzen ditu komunikazio prozesu guztietatik abiatuta, baldin eta batik bat ikaskuntzaren metodologian lehenago eskuratutako ezagutzetatik datozen jarraibideak kontuan hartzeko irakatsi bazaio (metakognizio eta metaikaskuntzako estrategiak).

Elkarrizketaren Azterketa (EA)

Diskurtsoaren Azterketatik (DA) zein Elkarrizketaren Azterketatik (EA) abiatuta, azaldu nahi da nola ekoizten eta ulertzen diren koherentzia eta antolakuntza sekuentziala diskurtsoan (Levinson, 1989). Bestalde, M. Stubbsek zehaztu du EAk arreta jartzen duela “hiztunek elkarri ulertzeko erakusten duten moldean”.

Van Dijken Ikuspegia

T. A. van Dijkek zehaztu zuen bezala, guztiz beharrezkoa da oinarri kognitiboan eta baldintzatzaile pragmatikoetan zentratzea, eta ez bakarrik hizkuntza-enuntziatuetan.

Baldintzatzaile Pragmatikoak

Baldintzatzaile pragmatikoek honako alderdi hauek hartzen dituzte kontuan:

• Elkarrizketa nola antolatzen den solaskideen artean.
• Elkarrizketa zerk egiten duen koherente eta bateragarria haientzat.
• Zeintzuk diren gaien sarrera egiteko edota gaiak aldatzeko mekanismoak.
• Nola eteten den, nola egiten diren galderak edo nola saihesten diren erantzunak.
• Hizkuntzaren erabilera gizarte harremanen zereginean.

Soziolinguistika eta Eskola

Hizkuntza politikaren lanabes desberdinen artean, orokor eta erabakigarrienetako bat eskola da. Eskolaren helburua hizkuntza komun eta erkidea eredu landu baten arabera irakastea denez gero, horrek hasierako kontrastea eragiten du eskolako hizkuntzaren eta ikasleen hizkuntzaren artean.

Bernstein: Kode Landua eta Murritza

Eskolak hizkuntzarik egokiena ez duen haurra baztertzen duela salatzeko mugimendu zabal baten figura ezaguna da B. Bernstein. Gertakari horren kontzientziak, gaur egun oso zabala denak, kolokan jarri ditu eskolaren hizkuntza helburuak. Ildo horri jarraituz, Bernsteinek bi kode soziolinguistikori buruz hitz egiten du: landua eta murritza.

Kodeen Ezaugarriak eta Inplikazioak

• Kode landuak molde unibertsala duten esanahiak gauzatzen ditu, testuingurutik kanpo.
• Kode murritzak esanahi partikularistak gauzatzen ditu, printzipioak eta eragiketak hein batean inpliziturik utziz, testuinguruaren menpeago.
• Haur guztiek dituzte bi kodeak; nolanahi ere, gizarte klaseak eta familiak zehazten dute haurrak jasotzen duen orientazioa. Arruntagoa da klase ertaineko haurrek kode landua erabiltzea testuinguru jakinetan; arruntagoa da beheko klase langilearen partaideak diren haurrek kode murritza erabiltzea.
• Eskolak kode landuaren arabera jarduten du. Irakaskuntzako lana da objektu edota pertsonei buruzko printzipioak eta eragiketak esplizitu bihurtzea.

Labov: "Mintzaera Sistemak"

Labovek erakutsi zuen bai langile klaseko haurrek bai klase ertainekoek ere kode bat edo bestea erabiltzen zutela, aurkitzen ziren gizarte egoeraren arabera, aurrera eraman beharreko jarduera motaren arabera eta solaskideen arabera; horrexegatik “kode landua eta murritza” kontzeptuen ordez adierazpide hau proposatzen du: "mintzaera sistemak".

Soziolinguistikaren Ikerketa Ildoak

Bi ikerketa ildo nagusi daude:

1. Hizkuntza bere gizarte testuinguruan:
   • W. Labovek garatua (1983).
   • Diskurtsoa gizarte baldintzatzaile eta zirkunstantzietatik abiaturik garatzen da.
   • Hizkuntza bariazio zehatz batzuk bakar-bakarrik justifika daitezke hizkuntzaz kanpoko arrazoiak direla eta (gizarte testuingurua).
2. Hizkuntzaren Soziologia:
   • Diglosiaz, elebitasunaz edota erabilera eleanitz bereziez arduratzen da.
   • Maila soziolinguistiko desberdinetan izaten diren erabileren dibertsifikazioaz eta espezializazioaz arduratzen da.
   • Hizkuntzen txandakatzearen azterketaz edo code-switching delakoaz ere arduratzen da, bigarren hizkuntzaren eta atzerriko hizkuntzaren ikas-irakas prozesuetan.

Psikolinguistikaren Ekarpenak

Sorrera eta Helburuak (Osgood eta Sebeok)

Psikolinguistika Estatu Batuetan sortu zen eta diziplinarteko arlo gisa garatu zen berrogeita hamarreko hamarkadatik aurrera. Osgood eta Sebeokek, 1954an, psikolinguistikaren gai modura honakoak definitu zituzten:

• Hiztunen mezu eta ezaugarrien arteko erlazioak.
• Kodifikazio eta deskodifikazio prozesuak.
• Lehen hizkuntzen eta atzerriko hizkuntzen ikas-mekanismoak.
• Hiztun elebidunen portaera.
• Hizkuntza-aldaketen arrazoiak.

Behaviorismoaren Ikuspegia

Behaviorismoak ahozko portaerari buruzko hainbat zehaztapen egin zituen, eta, gainera, ahozko portaera estimuluei emandako erantzunen multzo modura ulertu zen. Hortik ondorioztatu ahal izan zen hizkuntzaren ikaskuntza haurren imitazio prozesuetan oinarritzen zela errefortzuaren, errepikapenaren eta ohiturak hartzearen bidez. Errefortzuaren behaviorismoak eta haren formulazioak, adibidez Thorndikeren efektuaren legeak (ikaskuntzarako jatorrizko lege gisa), ezartzen dute Estimulu-Erantzun (E-E) loturaren finkapena ez dela bakarrik estimulua eta erantzuna batera agertzearen ondorioa, baizik eta erantzunari jarraitzen dioten eraginen ondorioa: E-E lotura sendotzen duen atsegin-faktorea edo E-E lotura ahultzen duen nahasmen-faktorea. Gauzak horrela, eragin horien arabera, E-E loturak finkatuta edo ezabatuta geratzen dira.

Chomskyren Kritika Behaviorismoari

Teoria generatibistak eta Chomskyk hizkuntzaren berezko izaeraren gainean zeukan ideiak agertu izanak faktore genetikoei eta ingurunearen eraginari buruzko eztabaida berpiztu zuen. Hartara, nabarmendu zen oinarri behavioristek ezin justifika zezaketela hizkuntzaren funtsezko izaera sortzailea eta ez zutela inola ere kontuan hartzen sistemaren arauen aplikazio konplexuetatik sortutako adierazpide berriak ulertzeko edo ekoizteko gaitasuna, hau da, ez zioten men egiten hiztunaren gaitasunaren eraketari.

Language Acquisition Device (LAD)

Chomskyk azaldu zuen hizkuntza gaitasunaren jakintzan inpliziturik dagoen sormen gaitasuna barne faktoreetatik agertzen zela, programatutako egitura biologikoetatik, hau da, berezko izaera zuten arrazoietatik. Ideia hori Language Acquisition Device (LAD) tesian hezurmamitu zen. Chomskyren eta Lennebergen ustetan, LADa gizabanakoak hizkuntzaz jabetzeko zuen tresna bat zela, gramatika unibertsal baten oinarrizko egituren indukzioan oinarritua.

Ignasi Vilaren Ñabardura

Nolanahi ere, I. Vilak honakoa baieztatzen du:

Hezkuntzaren psikologiak ikas-irakas prozesuak kontzeptualizatzen, planifikatzen eta hobetzen lagun dezake, baina, halaber, uste dut, ikasteko eta irakasteko eduki zehatza kontuan hartzen ez bada, ez dela posible ikas-irakas prozesuak oso-osorik ulertzea.

Ignasi Vila

Vigotsky: Garapen Eremu Hurbila

Ikaskuntzaren perspektibatik, bereizi behar dira ikaslea bere kabuz egiteko eta ikasteko gai dena eta beste batzuen laguntzaz egiteko eta ikasteko gai dena. Bi puntu horien arteko distantzia (Vigotskyk unean uneko garapen maila eta garapen maila potentziala deitzen die) garapen eremu hurbila da (jatorrizko testuan "garapen eremu potentziala" gisa aipatua), garapen-maila efektiboaren eta garapen-maila potentzialaren artean dagoena, eta hezkuntza-ekintzaren eragin-tartea mugatzen du.