Industrializazioa, Erromantizismoa eta Eleberriak
Clasificado en Música
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 3,29 KB
INDUSTRIALIZAZIOA: XIX. mendean klase social berria sortu (langileria) eta indartu egin zen, Karl Marxen teorien ondorioz. Industrializazioaren eta burgesiaren eragina erabatekoa.
ERROMANTIZISMOAREN EZAUGARRIAK:
Alemanian sortu zen /laster hedatu zen Inglaterrara eta Europako gainerako lurraldeetara. Askatasuna bihurtu zen aldarri nagusia.
Maitasuna eta heriotza lotuta daude, emakumea sinbolo baten indarrez azaltzen da.
Edertasuna bilatzen du, nitasuna eta porrota.
NAZIONALISMOA:
Herri bakoitzak bere arima du erakusgarritzat hartzen dira folklorea eta hizkuntza. Europan nazionalismoak: Napoleonen inbasioek.
LITERATURA ERROMANTIKOA:
FORMAK: Askatasunaren eta sormenaren alde egiten du.
GENEROAK: Poesía du genero narratiban ere bada; E.a poe izan zen ipuingintza modernoaren.
GAIAK: Askatasunari eta idealismoari, mugako egoerak; heriotza.
ERROMANTIZISMOA ALEMANIAN:
ALEMANIAKO LEHEN ERROMANTIKOAK: 1770 Sturm und Drang maisuak, Alemaniako erromantikorik klasikoenak.
1782an taularatu zuten Schilleren gaizkileak. Don Carlos (1787) eta Gilen Tell (1804) antzezlan nagusiak: askatasun aldarria da.
Goethe bizitzaren eta naturaren izaera dauka, eta humanista eta unibertsalisten artean dago Goethe.
POETA ERROMANTIKOAK:
Friedrich Holderlin: Denborarekin handituz joan den poeta izan da, eskizofreniak jota poema bitxiak idatzi zituen: Scardanelli. Hyperion da haren lan ezagunena; prosa poetiko dotorean idatzita.
Novalisen: Sentibera eta mundo lauso eta metafisikoetan, misteriotsu eta esoterikoetan murgildu zen haren poesía. Gauari ereserkia obrarik ezagunena.
ERROMANTIZMOA INGLATERRAN:
Sentsibilitatearen eta bizi jarreraren arrakastak dira haren ezaugarri gorenak.
POESIA:
AINTZIRETAKO POETAK: Erromantizismo betearen ateak zabaltzen dituzte. William Wordsworth eta Samuel Taylor, Erromantizismo ingelesen abiapuntua izan zen.
Natura da poesiaren gai nagusia fatalitatea, misterioa eta haluzinazioa dira haren poesiaren ezaugarrietako batzuk.
POETA SATANIKOAK:
Lord Byron (George Gordon poeta errebelde, askatzaile, lotsagabe eta jenialaren ereduaren eta estereotipoaren. Don Juan da (1819) amaitu gabeko lana. Egilearen satanismoaren iturria Cain (1821) poema metafisikoa da: eragin izugarria.
Percy Bysshe Shelley: Poeta idealista 1820an Prometeo Lokabea drama lirikoa idatzi zuen.
JOHN KEATS: 1795-21 umezurtzia eta bakardadea bizitu zituen. Hogeita sei urte zituela hil zen erroman, tuberkulosiak jota. Keats izan zen Erromantizismo ingeleseko poetarik esentzialena.
ELEBERRI ERROMANTIKOA:
Jane Austen: 1775-17 lehen emakume nobelagileak. Lasaia eta orekatua da haren eleberrigintza, umoretsua eta zehatzak haren pertsonaiak. Nobelarik aipagarrienak: Zentsua eta sentsibilitatea 1811.
Bronte ahizpak: Arrakasta handiko nobelagileak dira. Charlottek 1816-55, Jane Eyre 47, novela idatzi zuen: Emilyk 19-48, Tontor ekaiztsuak 47 novela.
ELEBERRI HISTORIKOA: Walter Scott (1771-32) Waverly 14, Rob Roy 17.
ELEBERRI GOTIKOA: Mary Shelleyk 1797-51, Frankestein novela.