Ingurumenaren Sistema: Ozea-Ozea, Ozea-Kont, Kont-Kont

Ingurumena: Giza ekintzetan eta orokorrean bizidunengan epe laburrean zein luzean eragin zuzen nahiz zeharkakoak sortzeko gai diren osagai fisikokimiko biologiko eta sozialen multzoa.

Sistema:

Deritzo elkarri eragiten dioten elementu edo osagaien multzoari.

Sistema irekia:

Beste sistema batzuekin materia ete energia trukatzen dituen sistema. Adb: hiria, zuhaitza, zelula...

Sistema itxia:

Beste batzuekin energia baino trukatzen ez duen sistema. Adb: Edozein ekosistema.

Ozea-Ozea:

Bi plaka talka egiten dutenean bietako bat tolestu egiten da eta manturantz hondoratzen da. Hondoratzen den guneari subdukzio zona deritzo. Plaka tolestean eta hondoratzean bien arteko mugan itsaspeko sakonune nabarmena sortzen da, hobi ozeanikoa hain zuzen ere.

Ozea-Kont:

Ozeaniko talka egitean manturantz hondoratzen da. Subkduzio zonak, hobi ozeanikoak, lurrikarak eta sumendiak gertatzen dira. Plakak talka egitean sortzen den presioak litosfera kontinentalaren ertza konprimitu, tolestu eta altxatu egiten du. Horrela ozeano inguruko mendikateak eratzen dira. Prozeso hori orogenesia esaten zaio adb Andeak.

Kont-Kont:

Talka egitean ez da subduzioa gertatzen bi plakak lodiak direlako. Plaka zurrunak direnez sortzen diren tentsioaren eraginez deformatu ahal dira, lurrikarak sor daitezke. Plaka biak elkarren kontra jotzean sortzen den presioak plaka bien ertzak konprimatu, tolestu eta altxatu egiten ditu, eta kontinente barruko mendikatea eratzen da. Beraz, kasu horretan ere, orogenesia gertatzen da.

Quesito: Dinamikoa:

Litosfera kontinentala: Granitoz osatuta 100-200km lodi.

Litosfera ozeanikoa:

Basaltoz osatua 30-50km lodi.

Litosfera azpiko goi mantua:

Hau bukatzean Repettiren etana dago profundidad 670km.

Behe mantua:

Repttiren etena goian du eta guttenberg behan 2900km-ra.

Kanpo nukleoa:

Oso dentsoa da. Ehuneko 80 burdinez osatuta dago. Egoera likidoan eta oso bero dago. Ez ditu S uhinak transmititzen. Behean Lehmanen etan dago 5150km-ra.

Barne nukleoa:

Egoera solidoan dago presioagatik. 6371km fondo del todo.

Estatikoa:

Lurrazal kontinentala: Mohorovici eta gero mantua dago. Guttenberg eta ger nukleoa dago. =egitura