Jakintzaren hiru interesak: teknikoa, praktikoa eta kritikoa

Jakintzaren hiru interesak

Habermas-ek planteatzen du edozein jakintzatan edo praktikatan gutxienez hiru interes agertzen direla: teknikoa, praktikoa eta kritikoa. Jarraian, interes bakoitza aztertuko dugu.

1. Interes teknikoa

Interes teknikoa zientzia enpiriko-analitikoan edo fisiko-naturalean oinarritzen da. Hezkuntzari dagokionez, ikuspegi honetatik hezitzailea jakintzaren iturburu absolutua da eta bere funtzio nagusia ikasleei jakintzak transmititzea da. Ikasleak, aldiz, hartzaile pasiboak dira, jakintza jaso eta asimilatu behar dutenak. Irakaskuntza instrumentala da, kasuen azalpenean oinarritua. Ikaskuntza-prozesuaren ezaugarri nagusia irakasleagandik ikaslearenganako harreman lineala da. Curriculuma aldez aurretik ezarrita dago eta ebaluazioa jakintzak eskuratu diren ala ez neurtzean datza. Laburbilduz, interes teknikoaren testuingurua kultura errepikatu eta botere harremanak iraunarazteko balio du.

2. Interes praktikoa

Interes praktikoa zientzia historiko-hermeneutikoan oinarritzen da. Fenomenoak ulertzeko, agente sozialen portaera esanguratsuak interpretatu behar dira. Hezkuntzari dagokionez, ikuspegi honetatik hezitzaileak pertsonak izan behar dira eta elkarrekintza bultzatu behar dute. Ikasleak eta irakasleak batera ikertzaileak eta eraikitzaileak dira. Interes teknikoarekin alderatuta, irakaskuntza giza harremanetan oinarritzen da. Jakintza praktikoa da, hau da, ikasleak mundua interpretatu eta ulertzen saiatzen da, informazioa prozesatu eta erabaki interaktiboak hartzen ditu, erabaki pertsonaletan eta aurretiko teorietan oinarrituta. Curriculuma praktikaren eremuan kokatzen da, elkarrekintzako eredu komunikatibo eta sinbolikoetan oinarrituta. Ebaluazioa ez datza produktu guztiak ulertzean, baizik eta prozesu osoa ulertzean. Laburbilduz, praktika sozialak aurrera eramaten dituzten espazioak ikus ditzakegu.

3. Interes kritikoa

Interes kritikoa zientzia kritikoarekin lotuta dago. Bere helburua jarrera alienagarriak identifikatu eta aldatuz gizartea hobetzea da. Hezkuntzaren arloan, irakasleak zein ikasleak agente kritikoak eta ikertzaileak dira. Irakaskuntza esangurak bilatzeko arazoak aurkitzean datza, eta bai irakasleak bai ikasleak irtenbidea bilatzeko ardura dute. Ikaskuntza-prozesuan, hezitzaileak hezigaia arazoari eta gaiari erantzuna ematera konprometitzen dira. Curriculumari dagokionez, ikuspegi praktikoa bezala, praktikaren eremuan kokatzen da; elkarrizketak eta eztabaidak garrantzi handia dute, aniztasunaren presentzia adierazten baitute. Ekintzarekin bat egiten duen prozesua ebaluatzen da, irakasleak ikasgelan gertatzen dena kontuan hartzen baitu. Laburbilduz, interes hau ideologia desberdineko taldeak elkarrekin existitzen diren espazioetan aurki dezakegu.