Jolasari Buruzko Teoriak eta Antolaketa Motak

Jolasari Buruzko Teoriak

Energia-kontsumoarekin Lotutako Teoriak

XIX. mendean azaldu ziren, Schiller eta H. Spencer autoreen eskutik.

Teoria horien arabera, beharrezkoa da jolasaren bidez haurtzaroko energia-soberakinak askatzea.

Haurtzaro eta gaztaroko etapak: ez dago lanik, beraz energia jolasen bidez askatu.

Denbora pasa ahala energia gutxiago behar da jolasteko.

Jolasa plazerra eragiten duen jarduera ez-emankorra da, umeen sena (instinto) gidatzeko balio duena.

Jolasa errekuperatzeko tresna

Aurre-ariketa Edo Prestatze-ariketaren Teoria

Karl Gross (1861-1946) filosofo eta psikologoak landu zuen.

Haurtzaroko jolasak dira helduaroko trebetasunak garatzeko jarduerak.

Jokoak egokitzeko funtzioa du.

Jokoaren bitartez gauzak hobeto ulertu eta autonomia gehiago izan.

Jolasaren ikuskera utilitarista: ez du jolasaren izaera ludikoa kontuan hartzen eta, gainera, haurtzaroari bakarrik dagokio.

Claparéde-ren Teoria

Édouard Claparéde (1873-1949) Gross-en teoriatik abiatu zen, baina hark ez bezala, garrantzia ematen dio jolasaren osagai ludikoari.

Umeen garapen psikologikoa jokoari eta imitazioari esker eman.

Haurtzaroko jokoek bakoitzaren izaera garatu eta etorkizunerako prestatzen gaituzte.

Alegiazko munduan ibiltzeak plazerra eman eta ase egiten du eta horrela lortzen dira errealitateak ukatutako konpentsazioak.

Teoria Psikoanalitikoak

Sigmund Freud (1856-1939), funtsezkoa.

Haurtzaroan, jolasek honako jarrera hauek bermatzen dituzte:

Erreprimitutako sentimendu eta nahiei irteera ematea.

Errealitatera egokitzea.

Piaget-en Teoria Kognitiboa

Jean Piaget-en arabera (1896-1980), jolasaren bitartez eraikitzen da ezagutza.

Etapa bakoitzean umeen errealitatearen ezagutza errepresentatzen du.

Haurren jolasen araberako hiru aro hauek banatu zituen:

Aldi ebolutiboa: Sentsomotorea, Aurre-operazionala, Eragiketajakinak

Adin hurbildua: 0-2 urte,2-7 urte, 7-12 urte

Jolas mota berezia: Jolas funtzionala, Jolas sinbolikoa, Erregela jolasak

Vygotski-ren Ekarpena

Lev Vygotski-k (1896-1934) honela ulertzen du jokoa:

Garapen-faktorea da.

Balio sozializatzailea du.

Balioen, ohituren eta ondare kulturalarentransmisiorako tresna da. Kulturaren arabera garapen kognitibo bat edo beste bat.

Haren ikaskuntzaren teoriak garapen-gune hauek zehazten ditu:

Garapen-eremu erreala (laguntzarik gabe egin daiteke): modu naturalean dakitena

Gertuko garapen-eremua: laguntzarekin egiten da. Tenporala eta egokitua

Garapen-eremu potentziala: aurretik zekitena eta laguntzarekin errealitatean aplikatzea

Jolasaren Antolaketa Motak

Jokoak egiterakoan, direktibitate-mailaren arabera sailka ditzakegu (Bantulá, 2000)

Jolas librea

Zuzendurako jokoa

Jolas askea eta espontaneoa

Oinarrizko antolakuntza duena

Jolas kodifikatuak

Araututako jolasak

Jolas Librea: haurrak berez jolasten du, ordena edo norabide formalik gabe. Jokoaren iraupena aldakorra da, eta parte-hartzaileen araberakoa. Kategoria honetako ordezkariak kaleko jokoak dira

Joko Zuzendua: Hezkuntzako esku-hartzearen berezko jolasa da. Zenbait arau parte-hartzaile guztiek onartu behar dituzte, derrigorrezkoak direlako, eta teknikariak berak ezartzen ditu.

Askea eta Espontaneoa: modu naturalean eta helduaren eraginik gabe egiten den jolasa da. Jolas honek berebiziko garrantzia du haurraren nortasuna garatzeko. Haurrak denbora eta baldintza egokiak izan behar ditu horrelako jolasa egin dezan.

Antolaketa sinplekoak: oro har banaka egiten dira, non haur bakoitza besteekin alderatzen den, beste haur batzuk edo helduak emulatzen saiatzen den, zeregin jakin batzuk eginez eta haiek baino hobeto edo azkarrago egiten saiatuz. Joko hauek komunikazio gutxi dute eta

lankidetzarik ez. Horien adibide dira jazarpenak edo eremu baten konkista.

Jolas Kodifikatuak: arau edo kode oso sinple batzuk dituztenak dira, eta horien arabera arautzen dira. Joko horietan lankidetza agertzen da, baina maila oso txikian.

Oro har, jolas sinpleak dira, eta, ondoren, konplexuagoak. Horien adibideak dira; hiltzean, stop, etab.

Joko Arautuak: haren arauen jarraipenean oinarritzen dira. Horien barruan, arau arbitrarioak dituztenak bereizten dira, hau da, jokoaren edozein unetan partaideen adostasunarekin eta arau finkoen jokoekin soilik alda daitezkeenak, eta horiek parte-hartzaileekin zerikusirik ez duten elementuek ezartzen dituztenak (kirolen kasuan, adibidez).

JOLASEN SAILKAPENA DIREKTIBITATEAREN ARABERA

Izena, jolas mota, tokia, materiala, partaideak, deskribapena, aldera