Karlos IV.aren Erregealdia (1788-1808): Krisia eta Gerra

Karlos IV.aren Erregealdia (1788-1808)

Absolutismoaren eta Liberalismoaren arteko Borroka

• Absolutismoa: Erregea eta pribilegiatuak.
• Liberalismoa: Herritarrak.

Frantziako Iraultzaren Eragina

Frantziako Iraultzarekin, jarrerak banatu ziren: batzuk iraultzaren alde, beste batzuk kontra. Erregimen Zaharra amaitu zen.

Isolamendua eta Konbentzio Gerra (1793-1795)

• Erregeak iraultzatik babesteko isolamendua ezarri zuen.
• Lehen ministroek Frantziako Iraultzaren aurkako gerra (Konbentzio Gerra) sortu zuten Europan, Espainian ere bai.
• 1793an Luis XVI.a hil zuten, eta Frantzian errepublika ezarri zen.

Jarrera Aldaketa eta Basileako Bakea

• 1794an Termidorreko Kolpea: Frantzia moderatuagoa bihurtu zen (ez hain iraultzailea), eta Espainiaren jarrera aldatu zen.
• Ondorioak:
  • Frantziak eta Espainiak bakea sinatu zuten.
  • Foruak ezabatzeko nahia agertu zen.
  • Krisi ekonomikoa hasi zen.
• 1795ean Basileako Akordioa sinatu zen:
  • Espainiak Euskal Herria eta Katalunia berreskuratu zituen (Frantziak gerran hartuak).
  • Frantziak Santo Domingo eta merkataritza abantailak lortu zituen.

Frantziarekin Aliantza eta Foruen Aurkako Jarrera

• 1796: San Ildefonsoko Ituna: Frantziak eta Espainiak akordio militarra sinatu zuten Britainia Handiaren aurka (Espainia-Amerika merkataritza oztopatzeagatik).
• 1797: San Vicenceko gudua.
• 1799: Napoleon Kontsul izendatu zuten. Espainiak eta Frantziak Britainiaren aurka jarraitu zuten.

Foruen Aurkako Neurriak

Euskaldunak Konbentzio Gerran izandako jarreragatik zigortzeko:

• Madrilen lege foralak ezabatzeko nahia agertu zen.
• Hegoaldeko probintziek foruak defendatu zituzten.

Krisi Ekonomikoa eta Godoyren Erreformak

• Prezioak igo eta gosetea hedatu zen.
• Estatua zor handien menpe zegoen, gerren ondorioz.

Godoyren Erreformak Dirua Lortzeko

Godoyk egoera konpontzeko erreformak egin zituen, egoera ekonomiko oso txarra zelako:

• Elizaren ondasun batzuk desamortizatu zituen.
• Arazoa ez zen konpondu, eta Eliza haserre zegoen.

Karlos IV.aren eta Godoyren Aurkako Oposizioa

Espainian Godoyren eta Karlos IV.aren aurkako jarrera zabaldu zen, herria ez baitzegoen pozik:

• Gerra frantsesekin.
• Foruak kentzeko saiakerak.
• Krisi ekonomikoa eta desamortizazioa.
• Berriz ere frantsesekin bakea sinatzea.

Napoleonekiko Menpekotasuna eta Fontainebleauko Ituna

Frantziako Inperioa handitzen ari zen Napoleonekin. Frantziak Espainian ere boterea handitu zuen.

• 1807: Fontainebleauko Ituna: Frantziak Portugal hartzeko Espainiatik pasatzeko baimena lortu zuen.
• Asmoa: Portugal hiru zatitan banatzea, horietako bat Godoyri ematea, eta Frantziako muga Ebroraino eramatea.

Fernando VII.aren Aldeko Mugimendua

Herria Fernando VII.aren alde zegoen (*El Deseado*), eta Godoyren eta Karlos IV.aren aurka:

• Gerretako hondamendiak.
• Frantsesekin zuten harremana.
• Elizaren haserrea.
• Aristokrazia baztertu izana.

1807: Eskorialeko Prozesua

Fernando VII.a, talde batekin, tronua eskuratzen ahalegindu zen. Harrapatu eta taldekideak atxilotu zituzten.

1808ko Krisia eta Baionako Abdikazioak

Martxoa: Aranjuezko Altxamendua

• Herria haserre zegoen: gosea eta Godoyren politika zirela eta.
• Godoyren etxea arpilatu zuten, eta ia hil egin zuten.
• Karlos IV.ak bere semearengan abdikatu zuen, eta Godoy postutik kendu.

Maiatza: Madrilgo Altxamendua eta Baionako Abdikazioak

• 1808, maiatzaren 2a: Madrilgo herri altxamendua.
  • Kausak: Ziurgabetasun politikoa (Aranjuez) eta frantsesek Karlos IV.a eramateko nahia.
  • Herria altxatu zen, baina Murat frantsesak aurre egin zien.
• Baionako Abdikazioak:
  • Napoleonek errege familia Baionara eraman zuen, bitartekari lanak egingo zituela esanez.
  • Espainiako erregeak Napoleonengan abdikatu zuen (behartuta).
  • Napoleonek bere anaia zaharrena, Josef I.a (*Pepe Botella*), Espainiako errege izendatu zuen (1808-V-10).