Kernbegrippen van de Eerste Wereldoorlog en het Interbellum

De Eerste Wereldoorlog: Oorzaken en Verloop

• Rivaliteit: Rivaliteit betekent dat landen met elkaar wedijveren om sterker en invloedrijker te worden. Voor de Eerste Wereldoorlog leidde dit tot spanningen omdat grootmachten elkaar als concurrenten zagen.
• Duitse vlootbouw: De Duitse vlootbouw was het uitbouwen van een grote oorlogsvloot door Duitsland. Dit werd gedaan om de Britse zeemacht te evenaren en zorgde voor wantrouwen tussen beide landen.
• Von Schlieffenplan: Het Von Schlieffenplan was een Duits oorlogsplan om Frankrijk snel te verslaan. Dit zou gebeuren door via België aan te vallen, zodat Duitsland daarna zijn leger tegen Rusland kon inzetten.
• Loopgravenoorlog: Een loopgravenoorlog is een manier van vechten waarbij soldaten zich ingraven in loopgraven. Hierdoor ontstond een lange, vastlopende strijd met weinig terreinwinst en veel slachtoffers.

Internationale Betrekkingen en Strategie

• Dominions: Dominions waren zelfbesturende landen binnen het Britse rijk. Ze bleven trouw aan de Britse kroon en stuurden soldaten naar het front.
• Vazalstaten: Vazalstaten zijn landen die officieel zelfstandig zijn, maar onder sterke invloed staan van een grotere macht. Ze moeten vaak hun politiek en economie afstemmen op dat machtigere land.
• Isolationisme: Isolationisme betekent dat een land ervoor kiest zich niet te mengen in internationale conflicten. De VS volgden deze politiek in het begin van de Eerste Wereldoorlog.
• Neutraliteit: Neutraliteit betekent dat een land niet meedoet aan een oorlog. Zo’n land kiest geen kant en probeert buiten het conflict te blijven.
• Koopvaardijschepen: Koopvaardijschepen zijn schepen die gebruikt worden voor handel en transport van goederen. Tijdens WOI werden ze vaak aangevallen door onderzeeërs, wat spanningen veroorzaakte.

Vrede en de Nasleep van de Oorlog

Diplomatieke Plannen

• Peace without victory: “Peace without victory” betekent een vrede zonder duidelijke winnaar of verliezer. Het idee was dat zo’n vrede toekomstige oorlogen zou kunnen voorkomen.
• Het 14-puntenplan van Wilson: Het 14-puntenplan van Wilson was bedoeld om een eerlijke vrede na de oorlog te creëren. Het legde de nadruk op zelfbeschikking van volkeren en internationale samenwerking.
• Het Verdrag van Versailles: Het Verdrag van Versailles legde zware straffen op aan Duitsland. Het land verloor gebieden, moest herstelbetalingen doen en zijn leger sterk beperken.

Het Interbellum

Interbellum: Het interbellum is de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Deze tijd werd gekenmerkt door instabiliteit, crisissen en politieke spanningen.

Economische Ontwikkelingen en de Grote Depressie

Productiemethoden

• Fordisme: Fordisme is een manier van produceren via lopende banden. Hierdoor konden grote hoeveelheden producten snel en goedkoop gemaakt worden.
• Taylorisme: Taylorisme is een methode waarbij arbeid wordt opgesplitst in kleine, eenvoudige taken. Dit verhoogde de efficiëntie en snelheid van productie.

Economische Cycli en Crisis

• Grote Depressie: De Grote Depressie was een wereldwijde economische crisis. Ze zorgde voor massale werkloosheid en armoede in de jaren 1930.
• Hoogconjunctuur: Hoogconjunctuur is een periode waarin de economie sterk groeit. Er is veel werk en mensen geven meer geld uit.
• Laagconjunctuur: Laagconjunctuur is een periode van economische achteruitgang. De productie daalt en de werkloosheid stijgt.
• Optimisme: Optimisme betekent dat mensen vertrouwen hebben in de toekomst. Dit leidde in de jaren 1920 tot meer consumptie en aankopen op krediet.

Monetaire Begrippen en Beleid

• Inflatie: Inflatie betekent dat prijzen stijgen en geld minder waard wordt. Hierdoor kunnen mensen minder kopen met hetzelfde loon.
• Deflatie: Deflatie betekent dat prijzen dalen. Dit kan ervoor zorgen dat mensen minder gaan uitgeven en de economie vertraagt.
• Devaluatie: Devaluatie is het bewust verlagen van de waarde van een munt. Dit wordt gedaan om export goedkoper en aantrekkelijker te maken.
• Deflatiepolitiek: Deflatiepolitiek is een beleid waarbij overheden prijzen en lonen proberen te verlagen. Dit moest de economie stimuleren, maar verergerde vaak de crisis.

Maatschappij, Politiek en Herstel

Politieke en Sociale Structuren

• Ruhrgebied: Het Ruhrgebied is een groot industriegebied in Duitsland. Het werd na de oorlog bezet om Duitsland onder druk te zetten zijn herstelbetalingen te betalen.
• Neoliberalisme: Neoliberalisme is een visie waarbij de vrije markt centraal staat. De overheid moet zich zo weinig mogelijk mengen in de economie.
• Kapitalistische maatschappij: Een kapitalistische maatschappij is een systeem waarin bedrijven meestal privébezit zijn. Winst en concurrentie spelen een grote rol.
• Manufacture: Een manufacture is een grote werkplaats waar arbeiders met de hand producten maken. Dit was typisch voor de periode vóór de industriële revolutie.
• Soevereiniteit: Soevereiniteit betekent dat een staat zelf het hoogste gezag heeft. Het houdt in dat een land zelfstandig beslissingen kan nemen.
• Verstedelijking: Verstedelijking betekent dat steeds meer mensen naar de steden verhuizen. Hierdoor groeien steden en verandert de samenleving.
• Collectivisme: Collectivisme is het idee dat de gemeenschap belangrijker is dan het individu. Productiemiddelen zijn volgens deze visie in handen van de staat of de gemeenschap.

Herstelplannen

• Plan De Man: Het Plan De Man was een Belgisch economisch herstelplan. Het pleitte voor meer overheidsingrijpen om werk te creëren.
• New Deal: De New Deal was het Amerikaanse programma van Roosevelt. De overheid voerde grote openbare werken uit om de economie te herstellen.