Klimaren Osagai Nagusiak eta Haien Definizioak

Klimaren Osagaiak

1. Intsolazioa eta Hodeiak

   Intsolazioa: lurrazalak jasotako eguzki-erradiazioaren kantitatea da.

   Hodeiak: atmosferaren egoera bat da, non zerua hodeiz estalita egoten den, neurri handiagoan edo txikiagoan.

2. Airearen Tenperatura

   Tenperatura airearen berotasun-maila da. Faktoreak hauek dira: latitudea, itsasora dagoen distantzia eta altuera.

   Tenperatura Bitartea eta Izozteak

   • Urteko tenperatura bitartea: hilerik beroeneko eta hilabeterik hotzeneko batez besteko tenperaturen arteko aldea da.
   • Izozteak: airearen tenperatura 0 °C-tik beherakoa denean gertatzen dira. Izozteak irradiaziokoak edo adbekziokoak izan daitezke.

3. Hezetasuna, Lainoa eta Gandua

   1. Airearen hezetasuna: aireak duen ur-lurrunaren kantitatea da. Itsasorako hurbiltasunaren eta tenperaturaren araberakoa da; tenperaturak gora egiten duenean, hezetasuna gutxitu egiten da.
   2. Lainoa: ur-tanta txikiak atmosferaren beheko geruzan esekita egotea da. Atmosferaren behe-geruzako airea hoztu eta kondentsatzen denean sortzen da. Hau irradiaziokoa edo adbekziokoa izan daiteke.
   3. Gandua: ikuspena murrizten duen lanbro lehorra da.

4. Presioa eta Haizea

   1. Presio atmosferikoa: Iberiar Penintsulan, neguan goi-presioak dira nagusi; udazkenean eta udaberrian, behe-presioak; eta udan, berriro ere goi-presioak, lurzorua berotzen delako.
   2. Haizeak: lurzoruarekin alderatuta, airearen mugimendu horizontalak dira.

5. Prezipitazioak

   Prezipitazioa hodeietatik lurrazalera erortzen den ura da, modu likidoan zein solidoan.

   Hauek eragiten dituzten arrazoiak airean dagoen ur-lurruna gora egitea, hoztea eta kondentsatzea dira. Aireak gora egitean, prezipitazioak mota hauetakoak izan daitezke:

   • Orografikoa
   • Konbektiboa
   • Frontekoa

   Faktoreak

   • Latitudea eta kokapena: urtero borraskak edo antizikloiak nagusi izatea eta segida izatea zehazten dute.
   • Itsasora irekita egotea: eremu hauetan, neguko hotzaren eraginez antizikloiak sortzen dira, eta, udako beroaren eraginez, prezipitazio konbektiboak.
   • Erliebea: prezipitazioak altuerarekin handiagotu egiten dira.

6. Lurrunketa, Ebapotranspirazioa eta Idortasuna

   1. Lurrunketa: ura giroko tenperaturan lurrun bihurtzeko prozesua da.
   2. Ebapotranspirazioa: lurrazalak hezetasuna galtzea da.
   3. Idortasuna: lurzoruan eta atmosferan behar besteko ura ez egotea da.