Lan Kontratuaren Iraungipena: Arrazoiak eta Mota Guztiak

Lan Kontratuaren Iraungipena (Langileen Estatutua, 49. artikulua)

Kontratuko alderdiei eragiten dieten arrazoiengatik

Langileari

• Heriotza: Langilea hiltzen bada, kontratua automatikoki amaitzen da.
• Ezgaitasun iraunkorra: Istripu edo gaixotasun iraunkor baten ondorioz, langileak ezin badu bere lana egin, kontratua iraungi daiteke (aldi baterako ezgaitasunarekin ez).
• Jubilazioa: 67 urterekin (±), langileak erretiroa hartzeko eskubidea du. Enpresak ezin du langilea adinagatik kaleratu.

Enpresaburuari (Pertsona fisikoa)

• Heriotza: Enpresaburua hiltzen bada, enpresa likidatu egiten da. Hala ere, oinordekoek enpresarekin jarraitzen badute, kontratuak indarrean jarraituko du. Enpresa saltzen bada ere, kontratuak indarrean jarrai dezake.
• Ezgaitasuna: Enpresaburuak istripu bat izan arren, enpresarekin jarraitzeko aukera ematen zaio.
• Jubilazioa: Enpresaburuak, erretiroa hartu arren, enpresarekin jarraitu dezake (jubilazioa kobratzen duen bitartean).

Pertsona juridikoa

• Pertsonalitate juridikoaren iraungipena: Sozietatea desegiten edo likidatzen denean.

Bi alderdien adostasunagatik

• Epemuga iraungitzailea: Aldi baterako kontratuak, obra edo zerbitzu zehatzak, edo ekoizpen gorabeherak amaitzean, kontratua amaitzen da. Nahiz eta langileak kontratuarekin jarraitu nahi ez izan, kontratua sinatzean adostu zuen amaiera data.
• Baldintza iraungitzailea: Kontratuan baldintza bat ezartzen da, eta langileak epe jakin batean bete beharko du, kaleratua ez izateko. Adibidez, esportazioetan lan egiten duen enpresa batek langile bat kontratatzen du ingeles maila ertain batekin, eta urtebeteko epean "First" titulua lortzea eskatzen dio.
• Elkarren arteko adostasuna: Kontratua egiteko ados jarri ziren bezala, bi aldeak ados jartzen dira kontratua amaitzeko.

Aldebakarreko borondateagatik

Langilearen borondateagatik

• Dimisioa: Langileak enpresari 15 eguneko abisuarekin jakinarazten dio lan-harremana amaitu nahi duela. Legala da, eta enpresak ezin dio kalte-ordainik eskatu.
• Abandonua: Langileak, abisatu gabe, lanpostua uzten du. Fede onaren aurkakoa da, legez kanpokoa, eta enpresak kalte-ordainak eskatu ditzake. Egoera hau langile eta enpresaren arteko adostasunarekin edo epaile baten erabakiz konpondu daiteke.
• Iraungipen kausaduna: Enpresak ez baditu bere betebeharrak betetzen, langileak kontratua iraungi dezake. Legala da, eta enpresak kalte-ordainak ordaindu beharko dizkio langileari. Egoera hau langile eta enpresaren arteko adostasunarekin edo epaile baten erabakiz konpondu daiteke. Adibidez, "mobbing" kasuetan, ez ordaintzeagatik, ordainketak asko atzeratzeagatik, etab.

Enpresaburuaren borondateagatik

• Kaleratze diziplinarioa: Langileak bere betebeharrak betetzen ez dituenean edo fede txarrez jokatzen duenean (lapurreta, etab.).
• Kaleratze objektiboa: Langileak ezin duelako bere lana ondo egin (ez du errurik).
• Kaleratze kolektiboa: Enpresak langile talde bat kaleratzen du krisi ekonomiko baten ondorioz.
• Kaleratzea indar gaindiezinengatik: Sute, uholde eta antzeko gertaeren ondorioz, enpresaren jarduera ezinezkoa denean.