Lan Zuzenbideko Iturriak eta Kontratuaren Iraungipen Moduak

Lan Zuzenbidearen Iturriak eta Hurrenkera Hierarkikoa

1. Europar Batasuneko Zuzenbidea (EBZ)

   Estatu kideek osatua, lehen mailako nagusitasunagatik. Hiru mota nagusi:

   • Erregelamenduak: Zuzenean aplikagarriak.
   • Zuzentarauak: Helburuak finkatzen dituzte; estatu bakoitzak nahi duen bezala bete ditzake.
   • Erabakiak: Gai zehatzak estatu zehatzei zuzenduak.

   Oharra: Soldatak ez zaizkio inporta, oreka ekonomikoa bai (ondasunen, zerbitzuen, kapitalaren eta lanaren zirkulazio librea).

2. Konstituzioa

   Atal ezberdinek balio ezberdinak dituzte Lan Zuzenbideko eskubideei dagokienez:

   1. Oinarrizko Eskubideak: Bertako arauak errespetatu beharra dago, legea edozein dela ere.
   2. Hiritarren Eskubideak: Eskubide hauek berez ez dute balio; legeen edo erregelamenduen garapenaren arabera erabili behar dira.
   3. Gida Printzipioak: Botere publikoaren eskubideak nora zuzendu behar diren aipatzen dute.

3. Nazioarteko Arauak

   Estatuen artean sortuak. Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LNE, 1919) ematen dizkigu:

   • Hitzarmenak: Ez da derrigorrezkoa mundu osoan betetzea; estatu bakoitzak erabakitzen du erakundearen barruan egotea edo ez. Barruan egonda ere, ez da beti derrigorrezkoa.
   • Gomendioak.

4. Legea

   Iturri nagusiak:

   1. Parlamentua: Lege arrunta, Lege organikoa.
   2. Gobernua: Dekretu-legea, Dekretu-egilea.

5. Erregelamenduak

   Gobernuak emanak:

   • Espainian: Errege Dekretua, Ministro Agindua.
   • EAEn: Dekretu Agindua.

6. Hitzarmen Kolektiboa

   Lan Zuzenbideko iturri propio bakarra da, lan baldintzak erregulatzeko erabiltzen dena.

7. Ohitura

   Ez da legea, pertsonek arau bezala hartzen duten portaera errepikatua da.

8. Printzipio Orokorrak

   Non heldu ez daukagunean erabiltzen dira.

Lan Kontratuaren Iraungipena

1. Kontratuko Alderdiei Eragiten Dieten Arrazoiak

   Langileari edo enpresari (fisikoa edo juridikoa) eragiten diotenak.

2. Bi Alderdien Adostasuna

   • Epemuga iraungitzailea.
   • Baldintza iraungitzailea.
   • Elkarren arteko adostasuna: Arrazoia ez da inporta.

3. Aldebakarreko Borondateagatik

   Langilearen Borondatez:

   • Dimisioa.
   • Abandonua.
   • Iraungipen kausaduna.

   Enpresaburuaren Borondatez:

   • Kaleratze Diziplinarioa: Kontratua ez betetze larria.
   • Kaleratze Objektiboa: Lana ez betetzeko gai izatea (adibidez, teknologia berriengatik).
   • Kaleratze Kolektiboa: Krisia, A edo B planak.
   • Kaleratze Indar Maiorragatik: Enpresak jasandako kaltea frogatu beharra (sutea, adibidez). Kalte-ordaina estatuak ordaintzen du.