Larruazalaren Gida Osoa: Egitura, Funtzioak eta Zaintza

Larruazala: Egitura, Funtzioak eta Osasuna

1. Zer da Larruazala?

Larruazala gorputzaren organorik handiena da, ehun ezberdinez osatuta dagoena.

2. Larruazalaren Gainazala Leuna Al Da?

Ez da laua; mikroerliebea du, eminentziak, sakonuneak eta zuloak baititu.

3. Zer Faktorek Eragiten Dute Larruazalaren Kolorean?

Larruazalaren kolorean eragina duten faktoreak honako hauek dira:

• Arrazak eta giza talde etnikoak.
• Genetika.
• Izpi ultramoreen eta beste estimulu batzuen ekintzak.

6. Dermisaren Egitura

Dermisa lodiagoa eta fibrosoagoa da. Hodi eta nerbio ugarik zeharkatzen dute, eta larruazalaren eranskinak ere bertan daude.

7. Odoljarioa Epidermisaren Mozketan?

Ez, odol-hodiak ez direlako epidermiseraino iristen. Beraz, epidermisaren mailan mozketarik izanez gero, odolik ez da isuriko.

8. Zer Dira Melanozitoak?

Melanozitoak melanina sortzen duten epidermiseko zelulak dira.

9. Epidermisaren Geruzak eta Funtzioak

Lotu epidermisaren geruzak dagozkien funtzioekin:

• Geruza basala: Hazkundea
• Arantza geruza: Egonkortasuna
• Geruza pikorduna: Keratinaren aurrelariaren formazioa
• Geruza gardena: Elastikotasuna
• Geruza korneoa: Hesi mekaniko fisikoa

11. Larruazalaren Funtzioak eta Atal Nagusiak

Sailkatu hurrengo funtzioak dagokien atalarekin:

1. Kanpoko agente kimikoetatik babesa ematea: Geruza korneoa, Epidermisa
2. Energia erreserba handia da: Hipodermisa (ehun adiposoa)
3. Azaleko infekzio prozesuen aurkako hesi lanak egiten ditu: Epidermisa
4. Isolatzaile termikoa: Hipodermisa
5. Keratinizazioa: Epidermisa
6. Likidoen erreserba handia: Dermisa
7. Larruazalak izan ditzakeen kolpeak moteltzen ditu: Hipodermisa (ehun adiposoa)
8. Keratinozitoen sorrera estimulatzen du: Dermisa
9. Melanogenesia: Geruza basala, Epidermisa
10. Azalari erresistentzia, malgutasuna eta elastikotasuna ematen dio: Dermisa

13. Larruazaleko Nerbio Motak

Larruazalean bi nerbio mota nagusi daude:

• Nerbio begetatiboak: Izerdi guruinak eta ile-zuztitzaile muskuluak inerbatzen dituzte, odol-fluxua erregulatuz.
• Nerbio sentsitiboak: Kanpoko sentsazioak jasotzen dituzte (ukimena, tenperatura, mina...).

14. Elikadura Onaren Garrantzia Larruazalean

Elikadura ona oso garrantzitsua da larruazalerako, horren bidez gure larruazala hobeto mantentzen dugulako, osasuntsu eta distiratsu.

15. Epidermis, Dermis eta Hipodermisaren Bereizketa Histologikoa

Maila histologikoan, larruazalaren hiru geruza nagusiak honela bereizten dira:

• Epidermisa: Nagusiki zelulaz osatuta dago.
• Dermisa: Zuntz eta oinarrizko substantziaz osatuta dago.
• Hipodermisa: Adipozitoz (gantz-zelulak) eta zuntzez osatuta dago.

16. Epidermisaren Etengabeko Berritzea

Epidermisa etengabe berritzen den geruza da. Prozesua honako hau da:

Epidermiseko berezko zelulak, keratinozitoak, babes-geruza korneoa osatzen dute. Horretarako, aktiboki zatitzen dira geruza basalean, ondoren eraldatu egiten dira gorantz mugitzen diren heinean, eta azkenik, geruzarik kanpoenean (geruza korneoan) hil egiten dira, azalaren gainazaletik askatu aurretik.

17. Larruazalaren Babesa Eguzki Izpietatik

Larruazala melaninaren bidez babesten da eguzki-izpiengandik. Melaninaren funtzioa eguzki-izpi ultramoreak (UV) xurgatzea da, horrela larruazaleko zelulak kalteetatik babestuz.

18. Dermisaren Guruin Motak eta Desberdintasunak

Dermisean bi guruin mota nagusi daude, bakoitzak funtzio espezifiko batekin:

• Sebo guruina: Guruin exokrinoa da. Material koipetsua (seboa) jariatzen du, larruazala eta ilea lubrifikatzeko eta babesteko.
• Izerdi guruina: Guruin exokrinoa da. Izerdia larruazalaren azalera jariatzen du, gorputzaren tenperatura erregulatzeko eta hondakinak kanporatzeko.

19. Seboa: Definizioa eta Funtzioak

Seboa sebo guruinek jariatzen duten substantzia koipetsua da. Funtzio garrantzitsu ugari betetzen ditu larruazalean:

• Babesa: Deshidratazioa eragozten du eta larruazala lubrifikatzen du.
• Xurgapenaren erregulazioa: Larruazalaren xurgapena erregulatzen laguntzen du.
• Jarduera antimikrobianoa: Jarduera fungiestatikoa eta bakteriostatikoa murrizten du, infekzioak prebenituz.
• Emultsioa: Larruazala emultsionatzen du, bere hesi funtzioa hobetuz.

Epidermisaren Geruzak eta Keratinozitoen Eboluzioa

Epidermisaren geruzak eta bakoitzaren egitura zehatza, baita keratinozitoen bereizketa ere, zein geruzatan dagoenaren arabera:

Geruza Basala (Stratum Basale)

Epidermisaren zelula-geruza bakarra eta sakonena da, itxura ondulatua duena. Bertako keratinozito basalak dira ugaltzeko gaitasuna duten bakarrak, eta dermisaren eta epidermisaren arteko lotura osatzen duen mintz basalean lotuta daude.

Arantza Geruza (Stratum Spinosum)

Geruza basalaren gainean dago, eta "ezkatatsua" ere esaten zaio. Zelulak poligonalak dira, eta azalera hurbildu ahala lautu egiten dira. Desmosomen bidez daude elkarri lotuta, arantza itxura emanez.

Geruza Pikorduna (Stratum Granulosum)

Arantza geruzaren gainean jarritako bi edo hiru zelula-lerrok osatzen dute. Keratinizazio prozesuan parte hartzen duten keratohialinazko pikorrak dituzte. Aldaketa handiak jasaten dituzte korneozito bihurtzeko prozesuan, eta bizi-egiturak (nukleoa eta organuluak) suntsitzen dituzte.

Geruza Gardena (Stratum Lucidum)

Geruza pikordunaren eta korneoaren artean dago, batez ere esku-ahurretan eta oin-zolan aurkitzen da. Zelula lau eta gardenek osatzen dute, nukleorik eta organulurik gabeak.

Geruza Korneoa (Stratum Corneum)

Epidermisaren azalekoena da. Nukleorik gabeko, organulu zitoplasmatikorik gabeko eta keratinaz betetako egituraz osatuta dago. Hesi mekaniko eta fisiko gisa funtzionatzen du, gorputza kanpoko eragileetatik babestuz.