Linguas de Europa e Gramática Galega: Substantivos e Adxectivos

As linguas en Europa

En Europa hai varias familias lingüísticas e un alto grao de multilingüismo. Adoitamos pensar só nas grandes linguas oficiais, que contan con moitos millóns de falantes, como o castelán, o alemán e o francés. Normalmente, esquecémonos das linguas non oficiais ou menos faladas. A Unión Europea (UE) ten 24 linguas oficiais, aínda que non todas as linguas do continente o son. Por exemplo, o letón é oficial na UE, pero o catalán e o galego non o son. Existen linguas ameazadas de desaparición, como o bretón de Francia.

As familias lingüísticas en Europa

Todas as linguas que se falan en Europa, agás o éuscaro, pertencen a unha destas tres familias:

• Familia indoeuropea: É a máis estendida. Cobre a maior parte de Europa e esténdese por Asia cara á India.
• Familia urálica: Inclúe o finés e o húngaro. Fálase no norte de Europa, aínda que o húngaro é unha illa lingüística, rodeada por linguas indoeuropeas no centro do continente.
• Linguas caucásicas: Son tres grandes familias, por iso se fala de “complexo caucásico”. Fálanse nas montañas do Cáucaso, sendo o xeorxiano a lingua máis coñecida de todas.

O substantivo na lingua galega

O substantivo forma unha das clases de palabras. Para definilo, atenderemos a tres criterios básicos:

• Criterio morfolóxico: Son palabras variables, segmentables en raíz e afixos. Organízanse segundo o xénero (masculino ou feminino) e o número (singular ou plural).
• Criterio semántico: Denomina entidades reais ou imaxinarias. Poden ser comúns (entidades xenéricas) ou propios (nomes específicos).
• Criterio sintáctico: Desempeña a función de núcleo da frase nominal.

Clasificación semántica do substantivo

• Concretos (localizables no espazo) ou abstractos (entidades non físicas como sorte, honradez...).
• Contables (individuos numerables como home, can...) ou non contables (materias ou porcións como ouro, viño...).
• Poden levar sufixos para indicar tamaño: diminutivo (tamaño pequeno) ou aumentativo (tamaño grande).

O adxectivo na lingua galega

Son palabras independentes das dos substantivos, cos que, así e todo, gardan unha similitude considerable, ata o punto de que non é infrecuente referirse a ambas as dúas conxuntamente baixo a denominación de nomes.

Flexión do adxectivo

Morfema de xénero

Establece a concordancia en masculino ou feminino, determinada polo substantivo. Poden ser:

• Invariables: Teñen a mesma forma para o masculino e o feminino.
• Variables: Presentan formas diferentes para os dous xéneros.

Morfema de número

Establece a concordancia en singular ou plural, determinada polo substantivo. Poden ser:

• Invariables: Son sempre singulares ou plurais.
• Variables: Cambian de número (singular/plural).

Clasificación do adxectivo

• Relacionais: Equivalen a de + substantivo (ex: de metal).
• Cualificativos: Expresan unha calidade (ex: longo, amoroso, baixo). Cualifican unha persoa, animal, obxecto, etc.
• Especificativos: Restrinxen o significado do substantivo, sinalando unha característica non compartida por todos os individuos da clase (ex: un camiño longo).
• Explicativos: Destacan unha característica propia da entidade nomeada polo substantivo (ex: a fría neve).