A literatura española no período da posguerra: realismo e crítica social

Espanha atópase nun período complicado tras a guerra civil. A cultura e, por tanto, a literatura española víronse afectadas, xa que se atopan ante un réxime que non dubidará en censurar calquera obra contraria á súa ideoloxía.

Unha novela idealista ensalza os valores do franquismo. Tradicionalistas e católicos son narracións tópicas e superficiais. Os autores relacionáronse co réxime de maneira directa e tratan temas como a xustiza divina e o heroe.

Autores destacados

Rafael García Serrano escribiu A fiel infantería e José Antonio Giménez Arnau escribiu O puente, representando a ideoloxía do réxime como vínculo de unión entre as dúas Españas separadas pola guerra.

Gonzalo Torrente Ballester escribiu obras máis complexas e destaca Un dos logia política, escrita por Javier Mariño, e Os gozos e as sombras.

Corrente de evasión

Destaca por falta de contido intelectual e ausencia de posicionamento político dos autores. Evitan toda alusión á guerra e as súas novelas reflicten a miseria moral e material e a frustración que produce o ambiente de posguerra en personaxes desarraigados e desilusionados.

Realismo existencial

Autores como Camilo José Cela escribiron A familia de Pascual Duarte, caracterizada polo emprego do tremendismo. Cela recorre á técnica do manuscrito atopado e conta con influencias da novela picaresca e do naturalismo. Relata a historia de Pascual Duarte, un criminal que antes de ser executado decide contar a súa vida para liberar a súa conciencia.

Tamén cabe destacar Nada, escrita por Carmen Laforet, que gañou o premio Nadal. Miguel Delibes escribiu a súa primeira obra, A sombra do ciprés é alargada.

Novela do exilio

Trátase dun grupo heteroxéneo de autores que escapan da censura franquista e tratan o tema da nosalgia e a reflexión metafísica. Francisco Ayala, ensaísta e crítico literario, redactou libros críticos nos que medita sobre a condición humana, como Muertes de perro e O fondo do vaso. Max Aub pasou por distintos campos de concentración e escribiu unha novela social, Laberinto mágico.

Autores destacados dos anos 50

A narrativa dos anos 50 é de contido social e enfoque realista. Destaca o uso de recursos técnicos para tratar cuestións ideolóxicas. Autores como Rafael Sánchez Ferlosio, con El Jarama, e Carmen Martín Gaite, con Entre visillos, de corte realista e crítico que trata do tema da muller e da cidade.

López Pacheco escribiu A central eléctrica e Camilo José Cela escribiu La colmena, cuxo eixe temático é a vida colectiva marcada pola miseria económica e moral da posguerra e o pesimismo.

Novela experimental

Os temas tratados adoitan ser o tempo e a identidade, e danse técnicas narrativas. Ademais, destaca o desorden narrativo destas novelas, a fragmentación da narración e os puntos de vista múltiples. Encontramos autores como Luis Martín Santos, quen escribiu Tiempo de silencio, novela que se rexía como crítica da realidade española e que destaca polos seus xogos discursivos e pola súa mestura lingüística.

Juan Benet célebre por Volverás a Región, na que os personaxes son entes en disolución lírica. Juan Marsé, coñecido pola súa obra Últimas tardes con Teresa, e Juan Goytisolo con Señas de identidad, tratan o sentido da vida e a busca do pasado xunto con reivindicacións do conde don Julián e Juan sin tierra. Luis Goytisolo escribiu Antagonía, introducindo elementos de autoficción.