Locucións Latinas Esenciais: Significado e Contexto en Galego

Locucións Latinas Imprescindibles: Significado e Aplicación

A continuación, preséntase un glosario das locucións latinas máis comúns, coa súa tradución e o contexto no que se utilizan habitualmente.

In dubio pro reo

Significa literalmente: “Na dúbida, a favor do reo”. É un principio fundamental do Dereito Penal que establece que, se a proba non é suficiente para demostrar a culpabilidade, debe prevalecer a inocencia do acusado.

In extremis

Indica que algo sucede no último momento, como último recurso, ou ben se refire aos últimos momentos da vida ou a unha situación perigosa ou comprometida.

In fraganti / In fraganti delicto

Significa “en flagrante”. Refírese ao momento exacto de cometer o delito ou xusto despois de telo realizado.

In itinere

Tradúcese como “no camiño”. Úsase para describir algo que está a punto de conseguirse, pero que aínda non se materializou (por exemplo, un accidente laboral que ocorre durante o desprazamento ao traballo).

In memoriam

Significa “en memoria”, en recordo de, ou en homenaxe a alguén falecido.

In mente

Significa “no pensamento”. Por exemplo: “Teño tres novos proxectos in mente”.

In pectore

Literalmente, “no peito”. Dáse a entender que se tomou unha resolución ou decisión que aínda se mantén reservada ou secreta.

In vino veritas

Significa “no viño está a verdade”. Alude á crenza de que as persoas baixo os efectos do alcohol non gardan segredos.

In vitro

Literalmente, “en vidro”. Refírese a toda reacción fisiolóxica ou experimento que se produce fóra do organismo vivo, xeralmente nun tubo de ensaio ou placa de laboratorio.

Magister dixit

Significa literalmente “O mestre díxoo”. É un argumento de autoridade que se emprega para xustificar unha afirmación baseándose unicamente en quen a dixo, sen necesidade de probas adicionais.

Manu militari

Significa “militarmente”, pola forza das armas ou pola forza.

Memento mori

Significa “Lembra que has de morrer”. É unha advertencia sobre a mortalidade humana.

Diferenza con Memorando

• Memorando: O que debe ser recordado; caderno en que se apuntan as cousas que un ten que acordar. O plural é memorandos.

Mens sana in corpore sano

Significa “unha mente sa nun corpo san”. É un aforismo que subliña a importancia do equilibrio entre a saúde física e a mental.

Mortis causa

Significa “por causa de morte”. Emprégase especialmente referido a unha doazón ou a un testamento que ten efecto tras o falecemento do doador ou testador.

Noli me tangere

Significa “Non me toques”. Segundo o Evanxeo, Xesús detivo a María Magdalena cando esta quixo achegarse a el tras a súa resurrección, dicindo esta frase.

Non plus ultra

Significa “non máis alá”. Segundo a fábula, era a inscrición escrita por Hércules nos montes Abila e Calpe, supostos límites do mundo. Úsase para designar calquera cousa non superada, excelente ou o máximo que se pode alcanzar.

Nosce te ipsum

Significa “Coñécete a ti mesmo!”. Frase atribuída a Sócrates, aínda que estaba escrita desde moito antes na entrada do Oráculo de Delfos.

Opere citato (op. cit.)

Significa “Obra citada”. Refírese a un autor cuxa obra se usa repetidamente ao longo do capítulo ou texto.

O tempora, o mores!

Tradúcese como “Oh tempos, oh costumes!”. É unha frase de Cicerón coa que deploraba a corrupción do seu tempo e lembraba os bos costumes do pasado.

Peccata minuta

Significa “erro, falta ou vicio leve”. Úsase para designar unha equivocación de pouca importancia. Aínda que as palabras latinas están en plural, aplícanse tamén a un feito singular. Por exemplo: “O que fixo este home é peccata minuta en comparación co que fixeron outros”.

Per accidens

Significa “de modo accidental”. Oponse en filosofía e dereito a per se (por si mesmo, esencialmente).

Post data (P.D.)

Significa “despois de dada”. É o que se engade a unha carta despois de consignar o lugar e a data (similar a Post scriptum).

Post mortem

Significa “despois da morte”. Exemplo: “A análise post mórtem explicou o falecemento”.

Pro indiviso

Significa “a favor do indivisible”. Cando a propiedade dunha cousa pertence a varias persoas en común sen división entre elas, atopámonos ante unha situación de pro indiviso.

Quod natura non dat Salmantica non praestat

Significa “O que a natureza non dá, Salamanca non o engade”. É o lema da Universidade de Salamanca.

Sic transit gloria mundi

Significa “Así pasa a gloria do mundo”. Esta frase repítese tres veces ao novo pontífice no momento da súa elevación ao papado. Adáptase a calquera situación na que se queira expresar o efémero da vanagloria mundana.

Sine cura

Significa “sen coidado”, sen fatiga. Dise dos cargos ou empregos proveitosos que requiren pouco traballo.

Sine die

Significa “sen data”. Sen fixar un día, sen establecer unha data concreta.

Summum ius, summa iniuria

Significa “sumo dereito, suma inxustiza”. É unha frase de Terencio que advirte de que a aplicación da lei ao pé da letra ás veces pode converterse na maior forma de inxustiza.

Verbi gratia (v.g.)

Significa “por exemplo”.

Vice versa

Significa “viceversa”; ao revés; ao contrario.

Viva voce

Significa “de viva voz”, oralmente.