Marx eta Nietzsche: Erlijioaren Kritika eta Gizartearen Azterketa

Susmoaren filosofoek, hala nola Karl Marxek eta Friedrich Nietzschek, mendebaldeko pentsamenduari buruzko kritika sakonak egin zituzten, bereziki erlijioaren eraginari dagokionez. Arrazoiarengan zuten konfiantza eta haren nagusitasuna zalantzan jarri zituzten, eta horren ordez, gizartearen egitura eta balio nagusiak aztertu zituzten. Bi filosofo hauek, arrazoiaren nagusitasuna zalantzan jarriz, gizartearen egiturak eta erlijioaren rola kritikatu zituzten, eta horretarako ikuspegi desberdinak proposatu zituzten: Marxek erlijioari alienazioaren tresna gisa begiratzen zion, eta Nietzschek kristautasuna dekadente eta bizitzaren aurkakoa zela iritzita, moral berrien beharra aldarrikatzen zuen.

Karl Marx eta Alienazioaren Kontzeptua

Karl Marxek alienazioa gizakiak bere gizatasuna galtzen duen egoera gisa deskribatu zuen. Marxek hiru alienazio mota bereizi zituen:

• Ekonomia-alienazioa (nagusiena, lanaren bitartez gertatzen dena)
• Ideologia-alienazioa
• Erlijio-alienazioa

Erlijio-alienazioak, aldiz, botere-egiturek erlijioa erabiltzea adierazten du, langile-klasea zapaltzeko, sufrimendua justifikatzeko eta mundu honetako injustiziak onartzera bultzatuz. Erlijioaren arabera, zoriontasuna haraindiko munduan dago, eta langileek ezin dute aldaketa sozialik eragin.

"Herriarentzako Opioa"

Marxek erlijioa "herriarentzako opioa" bezala deskribatu zuen, herria lokartzen duelako eta aldaketa soziala egiteko gogoa galarazten duelako.

Gaur egun, adibidez, zenbait eliza edo sektak esaten dute munduko arazoak ez direla garrantzitsuak, eta jendeak ez duela errealitatean aldaketarik egin behar, baizik eta berriz jaiotzean edo hurrengo bizitzan lortuko duela zoriontasuna.

Friedrich Nietzsche eta Moral Dekadentea

Nietzschek kristautasuna moral dekadente baten adierazle gisa ikusi zuen, eta haren ustez, erlijioak balio esklabuak sustatzen zituen, hala nola umiltasuna eta mendekotasuna. Jainkoaren heriotza aldarrikatu zuen, gizarteari askatasuna eta balio berriak sortzeko aukera emateko. Jainkoaren desagerpenak supergizakiaren sorrerarako bidea irekiko zukeen, non gizakiak bere sormenaren eta indarraren kontzientzia izango zuen.

Gaur egun, adibidez, askok erlijioaren aurka daude eta beren bizitzan balio propioak sortzen saiatzen dira. Gazteek gehiago sinesten dute askatasunean eta autoerrealizazioan, Nietzschek aipatzen zuen bezala.

Ondorioak eta Gaur Egungo Garrantzia

Marxek eta Nietzschek, bakoitzak bere ikuspegitik, erlijioaren aurkako kritika zorrotza egin zuten. Marxek erlijioa alienazio-tresna gisa ikusi zuen, gizarte zapaltzaileak mantentzeko helburuarekin; Nietzschek, berriz, kristautasunaren morala dekadentea zela uste zuen, gizakiaren balioa gutxitzen zuelakoan.

Uste dut Marxek eta Nietzschek egindako kritikak gaur egun ere baliagarriak direla, erlijioak eta botere-egiturek desberdintasun sozialak mantentzen laguntzen dutelako. Erlijioak jendea alienatzea eta gizarte-aldaketa ekiditea sustatzen jarraitzen du. Bestalde, Nietzschek proposatutako balio berriak sortzeko beharra, askatasunean oinarrituta, gizarte modernoan inspirazio iturri izan daiteke.