Matematika eta Fisikako Oinarrizko Kontzeptuak

Oinarrizko Kontzeptu Matematiko eta Fisikoak

Moneta

Objektu baten balio ekonomikoa adierazteko eta merkatu-elkartrukean balio hori ordaintzeko erabiltzen den tresna.

Magnitudea

Neur daitekeen propietate fisikoa da.

Neurtzea

Magnitude bat dagokion patroi-unitatearekin konparatzea, bigarrena lehenengoan zenbat aldiz errepikatzen den ikusteko.

Pisua

Objektu batek eragiten duen indar grabitatorioa da.

Masa

Objektu edo substantzia batek duen materia-kantitatea.

Edukiera

Objektu batek, bere dimentsioen mugan, barruan substantzia bat biltzeko duen gaitasuna.

Bolumena

Espazioaren hiru dimentsioetan gorputz batek duen hedadura.

Luzera

Objektu batek dimentsio batean hartzen duen espazioa edo tartea da.

Distantzia

Bi objektu edo bi puntu bata bestetik zer gertu edo urrun dauden jakinarazten duen zenbakizko adierazpena da.

Denbora

Gertaeren sekuentzia ordenatzea ahalbidetzen duen magnitude fisikoa, lehenaldia, orainaldia eta etorkizuna ezarriz.

Magnitude baten kontserbazioa

Substantzia/objektu baten magnitudeak ez dira aldatzen substantzia/objektu hori formaz edo posizioz aldatu arren.

Zenbakiei eta Eragiketa Matematikoei Buruzko Kontzeptuak

Zifra

Zenbakiak adierazteko erabiltzen diren ikurrak; kulturaren edo sistemaren arabera alda daitezke.

Zenbakia

Kopurua adierazten duen elementu abstraktua.

Zenbakien zuzena

Kopuruaren eta banakoaren arteko erlazioaren adierazpena; kontatzeko edo neurtzeko erabiltzen den sinboloa.

Iragankortasun-printzipioa

Hiru elementu konparatu behar direnean, binaka konparatuz gero, hirurak ordenatu daitezke, bi konparaketak erlazionatuz.

Kalkulua

Prozedura jakin baten bidez, kopuru (datu) zehatz batzuk erlazionatuz, kopuru (datu) ezezagun bat eskuratzea.

Biderketa

Bi zenbakiren arteko eragiketa aritmetikoa, "X" ikurrez adierazi ohi dena.

Zatiketa

Zatikizun izeneko zenbaki bat lortzeko zatitzaile izeneko beste zenbaki bat bere buruaz zenbat aldiz biderkatu behar den kalkulatzean datzan eragiketa aritmetikoa.

Izendatzailea

Zatikietan, marraren azpian idazten den zenbakia.

Zenbaki lehena

1ez edo bere buruaz bakarrik zatigarriak diren zenbakiak dira, eta zenbaki arrunten multzoaren azpimultzo bat osatzen dute.