Migrazio Mugimenduak Espainian eta EAEn: Barne eta Kanpo Migrazioak

Migrazio Mugimenduak Espainian eta EAEn

6. Gaia: Migrazio Mugimenduak

Migrazio mugimenduak biztanleriak espazioan egiten dituen mugimenduak dira. Bi mota bereizten dira:

• Emigrazioa: Biztanleak jaioterritik irtetea.
• Immigrazioa: Biztanleak jomuga batera iristea.

1. Barne Migrazio Mugimenduak Espainian (EAEri arreta berezia eskainiz)

Barne migrazioak herrialde bateko mugen barruan gertatzen diren biztanleriaren mugimenduak dira.

Barruko Migrazioak (XIX. mendearen amaieratik 1975era)

Mota honetako migrazioak XIX. mendearen azken herenaren eta 1975eko krisi ekonomikoaren artean garatu ziren, nagusiki.

• Motibazio nagusia: Lana.
• Norabidea: Bakarrekoa (landatik hiri industrializatuetara edo zerbitzu-hirietara).
• Emigranteen profila: Prestakuntza-maila txikiko pertsona gazteak.

Barruko Migrazio Mota Tradizionalak

Bi tipologia nagusi bereizten dira:

• Urtaroko eta aldi baterako migrazioak: XIX. mendearen azken herenetik 1960ko hamarkadara arte izan zuten loraldia. Itzultzeko asmoarekin egiten ziren, gehienbat nekazaritza-lanetarako (belarra moztea, etab.) edo hirietako aldi baterako lanetarako (eraikuntza, industria, zerbitzuak).
• Nekazal exodoa (1900-1975): Landa- eta hiri-inguruen arteko migrazio iraunkorra. Arrazoi nagusiak: lana, diru-sarrera handiagoak, osasun-, kultura- eta aisia-maila hobeak eta askatasun pertsonal handiagoa. Emigranteak Galiziatik, Iberiar penintsularen barrualdetik eta Andaluziatik zetozen, eta Kataluniara, EAEra, Madrilera, Mediterraneoko eta Ebro haraneko industria-guneetara eta Levanteko, Balearretako eta Kanarietako turismo-guneetara joaten ziren.

Nekazal Exodoaren Etapak (1900-1975)

1. 1900-1930: Moderatua. Mekanizazioaren hasiera landan eta industria-guneen garapena (Madril, Bartzelona, EAE). Primo de Riveraren diktadurako lan publikoak.
2. 1930-1950 (Gerra Zibila eta gerraostea): Geldialdia. Hirietako hornikuntza-arazoak eta industriako lan-eskaintzaren murrizketa.
3. 1950-1975: Bolumen handiena. Hazkunde demografikoa, nekazaritza tradizionalaren krisia, industria-loraldia (garapen-planak) eta turismoaren "boom"-a. Jomuga berriak: Mediterraneoko ardatza (Gironatik Alacantera) eta Ebrokoa (EAEtik Tarragonara, Nafarroa eta Zaragoza barne). Madril, Balearrak eta Kanariak ere bai.
4. 1975etik aurrera: Beherakada. Krisiaren eraginez, immigrazio-gune industrializatuek erakargarritasuna galdu zuten. Nekazaritza-teknifikazioa, landa-garapeneko politikak, hirietako jarduerak landa-ingurunetan ezartzea, egoitza-migrazioak eta immigranteen itzulera.

Barruko Migrazio Tradizionalen Ondorioak

• Demografikoak: Desorekak biztanleriaren banaketan (barrualdea hustea, dentsitate handiak periferian). Sexuaren eta adinaren araberako egituran eragina (maskulinotasun-indizearen igoera emigrazio-guneetan, familia berrien sorreraren oztopoa, landako biztanleriaren zahartzea, hiriko biztanleriaren gaztetzea).
• Ekonomikoak: Landa-inguruetan, produktibitatearen eta etekinen beherakada. Hirietan, pilaketa-desekonomiak (lurzoruaren, etxebizitzen, etab. arazoak).
• Sozialak: Asimilazio-arazoak (balio tradizionaleko landa-erkidegoetatik gizarte hiritar eta lehiakorretara igarotzea).
• Ingurumenekoak: Ekosistema tradizionalen galera emigranteen sorlekuetan. Hiri handietan, kutsadura atmosferikoa, zaratak, etab.

Gaur Egungo Barruko Migrazioak

1975eko krisitik aurrera, ezaugarri berriak dituen ziklo bat hasi zen:

• Motibazio anitzak: Lana, egoitza, sorlekua.
• Norabide anitzak: Ez dira soilik landatik hirira; hiri-udalerrietatik hiri-udalerri ertain eta txikietara ere bai, probintzia edo autonomia-erkidego berean.
• Emigranteen profil anitza: Gazteak, adinekoak, prestakuntzarik gabekoak eta prestatuak.

Gaur Egungo Barruko Migrazio Motak

• Laneko migrazioak: Heldu gazteak. Emigrazio-inguru zaharretatik eta gainbeheran dauden hiri industrializatuetatik probintzia bereko dinamismo ekonomiko handiagoko zentroetara.
  • Eskualde arteko migrazioen gutxitzea. Saldo positiboak Mediterraneoan (Bartzelona izan ezik) eta Ebro haranean (Zaragoza izan ezik). Saldo negatiboak iraganeko immigrazio-probintzietan (Madril, Bartzelona, Bizkaia, Gipuzkoa, Zaragoza) eta tradizioz emigratzaileak izan diren probintzietan (Zamora, Burgos, Teruel, ...).
  • Atzerritarren garrantzia barruko migrazioetan (batez ere Europar Erkidegotik kanpokoak).
• Egoitza-migrazioak: Gazteek eta erdiko klaseek etxebizitza merkeak eta ingurumen-kalitatea bilatzen dituzte. Hiri barruko migrazioak (hiri nagusiaren eta periferiako koroen artean) edo hiri handietatik auzoko probintzia merkeagoetara (Toledo eta Guadalajara Madrilekin, Kantabria Bilborekin).
• Itzulera-migrazioak: Emigrazio-inguruetara itzultzea. Gehienak sorlekura itzultzen diren emigranteak (erretirodunak, 1975-1990 artean batez ere).
• Ohiko mugimenduak: Lan- eta aisia-arrazoiengatiko aldizkako desplazamenduak.
  • Lanak eragindako pendulu-mugimenduak (bizilekuaren eta lantokiaren artean).
  • Aisiak eragindako asteburuko eta turismoarekin lotutako mugimenduak.

Gaur Egungo Barruko Migrazioen Ondorioak

• Laneko migrazioek eskualdeen arteko eta barruko desoreka demografikoak eta ekonomikoak areagotzen dituzte.
• Hiri barruko egoitza-migrazioek hirigune igorleak gehiegi zahartzen dituzte, eta periferia hartzaileetako biztanleria handitzen dute (ekipamendu eta zerbitzu gehiago behar dira).
• Emigranteen itzulerako migrazioek gehiegizko zahartzea eragiten dute, eta gazteenek negozioak sortzen dituzte (emigrante potentzialak geratzea eragin dezake).
• Lanarekin lotutako pendulu-mugimenduek zirkulazio-arazoak eragiten dituzte.

EAEko Barne-Migrazio Mugimenduak

• XIX. mendera arte: emigrazio-eskualdea (ozeanoz gaindiko emigrazioa, Latinoamerikara).
• XX. mendearen bigarren hamarkadatik 1975era: immigrazio-eskualdea (industrializazio goiztiarra). Euskal nekazariak eta Espainiako beste eskualde batzuetako biztanleak (Burgos, Gaztela eta Leon, Extremadura, Galizia). Gipuzkoako eta Bizkaiko kostaldean, eta geroago Araban. Biztanleriaren hazkundea eta gaztetzea.
• 1975eko krisia: immigrazioaren murrizketa, migrazio-saldoa negatiboa (immigranteen itzulera). Kostaldeko lurraldeetan eragin handiagoa, Araban saldo positiboa.

2. Kanpo-Migrazio Mugimenduak Espainian (EAEri arreta berezia eskainiz)

Kanpo migrazioak herrialdeko mugetatik kanpo egindako biztanleriaren mugimenduak dira. XIX. mendearen erdialdetik 1975eko krisi ekonomikora, Espainia emigranteen herrialdea izan zen (jomuga nagusiak: itsasoaz bestaldea eta Mendebaldeko Europa). Ordutik aurrera, Espainia immigrazio-herrialde bihurtu da.

Ozeanoz Bestaldeko Emigrazioa

Latinoamerikara, Estatu Batuetara, Kanadara eta Australiara. Emigrazio iraunkorra eta lagundua (Estatuaren babesarekin).

Bi loraldi eta bi krisialdi:

• Lehen loraldia (XIX. mendearen erdialdea - 1914):
  • Latinoamerikako herrialdeek immigranteak behar zituzten (populatzeko, baliabideak ustiatzeko, azpiegiturak eraikitzeko).
  • Espainiak emigrazioari jarritako oztopoak murriztu zituen (nekazaritza-atzerapena, krisia, langabezia, industrializazio urria, soldadutza luzea saihestea).
  • Jatorria: Ozeano Atlantikoko ingurua (Galizia, Asturias, Kanariak).
  • Jomuga: Argentina, Kuba, Brasil (esklabotasunaren abolizioa).
  • Profila: gizonezkoa, gaztea, ezkongabea, prestakuntza-maila txikikoa, nekazaria.
• Krisialdia (1914-1945):
  • Lehen Mundu Gerraren segurtasunik eza.
  • 1929ko krisi ekonomikoa Latinoamerikan (immigranteen kuotak).
  • Espainiako Gerra Zibila eta gerraostea (1936-1949): kanpora irteteko zailtasunak, nazioarteko blokeoa, frankismoaren populatze-politika.
• Bigarren loraldia (1945-1960):
  • Espainiatik askatasunez irteteko baimena, NBEren nazioarteko blokeoa kentzea, AEBen jarrera aldaketa.
  • Jatorria: Galizia, Kanariak.
  • Jomuga: Venezuela, Argentina, Brasil.
  • Profila: familia-emigrazioak, prestakuntza-maila handiagoa (industriako langileak, teknikariak, nekazari prestatuak).
• Beherakada (1960tik aurrera): Latinoamerikako ekonomiaren gainbehera, Europako emigrazioarekiko lehia. Gaur egun: zifra txikiak, itzulerak nagusi.

Europako Emigrazioa

Hiru etapa:

• XIX. mendearen erdialdera arte: Migrazio urria, urtarokoa (Levantetik Frantziara: nekazariak, eraikuntzako langileak, etxeko zerbitzuko neskak). Gerra Zibileko errefuxiatu politikoak.
• 1950-1973: Loraldia. Jaitsiera 1964-1968 (Espainiako lehenengo Garapen Plana, Europako krisia, itzulerak). Emigrazio iraunkorra:
  • Europan: Bigarren Mundu Gerraren osteko berreraikitze ekonomikoa, lan-eskaintza zabala.
  • Espainian: hazkunde demografikoa, nekazaritza-biztanleriaren soberakina, industria ahula, itsasoz haraindiko emigrazioaren abantailen desagerpena, Europako soldata handiak.
  • Jatorria: Andaluzia, Galizia.
  • Jomuga: Frantzia, Alemania, Suitza.
  • Profila: gazteak, gutxi prestatuak, prestakuntza txikieneko eta ordainsari txikieneko lanak.
• 1973tik aurrera: Beherakada. Krisi ekonomikoa (Petrolioaren krisia), langabezia Mendebaldeko Europan, immigranteen itzulera. Gaur egun: urte sasoiko eta aldi baterako emigrazioa (Andaluzia, Galizia: gizonezko gazteak Frantziara, Suitzara, nekazaritza-lanak, industria, eraikuntza).

Kanpo Migrazioaren Ondorioak

• Demografikoak: Espainiako biztanleriaren gutxitzea, biztanleriaren banaketan desorekak.
• Ekonomikoak:
  • Positiboak: hazkunde demografikoa eta langabezia leuntzea, dibisak (garapen ekonomikoa finantzatu, merkataritza-defizita murriztu).
  • Negatiboak: aurrezki askok ez zieten mesede egin emigranteen sorlekuei (bankuen inguru garatuetan inbertitu).
• Sozialak (jomugako herrialdeetan): Deserrotzea, hizkuntza eta ohitura ezezagunak, bizi-baldintza makurrak, lan-egoera bidegabea.

Kanpo Emigrazioa Gaur Egun

Espainia ez da emigrazio-herrialdea: eskulanaren prestakuntza handiagoa, enplegu hobeak, bizi-mailaren igoera, familia gazteentzako langabezia-asegurua.

EAEko Kanpo-Migrazio Mugimenduak

• XX. mendearen bigarren hamarkadatik 1975era: Immigrazio eskualdea (1950-1975, batez ere). Industrializazio goiztiarra. Euskal nekazariak eta Espainiako beste eskualdeetakoak. Hasieran, leku hurbiletatik (Burgos), geroago urrunagotik. Gipuzkoa eta Bizkaiko kostaldea, geroago Araba. Biztanleriaren hazkundea eta gaztetzea.
• 1975eko krisia: Euskal industriaren gainbehera. Immigrazioaren murrizketa, migrazio saldo negatiboa. Kostaldean eragin handiagoa, Araban saldo positiboa.