Motibazioa eta Emozioak Psikologian: Teoriak eta Kontzeptuak

Motibazioaren Ezaugarriak

• Xede batera zuzenduta dago.
• Indartsua eta iraunkorra da.
• Hierarkikoki antolatuta dago.
• Gizakia ez da inoiz asetzen.

Motiboak eta Premiak

Motiboek izaera kognitiboa dute.

Premiak alterazio fisiologiko egoera batean daude.

Motibazioaren Sailkapena

• Motibo Biologikoak (Primarioak)

  Oinarri biologikoa dutenak, organismoaren gabeziak dira eta premia fisiologikoak asetzera zuzenduta daude:

  • Gosea
  • Egarria
  • Sexu-bulkada
  • Amatasun-bulkada
  • Mina ekiditea
  • Atseden, lo eta amets egitearen beharra

• Motibo Sozialak (Ikasiak)

  Ikasitako premiak dira, beste pertsonekiko harremanen bidez garatzen direnak, gizarteak eta kulturak determinatuak.

  • Lorpen-Motibazioa

    Bikaintasun-irizpide baten aurrean ematen den gainditze-bulkada. Helburuak lortu arte ez dute amore ematen.

  • Afiliazio-Motibazioa

    Pertsona askorekin harreman afektibo positibo bat ezartzeko edo mantentzeko nahia.

  • Botere-Motibazioa

    Mundu material eta soziala norberak duen egitasmora egoki dadila nahia izatea da. Prestigioa eta estatusa bilatzen dituzte eta erakundeak, gizartea edo taldea kontrolatu nahi dute.

C. Hull-en Bulkada Gutxitzearen Teoria

Principles of Behavior. Homeostasi kontzeptuan oinarrituta, premia bat ematen denean organismoek duten egoera biologikoa azaltzen du. Barne desorekak premia-egoera bat sortzen du, organismoa mugiarazten duen "bulkada" agerrarazten duena. Erantzunaren (E) indarra ohitura (H, habit) eta bulkadaren (D, drive) funtzioa da, aldagai hauen menpe:

E = H * D * K

A. Maslow-en Teoria Humanista

• Gabezia Motibazioa

  Premia fisiologikoak (ura, janaria), segurtasun-premiak (seguru sentitzea, mina), atxikimendu-premiak, autoestimua (maitasuna).

• Hazkuntza Motibazioa

  Autoerrealizazio-premiak.

Teoria Kognitiboa

Atribuzioa

Pertsona batek egiten duen ahaleginaren eta zeregin batean lortzen duen emaitzaren artean dagoen kausa-erlazioari buruz daukan irudikapena.

Fritz Heider-en Atribuzioa

• Barneko Indarrak

  • Gaitasuna: Trebetasun fisiko eta psikikoak.
  • Motibazioa: Xedea motibazioaren norabide-osagaia, esfortzua, egiten duguna xedea lortzeko.

• Kanpoko Indarrak

  • Egonkorrak: Zereginaren zailtasuna edo erraztasuna.
  • Ezegonkorrak: Zortea.

Bernard Weiner-en Teoria

Kontrolagarritasuna. Ekintza baten zergatien gainean zenbat eta kontrol gehiago eduki, orduan eta handiagoa da motibazioa. Porrotaren barne-zergati kontrolagarriek lotsa eta umilazioa eragiten dituzte.

Frustrazioa

Emozio-esperientzia desatsegina da, sariak kentzeak eraginda, eta tristura, etsipena eta amorrua eragiten ditu. Jokabidearen desantolaketa ematen da: kontrolik gabeko erreakzioak.

Gatazkak Kurt Lewin-en Arabera

• Erakarpen-erakarpen: ++
• Saiheste-saiheste: --
• Erakarpen-saiheste: +-
• Erakarpen-saiheste gatazka bikoitza: +- ala -+

Ni-aren Defentsa-Mekanismoak

• Desplazamendua: Etsai-sentimenduak emozio horiek sorrarazi ez zituzten pertsona edo objektuekin desagertzea.
• Identifikazioa: Gure ni-an besteen ezaugarriak txertatzeko joera.
• Erregresioa: Antsietate edo estres egoera baten aurrean garapenaren aurreko fase batera itzuli egiten da.
• Errepresioa: Arriskutsuak edo mingarriak diren pentsamendu edo sentimenduak, antsietatea sorrarazten dutenak, kontzientzian sartzea galaraztean datza.

Emozioak eta Sentimenduak

Emozioak

• Denbora gutxi irauten dute.
• Intentsuak dira.
• Sortzetikoak eta unibertsalak.
• Bat-batean agertzen dira.
• Estimulu jakin batek eragiten ditu.
• Erreakzio fisiologikoak eragiten dituzte.

Sentimenduak

• Nahiko egonkorrak dira.
• Ez hain intentsuak.
• Ikasiak eta indibidualak.
• Denboran zehar garatzen dira.
• Tenperamentuaren, esperientziaren eta sozializazioaren menpe daude.
• Erreakzio psikologikoak eragiten dituzte.