Neuronen motak, egitura eta funtzionamendua

Neurona motak funtzioaren arabera

Haien funtzioa kontuan hartzen badugu, neuronak mota hauetakoak izan daitezke:

• Neurona sentsorialak: informazioa hartzaileetatik jasotzen dute eta Nerbio Sistema Zentralera (NSZ) transmititzen dute.
• Neurona motorrak: Nerbio Sistema Zentraletik organo efektoreetara (muskuluak edo guruinak) seinalea transmititzeaz arduratzen dira.
• Interneuronak: neurona batzuk beste batzuekin lotzen dituzte.

Axoiak eta nerbio-zuntzak

Axoiak mielina-zorro batean bilduta egon daitezke edo ez. Axoi bakoitza, bere zorroa barne, nerbio-zuntz bat da, eta NSZan hedatzen diren ehun konektiboek bildutako hainbat nerbio-zuntzen multzoari faszikulu deitzen zaio. NSPn (Nerbio Sistema Periferikoan) hedatzen direnei, berriz, nerbio deitzen zaie.

Substantzia zuria eta substantzia grisa

Substantzia zuria eta substantzia grisa terminoek NSZko eskualde mielinizatu eta ez-mielinizatuei egiten diete erreferentzia. Mielina-zorroek lipido ugari dute, axoiari estalki isolatzailea ematen diote eta kolore zurixka dute. Arau orokor gisa, substantzia zuria oligodendrozito mielinizatuzko zuntz (sorta) multzo trinkoz osatuta dago eta substantzia grisak gehienetan mielinizatu gabeko zuntzak eta somek osatzen dute.

*Mielina babesteko eta nerbio-transmisioan laguntzeko dago*

Zelula glialak edo neuroglialak

Neurogliak neuronekin batera doazen eta haien elikadura, laguntza eta axoien isolamendua bermatzeko balio duten nerbio-zelulen multzoa osatzen du. Mitosiaren bidez banatu daitezke helduaroan, neuronak ez bezala, eta, ondorioz, garuneko tumore gehienak gliomak dira. Neuronak bezain ugariak dira.

Bulkaden transmisioa

Mielina-zorroa isolatzailea denez, bulkadak noduluetatik noduluetara transmititzen dira, hau da, transmisioa saltokakoa da eta, beraz, bulkadaren transmisioa mielina ez duten zuntzetan (zuntz mielinizatu gabeak) baino askoz ere azkarragoa izango da.

Nola funtzionatzen dute neuronek?

Neuronak zelula espezializatuak dira, seinaleak jaso eta kitzikatu egin daitezke eta, aldi berean, erantzunak igorri eta burutu ditzakete. Seinale horien transmisioa, mezu elektrokimiko moduan, neurona batetik bestera igarotzen da eta nerbio-bulkada osatzen du.

Egoera ionikoa eta kontzentrazioak

Zelularen mintzaren kanpoaldean eta barruan, egoera ionikoan dauden molekulak daude (karga elektriko positibo edo negatiboak dituztenak) eta hauek kontzentrazio desberdinetan aurkitzen dira:

• Kanpotik sodio ioien (Na+) eta kloruro ioien (Cl-) kontzentrazio altua dago.
• Barnean potasio ioien (K+) eta hainbat azido eta proteina organikoren ioien kontzentrazio altua (Azido Organikoa-) dago.

Nerbio-bulkada ioien mugimenduaren ondorioz gertatzen da.