Nosologia eta Historia Klinikoa: Oinarrizko Kontzeptuak

Nosologia

Gaixotasunen sailkapena ezartzen duen medikuntzaren adarra da. Gaixotasunak hainbat irizpide edo ezaugarriren arabera sailkatzen ditu.

Nosologiaren Sailkapena

Denboraren Araberako Sailkapena

• Akutuak: Azkar agertu eta desagertzen direnak.
• Kronikoak: Motel garatzen direnak eta denbora tarte luzean irauten dutenak, batzuetan betirako.

Kausaren Araberako Sailkapena

• Inflamatorioak (-itis): Barneko edo kanpoko erasoengatik sortuak. Organismoak ehunen erreakzio baten bidez erantzuten du, mikroorganismoa neutralizatu, erasotzailea desagerrarazi eta kaltea konpontzeko. Erreakzio inespezifikoa da, eta kaltetutako ehunek askatutako zelulek eta molekulek parte hartzen dute.
• Infekziosoak: Organismo biziek eragindakoak.
• Ez-infekziosoak: Agente fisikoek eragindakoak.
• Modifikazio zelularrek eragindakoak: Zelulen kantitatearen edo morfologiaren alterazioengatik sortuak.
  • Atrofikoa: Zelula bolumena murriztu.
  • Aplasikoa: Zelula kopurua murriztu.
  • Hipertrofikoa: Zelula bolumena handitu.
  • Hiperplasikoa: Zelula kopurua handitu, ehunak mantenduz.
  • Neoplasikoa: Zelularen morfologia alteratu eta kopurua handitu.
• Degeneratiboak (-osis): Ehunek progresiboki funtzioak galtzen dituzte, zelula kopuruaren murrizketaren ondorioz, eta beste ehun ez-funtzional batek ordezkatzen ditu.
• Konstituzionalak: Hereditarioak edo kongenitoak.
• Metabolikoak: Metabolismoaren alterazioengatik sortuak, bai anabolismoan bai katabolismoan. Adibidez: karbohidratoak (diabetes), lipidoak (dislipemia), proteinak (hiperurizemia).
• Alergikoak: Organismoaren gehiegizko erreakzio edo anomalia bat dira, normaltzat jotzen diren estimuluen aurrean.
• Psikogenikoak: Eragin psikiko edo sozialek eragindakoak.

Hedapenaren Araberako Sailkapena

• Lokalizatua: Aparatu edo sistema bati eragiten diotenak.
• Generalizatua: Sistemikoak dira, organismo osoari eragiten diotenak.

CIE-10-ES: Gaixotasunen Nazioarteko Sailkapena

20 kapitulu ditu. Irizpide anatomiko eta nosologikoen araberakoa da. Gaixotasun batzuk aparatu edo sistemaren arabera sailkatzen dira, eta beste batzuk patologiaren arabera.

Historia Klinikoa (HC)

Historia Klinikoaren Datu Nagusiak

Datu Administratiboak

Osasun zentroari eta pazienteari buruzkoak dira. Pazientea argi identifikatzeko balio dute.

• Osasun zentroa: Izena, helbidea, telefonoa, Ospitaleen Katalogo Nazionalaren zenbakia, alta unitatearen edo zerbitzuaren identifikazioa, eta fakultatiboaren izen-abizenak eta errubrika.
• Pazientea: Izen-abizenak, NAN (Nortasun Agiri Nazionala), jaiotze-data, generoa, bizilekua, Gizarte Segurantzako afiliazio-zenbakia eta Gizarte Segurantzako Txartel Indibidualaren Kodea (CIC).

Datu Klinikoak

Pazientearen osasun-egoerari buruzkoak dira. Medikuek eta erizainek prozesuan zehar betetzen dituzten dokumentuetan biltzen dira.

• Aurrekariak
• Koadro klinikoa
• Diagnostikoa
• Tratamendua
• Prozeduren aplikazioa

Historia Klinikoan Erregistratzeko Arrazoiak

Ingresatzeko Arrazoia

Osasun zerbitzuetara jotzearen eta arreta espezializatua jasotzearen arrazoia.

• Urgentea: Larrialdietako zerbitzutik egindako ingresua.
• Programatua: Admisio zerbitzutik pasatuta egindako ingresua, medikuak aginduta edo arreta zehatz baterako.
• Intrahospitalarioa: Ingresatuta egonda, zerbitzu batetik bestera egindako lekualdatzea.

Aurrekari Pertsonalak

Alta-informeetan agertzen dira. Historia Klinikoan erregistratuta egon behar dute, besteak beste:

• Lehenagoko patologiak
• Alergiak
• Ohitura toxikoak
• Interbentzio kirurgikoak
• Txertaketa-maila
• Medikazioa
• Bizi-ohiturak

Aurrekari Familiarrak

Familiaren osasun-egoerari buruzkoak dira. Horien eragina aztertzen da, besteak beste:

• Seme-alabak eta adina
• Senideen heriotza-kausa
• Familian dauden gaixotasun hereditarioak edo garrantzitsuak

Gaixotasunaren Eboluzioa

Gaixotasunaren bilakaera denboran zehar. Ingresatuta dagoen bitartean, pazientearen egoeraren informazioa egunero erregistratzen da osasun-langileen Historia Klinikoko bilakaera-orrian. Aurreikuspena (pronostikoa) ere jasotzen da. Azterketa estatistikoetatik lortutako datuak eta zirkunstantzia indibidualak kontuan hartzen dira. Bilakaerak pazienteak jasaten duen errealitatea islatzen du.