O Novecentismo e as Vanguardias na Literatura Española

Novecentismo

En la segunda década do s.XX aparecen autores cunha mentalidade máis europeísta e racional. Que seguen a figura de Ortega e Gasset, aos que se lles denomina como novecentistas, aos que se coñece como xeración do 14.
Se distinguen dos noventayochistas por dous rasgos:
- Defensa da modernización de España sobre a base da súa europeización.
- Critican a exaltación sentimental e a subxectividade, e propugnan como ideal un arte puro.
A este movemento pertencen autores como José Ortega e Gasset, novelistas como Ramon Perez de Ayala e Gabriel Miró.

La prosa do Novecentismo

Cobran especial importancia as descricións líricas e reflexións de tipo ensaístico, destacan:
- Gabriel Miró: escribiu novela e relato curto. Destacan Nuestro padre san Daniel e El obispo leproso ambientada en Oleza e baseado en Orihuela, e o Libro de Sigüenza que é un conxunto de relatos protagonizados por Sigüenza que evoca situacións, ambientes e sucesos.
-Ramón Pérez de Ayala: evoluciona desde posicións noventayochistas, como en Belarmino y Apolonio, protagonizada por dous zapateiros con dúas visións diferentes fronte á vida.

Ortega y Gasset fue o mentor da xeración do 14 e principal teórico do arte de vangarda. A súa estética tivo unha gran influencia. O seu ensaio La deshumanización del arte puxo as bases do pensamento estético de esos artistas. Obra na que defende que o arte só é arte cando se afasta da realidade. En literatura o instrumento idóneo para conseguir o arte puro é a metáfora.
Tamen escribiu La rebelión de las masas, El tema de nuestro tiempo e La España invertebrada.

As vangardias

O arte de principios de século estivo marcado polo desexo dos artistas máis novos de replantexarse o concepto de arte e atopar novas técnicas expresivas. Rechazo das normas establecidas e impúxose a experimentación formal e a renovación temática.
Surgiron os ismos ou vangardias. Os ismos son o futurismo, dadaísmo, surrealismo e cubismo.
En España desenvolvéronse con maior intensidade ou importantes adaptacións.

El ultraísmo, creado por Guillermo de Torre, a ausencia de rima e de enlaces, a valoración da metáfora etc.
-Ramón Gómez de la Serna introduxo as vangardias en España. Destacou especialmente pola invención dunha fórmula literaria que denominou greguería
Unha greguería é un enunciado breve no que se presenta a realidade dunha maneira sorprendente.

Juan Ramón Jiménez pertence á xeración do 14. Pero cunha traxectoria literaria moi persoal.
A súa poesía divídese en tres etapas:

- Etapa sensitiva. Os libros da súa primeira época, entre eles Arias tristes, Elejías puras e La soledad sonora. A poesía sensorialista e melancólica. Juan Ramón escribe Platero y yo, dedicada a un pequeno burro.
- Etapa intelectual. En 1917, Juan Ramón publica Diario de un poeta recién casado, unha especie de diario para mostrar unha poesía intelectualizada que define como «desnudas». Neste intelectualismo Juan Ramón coincide cos postulados estéticos dos novecentistas.
-Etapa suficiente o verdadeira. Comprende a obra escrita no seu exilio en Puerto Rico. Preocupacións relixiosas, presentes en Animal de fondo e en Dios deseado y deseante.
Revisaba e reescribía continuamente os seus libros. No seu estilo destacan a musicalidade e o ritmo. As metáforas, as imaxes e a sinestesia ocupan un lugar importante na súa poesía

Andaluz:
- A relaxación da sfinal.
- Laaspiración do fonema /X/
seseo: identificar con o fonema /s/ as grafías s, c+e,i e z.

- Relaxación de che jota.
- Uso de vostedes por vosoutros.

- Seseo (pronunciación de ce zcomo s): toda Hispanoamérica.
- Aspiración ou perda de -simplosiva.

- Confusión de -le -rimplosivas. A miúdo cae a -rfinal.

Referencial ou representativa: transmitir información obxectiva sobre a realidade.

Expresiva ou emotiva: se manifesta o estado de ánimo do emisor.
Apelativa ou conativa: provocar no receptor algunha resposta, verbal ou non verbal.
Fática: establecer, manter ou interromper a comunicación.

Metalingüística: utiliza a lingua para falar da propia lingua.

Poética: atraer a atención sobre a forma do mensaxe.