Nutrizioa eta Elikagaiak: Oinarrizko Kontzeptuak

Nutrizioa

Organismo batek, bere materia sortzeko eta bizifuntziak betetzeko behar dituen materia eta energia lotzeko, prozesu multzo bat baliatzen du; prozesu multzo horri nutrizioa deritzo. Ez da borondatezkoa.

Elikadura

Elikagaiak lortzeko egiten den prozesua.

Elikagaiak

Solido eta likido egoeran dauden substantziak dira, eta horien bidez nutrienteak jasotzen ditugu.

Nutrienteak

Energia lortzeko eta gure materia sortzeko baliatzen ditugun substantzia kimikoak dira.

Ez-organikoak

• Animalia eta landare jatorriko elikagaietan egon daitezke: ura, gatz mineralak.

Organikoak

• Jatorri organikoko elikagaietan soilik daude: gluzidoak, lipidoak, proteinak.

Nutrienteen Funtzioak

Ura

Substantziak garraiatzen ditu, gorputzeko tenperatura erregulatzen du, eta erreakzio kimikoen ingurunea da.

Gatz Mineralak

Gehienetan funtzio erregulatzailea dute, prozesu metabolikoetan hartzen baitute parte. Hezurrak eta hortzak eratzen ditu.

Gluzidoak

Organismoa berehalakoan energiaz hornitzea dute funtzio nagusia.

Lipidoak

Energia emateaz gain, egiturak eratzen dituzte, isolatzaile gisa jarduten dute eta animalietan energia erreserbak osatzen dituzte.

Proteinak

(Ez dago informazio gehigarririk testu honetan.)

Bitaminak

Erreakzio kimiko askotan hartzen dute parte. Gabezia-gaixotasunak agertzea eragiten du.

Kaloria

Gramo bat uraren tenperatura gradu zentigradu bat igotzeko eman beharreko bero kantitatea da kaloria. (Askatzen dugun energia kaloriatan edo kilokaloriatan neurtzen da).

Joulea

Nazioarteko energia-unitatea joulea (J) ere erabiltzen da, baita haren multiploa den kilojoulea (kJ) ere.

Metabolismo Basalaren Tasa (MBT)

Gure gorputzak erabat geldi eta tenperatura konstantea egonik, egun batean kontsumitzen duen kaloria kantitateari metabolismo basalaren tasa (MBT) deritzo.

Elikagai Motak

Elikagai Energetikoak

Gluzidoetan eta lipidoetan aberatsak dira.

Elikagai Plastikoak

Ehunak eta organoak eratzeko behar ditugu. Proteinetan aberatsak diren elikagaiak dira.

Elikagai Erregulatzaileak edo Babesleak

Ezinbestekoak dira gure organismoak beste elikagaiak erabil ditzan; bitaminaz, mineralez eta urez hornitzen gaituzte.

Zer da Dieta?

Egunean zehar elikagai gisa hartzen ditugun substantzia solido eta likidoen multzoari deritzogu dieta.