Pazientearen Posizioak eta Farmakologiaren Oinarriak

Pazientearen Posizioak

Ez-kirurgikoak

• Zutik
• Eserita
• Dortsal / Bizkarrezurra
• Prono (ahuspez)
• Eskuineko etzandako posizioa
• Ezkerreko etzandako posizioa
• Ingelesa
• Fowler (30, 45, 90 gradu)

Kirurgikoak

Roser posizioa

Burua zintzilik, lepoaren hiperextentsioa faringearen esplorazioa eta intubazioa errazteko.

Trendelenburg posizioa

45º-tan inklinatua, oinak burua baino gorago. Bertigoa, shocka edo desmaioa aztertzeko.

Morestin / Anti-Trendelenburg posizioa

Alderantziz, 45º-tan, burua oinak baino gorago. Buruko eta lepoko ebakuntzetarako.

Litotomia ginekologikoa

Azterketa urologikoetan, haurdunaldian eta erditzean.

Genupektoral posizioa

Kolon eta pelbiseko esplorazioetan.

Fetuaren posizioa

Epidural administrazioan, eserita, likido zerebroespinal laginen bilketan edo ohean.

Kraske / Jackknife posizioa

Esplorazio proktologikoetan.

Farmakologia

Drogak organismo bizidunetan duten eragina aztertzen duen zientzia.

Gizakientzako sendagaiak

Substantzia edo substantzien konbinazioa, gaixotasunen prebentziorako edo tratamendurako erabiltzen dena.

Printzipio aktiboak

Jatorria edozein dela ere, droga bat osatzeko jarduera egokia duen materia oro.

Eszipientea

Printzipio aktiboaren ibilgailua da, prestaketa eta egonkortasuna ahalbidetzen duena.

Forma galenikoa / Farmazeutikoa

Printzipio aktiboak eta eszipienteak sendagai bat osatzeko egokitzen zaizkion xedapena.

Droga generikoa

Marka bat duen medikazioaren konposizio bera duena, baina marka gabe.

Formula magistrala

Paziente indibidualizatuarentzat egina.

Farmakokinetika (LADME)

Farmako baten bioerabilgarritasuna ebaluatzeaz arduratzen den farmakologiaren adarra da. Droga bat administratu ondoren eragiten dituen prozesuak aztertzen ditu.

1. Askapena

Sendagai bat hartu ondoren, adibidez, kapsula forma batean, barnean dituen osagaiak askatzea.

2. Xurgapena

Printzipio aktiboa disolbatu ondoren odol-zirkulazioan sartzeko prozesua da.

3. Banaketa

Droga gorputzaren atal ezberdinetara banatzen den prozesua.

4. Metabolismoa

Jatorrizko droga bere metabolito aktibo bihurtzen da.

5. Iraizketa

Normalean giltzurrunetatik kanporatzen da, gernuaren, izerdiaren edo arnasaren bidez.

Farmakodinamika

Gorputzean duten eragina aztertzeaz arduratzen den farmakologiaren adarra.

Drogen sailkapena

Ekintza mekanismoaren arabera

Ez-espezifikoak (ondorioak agertzen ez dituztenak) eta espezifikoak (ondorioak agertzen dituztenak).

Funtzio zelularraren aldaketaren arabera

• Inhibitzaileak
• Depresoreak
• Sumingarriak
• Estimulatzaileak
• Ordezkoak

Drogaren ekintza gunearen arabera

• Sistemikoak: Administratutako lekutik urrun.
• Tokiko efektuak: Administrazio lekuan bertan.

Ekintzaren fisiologiaren arabera

• Agonistak: Zelula-mintzaren errezeptoreei lotu eta zelulen metabolismoa estimulatu edo inhibitu.
• Antagonistak: Lotu eta ez dute metabolismoa aldatzen.
• Sinergikoak: Elkarrekin administratzean eragina hobetzen dute.