Pentsamendu Soziala eta Langile Antolaketa: Doktrina Nagusiak

Pentsamendu Soziala eta Langile Antolaketa

Ideologia nagusiak: liberalismoa, nazionalismoa eta sozialismoa. Sozialismoa berdintasun soziala eta senidetasun unibertsala lortzeko asmoarekin sortu zen.

Doktrina Sozialak

Antzinako Erregimenean, eskulangileak gremiotan biltzen ziren eta beren kexak matxinaden bidez adierazten zituzten. Industrializazioak eta iraultza liberalek aurrera egin ahala, langileen egoerarekiko kezka agertu zen.

Feudalismoa hautsi zenean, jendea aldaketa horien eragin nabarmenaz konturatu zen: injustizia sozialaz eta pobreziaz.

Sozialismo Utopikoa

Garai hartan, ametsezko konponbideak irudikatzen zituzten egoera horri aurre egiteko. Haien proposamenak ekintza filantropikoetan edo karitatezko ekintzen defentsan oinarritzen ziren. Hauek izan ziren jarduera nagusiak:

• Saint-Simon frantsesa (1760-1825). Haren jarraitzaileek Ménilmontant-eko monasterioa sortu zuten. Bi ideia azpimarratu zituen: elkartasun soziala eta ekoizpenaren zentzuzko antolaketa.
• Charles Fourier frantsesa (1772-1837). Ereduzko gizartea irudikatu zuen, gizon-emakumeen talde txikiz osatua. Talde horiei falansterio deitzen zitzaien, eta bakoitzak zertan lan egin aukera zezakeen.
• Robert Owen ingelesak (1771-1858) hiri bat sortu zuen Estatu Batuetan, New Harmony izenekoa, langile kooperatiba gisa antolatua.

Proposamen horien guztien ezaugarria berdintasun soziala lortzeko kezka izan zen. Kasu guztietan lana taldean egiten zen eta, horren ondorioz, lanetik lortutakoa beste modu batera banatzen zen. Engelsek sozialismo zientifikoaren doktrina garatu zuen.

Pentsamendu sozialistaren bilakaeran hiru tradizio nagusi izan ziren: Alemaniako pentsalarien teoria filosofikoak, Frantziako Iraultzako borroketan landutako esperientzia politikoak eta Ingalaterrako ekonomia kapitalistaren inguruko ezagutzak. Bi korronte ideologiko nagusi sortu ziren: marxismoa eta anarkismoa.

Marxismoa

Marxismoa Karl Marxek eta Friedrich Engelsek landutako ideologia da. Ideologia hori propagandako lanetan eta azterlan zehatzetan biltzen da, adibidez, Kapitala lanean. Bi puntu nagusi azpimarratu zituzten:

1. Gizartea klase borrokatzat hartzea, kontrako interesak dituzten eta beren nagusitasuna bermatu nahi duten klaseen arteko borrokatzat. Bereziki, klase burgesaren eta langile klasearen artean gertatzen dena. Ezinbestekoa da gizarte burges zapaltzailea suntsituko duen iraultza abian jartzea. Langileek boterea lortzeko prozesuak hiru fase ditu:
   1. Langileak gizarte klase bat direla konturatu behar dute, eta, ondoren, langileen alderdiak antolatu behar dituzte.
   2. Langile Proletarioaren Diktadura. Boterea lortutakoan, jabetza pribatua kenduko dute, jabetza kolektiboa ezarriko dute ekonomiaren sektore guztietan.
   3. Komunismoa. Klaserik eta estatu zapaltzailerik gabeko gizartea, kide bakoitzaren behar guztiak asebeteko direna.
2. Langileen miseriaren arrazoia gainbalioaren kontzeptua da. Gizarte kapitalistan lana beste edozein salgai bezalakoa da, beraz, merkatu-balioa du. Langileak bere lan indarra saltzen dio kapitalistari, soldata baten truke. Langile bakoitzak produktu kopuru jakin bat egingo du, baina soldata emateko orduan, ez dute egindako lan guztia kontuan hartzen: bizirik irauteko behar duen kopurua besterik ez diote ordaintzen. Horrela sortzen da gainbalioa: langilearen soldataren eta produktuaren prezio osoaren arteko aldea, kapitalistak bereganatzen duena.

Gainbalioak kapitala metatzeko prozesua azaltzen du, Marxen ustez, langileen esplotazioan eta miserian oinarritzen dena. Marxen eragina oso garrantzitsua izan da, eragin handia izan du gizarte zientzia askotan: ekonomian, historian, soziologian, besteak beste.