Platon, Aristoteles, Zuzenbidea eta Demokraziaren Oinarriak

Platon eta Gizarte Ideala

Platonen arabera, Errepublika lanean dioenez, gizarte idealean gizaki bakoitzak gobernariek emandako eginkizuna zuzentasunez eta norberaren gorputz- eta adimen-ahalmenen arabera beteko luke. Horien artetik jakintsuenak aukeratu beharko lirateke gobernariak izan daitezen. Zaindari-lanetan arituko liratekeen gizakien ondasun guztiak bateratu beharko lituzkete, eta familia bakarra osatu. Horrela, onenak iritsiko dira agintera, eta gizarte-harmonia erdietsi ahal izango da.

Aristoteles eta Justizia

Justizia Konmutatzailea

Aristotelesen ustez, justizia konmutatzailea gizaki bakoitzaren arteko ondasun-trukean berdintasuna izatea da.

Justizia Banatzailea

Justizia banatzailea, aldiz, gizarteko maila bereko gizabanakoen arteko betebehar- eta ondasun-banaketan berdintasuna izatea da.

San Tomas Akinokoa eta Legea

Lege Positiboa

San Tomas Akinokoaren arabera, lege positiboari hitzarmen batetik datorkio behartzeko indarra.

Lege Naturala

Lege naturala Jainkoak izakiei eman dien legea da.

Zuzenbidearen Kontzeptua

Zuzenbidea gizakien arteko harremanak arautzen dituen eta instituzio politikoen botere hertsagarriaren babesa duen arau publikoen sistema da.

Zuzenbide Naturala

Zuzenbide naturala printzipio eta arau unibertsal, gorenetako eta lehentasunezkoen multzoa da.

Zuzenbide Positiboa

Zuzenbide positiboa estatu bakoitzean indarrean dagoen lege-kopurua da.

Giza Eskubideen Belaunaldiak

Lehen Belaunaldiko Eskubideak

Lehen belaunaldiko eskubideak zuzenbidezko estatuaren kontzeptuarekin lotuta daude; inor ez da egongo legearen gainetik.

Bigarren Belaunaldiko Eskubideak

Bigarren belaunaldiko eskubideek kontuan hartzen dute herritarrak legearen aurrean berdinak izatea ez dela nahikoa, eskubide sozial, ekonomiko eta kulturalak ere bermatuz.

Hirugarren Belaunaldiko Eskubideak

Hirugarren belaunaldiko eskubideetarako, ez da nahikoa estatuek barne-neurriak hartzea; eskubide horiek betetzeko ezinbestekoa baita munduko nazio eta herri guztien arteko elkartasuna.

Demokrazia: Kontzeptua eta Eboluzioa

Demokrazia «herriaren gobernua» dela esatea ez da aski gaur egun. Gizarte demokratikoetan, guk aukeratutako ordezkariek gobernatzen dute, eta, gainera, ez denok hautatutako ordezkariek, gehiengoaren ordezkariek baizik. Kontzeptu honek Greziako demokrazian du oinarria. Atenasen, herritar guztien esku zegoen gobernua, baina polisean jaiotako gizon askeak baino ez ziren herritarrak.

Antzinako Greziako Demokraziarekiko Aldeak

• Komunitateen tamaina: Greziako komunitateak txikiak ziren.
• Gizarte trinkoak eta ekonomikoki independenteak ziren.
• Zuzeneko demokraziak eztabaidetan eta erabakiak hartzeko sistemetan ez ezik, herritarren partaidetzan ere bazuen eragina.
• Jendearen bizimoduaren parte zen.

Antzinako Greziako Demokraziarekiko Antzekotasunak

• Argudiaketa arrazionala: botere politikoa duenak herritarrek onartzeko moduko arrazoiak eman behar ditu.