Platonen Gizakiaren Ikuspegia eta Kristautasunaren Eragina Erdi Aroan
Clasificado en Filosofía y ética
Escrito el en vasco con un tamaño de 2,82 KB
Gizakia bi errealitate desberdinen batasuna da (harreman akzidentala):
Gorputza
Arimarentzat kartzela da, arimari ergozpenak jartzen dizkio. Gorputza zama da, helburua gorputzaren kartzelatik askatzea da. Arima behartzen du gauza materialez jabetzera.
Arima
Gorputza baino goragokoa da, gure nia eratzen duena, benetako gizakia. Bakoitzaren izatea da. Gorputza mugatu eta zuzendu egiten du. Bere ezagutza eta ideia guztiak aurre-existentzian hartzen ditu. Arima (jainkoek egindakoa) mundura jaisten da eta ausaz gorputz bati lotzen zaio.
Platonek bere ideien teoria gizakiaren errealitatearen barruan kokatzen du. Horrela, arima eta gorputzaren doktrina sortu zuen, materialen eta espiritualaren batasuna. Arima ona da, eta gorputza saiatuko da arima egia horretara ez heltzea.
Arimaren funtzioak
Platonek hiru taldetan banatu zuen arima:
- Goi mailakoa (arrazoizkoa): Pentsatzea du zeregin, hilezkorra da. Bertutea: gorputza arrazionalki gobernatu. Arimaren zati hau buruan kokatu zuen.
- Suminorra: Animalia guztiek dute, hilkorra da. Bertutea: indarra. Arimaren zati hau bularrean kokatu zuen.
- Grinatsua: Hilkorra da. Bertutea: neurritasuna. Bizirik irauteko sena, plazerra eta mina ditu. Sabelean kokatzen du Platonek. (Gurdi hegoduna) harmonia, oreka, justizia. Klasista, inmobilista.
Arimaren hilezkortasuna
Batek hilezkortasuna, besteak hil (anamnesia).
Arima eta talde sozialak
Hiru gizarte klase:
- Produktugileak: Eskulanetarako egokiak, ekoizle gisa jardun. Bertutea: neurritasuna. Familia eta jabetza pribatua dutenak.
- Zaintzaileak (soldaduak): Defentsa. Bertutea: sendotasuna.
- Errege filosofoak: Gauza publikoak ondo betetzea. Heziketa oso garrantzitsua. Egoera horrela izateak dena orekan mantentzen du; haien esku dago dena ondo egotea. Errege filosofoek gobernatu behar dute, beraiek direlako oberenak.
Kristautasunaren gizakiaren ikuspegia Erdi Aroan
San Agustin: kreazionismoa sinesten zuen; gizakia Jainkoak sortua. Antzekotasunak: gizakia osatua, arrazoizko arima eta gorputza ditu. Platonen eragina nabarmena da. Agustitasuna arimarena da. Arimak bi atal ditu: behe mailako arrazoia (sentimenduak ezagutu) eta bestea (jakinduria lortu, argiarekin). Gizakia ordezkatu behar da → borondatea → bultzatu maitasunak. Maitatu Jainkoa. (Adan eta Ebaren kontua eta bataioa). Irudi bikoitza sortu zen: Jainkoaren jarraitzaileak eta ez-jarraitzaileak. Bekatuaren eragina indargabetzeko, fedea, karitatea eta grazia behar dira; trukea Jainkoarekin: grazia borondatearen truke. Askatasuna mugatua da bekatuagatik. "Serás libre cuando hagas el bien". Errepresioa, ukazioa, proiekzioa, sublimazioa, arrazionalismoa.