Poesía galega posguerra e correccións lingüísticas

A poesía galega na posguerra

A lingua galega e as súas manifestacións literarias foron perseguidas durante a posguerra. De xeito que durante bastantes anos non se publicou ningunha obra en galego, e menos en poesía, que foi sempre o xénero minorizado.

Resistencia e primeiros síntomas de recuperación

Nos anos 40 e 50, a poesía galega resistiu fundamentalmente no exilio con figuras como Luís Seoane e Lorenzo Varela, que escribiron poesía de denuncia. En Galicia, moitos dos poetas galegos de posguerra non escriben ou optan por facelo en castelán. Aínda así, pasados uns anos, van aparecendo síntomas de recuperación: unha colección poética bilingüe distribuída clandestinamente (Benito Soto, de Pontevedra) e unha revista poética (Xistral, de Lugo). Con todo, o feito cultural máis salientable é a creación da Editorial Galaxia.

Punto de inflexión e temáticas

A poesía galega na posguerra ten un primeiro punto de inflexión coa publicación de Longa noite de pedra. Ata ese momento, os poetas tiñan dúas temáticas: por unha parte, tendencias aparecidas antes da guerra; por outra parte, tendencias que tendían a unha humanización.

Continuidades e novas liñas poéticas

A poesía paisaxística, costumista e realista ten a súa continuidade na obra de Noriega Varela, quen publica a definitiva edición de Do ermo. O neotrobadorismo mantense vivo grazas a Álvaro Cunqueiro, que publica Dona do corpo delgado, que esmorece co Cancioneiro de Monfero de Xosé María Álvarez Blázquez e Xosé María Díaz Castro. Máis interese ten unha liña poética na que este proceso de humanización aparece relacionado con ideas da filosofía e dá lugar á denominada «Escola da Tebra», representada por Xosé Cuña Novás e que conta con Bernardino Graña, Uxío Novoneyra, Manuel María e Xosé Luís Méndez Ferrín.

Conclusión sobre a posguerra

En conclusión, vemos como a posguerra foi para a literatura galega unha etapa lenta de recuperación no ritmo creativo e na actividade cultural, pero as condicións de clandestinidade nas que tiveron que desenvolver o seu traballo, proporcionan máis mérito a un grupo de autores que puxeron a súa obra e a súa vida ao servizo da cultura e á literatura galega.

Estranxeirismos e equivalentes galegos

• apartheid: segregación racial
• bacon: touciño entrefebrado
• bafle: altofalante
• blue jeans: vaqueiros
• casting: proba de selección
• chance: posibilidade, oportunidade
• chárter: voo de aluguer
• chef: xefe de cociña
• chut: tiro (fútbol)
• dóping: dopaxe
• entrecot: entrecosto
• footing: carreira (continua)
• hall: recibidor, entrada, vestíbulo
• hit: éxito musical
• lobby: grupo de presión
• interviú: entrevista
• jeep: vehículo todoterreo
• lunch: comida lixeira, refrixerio
• look: aspecto, imaxe
• márketing: mercadotecnia
• máster: curso de especialización, mestrado
• míster: adestrador
• shock: conmoción, choque
• párking: aparcadoiro
• récord: marca
• maillot: camiseta (ciclista)
• self-service: autoservizo
• show: espectáculo
• sketch: escena cómica
• spónsor: patrocinador
• spot: anuncio (publicitario)
• sprínter: velocista
• stress: tensión, estrés
• tifosi: afeccionado, siareiro
• tráiler: remolque, avance (dunha película)
• vendetta: vinganza
• western: película do oeste, película de vaqueiros

Vocabulario correcto: Erros comúns

• rexurxir → rexurdir
• natilla → crema
• escurrir → escorrer
• bombilla → lámpada
• calaveira → caveira
• antoxar → antollar
• chepa → xoroba
• mordisco → dentada
• hierarca → xerarca
• veleta → cataventos
• obscuro → escuro
• sitiar → cercar, asediar
• pronóstico → prognóstico
• encorar → embalsar
• calificar → cualificar
• croque → chichón
• lexía → lixivia
• subasta → poxa
• aturdir → atordar
• escombros → cascallos
• corcho → cortiza
• estuche → estoxo
• campanada → badalada
• peldaño → chanzo
• esparcir → esparexer
• candado → cadeado
• caladeiro → caladoiro

Castelanismos e equivalentes en galego

• pañal → cueiro
• tobillo → nocello
• planchar → pasar o ferro
• turno → quenda, vez
• lealtad → lealdade
• señas → sinais, enderezo
• peluquería → perruquería
• jarabe → xarope
• racimo → acio
• azada → aixada, sacho
• saltamontes → saltón
• cresta → crista
• guarro → porco
• antifaz → anteface
• colilla → cabicha
• mezclar → mesturar
• floristería → florería, floraría
• infrarrojo → infravermello
• basurero → vertedoiro, lixo
• lentilla → lente de contacto
• hipo → ímpo
• beca → bolsa
• alcurnia → liñaxe
• allanar → achandar
• terciopelo → veludo
• chupito → grolo, chopo
• fecha → data
• joven → novo, mozo, xove
• plantilla (zapato) → sobrepanta
• plantilla (oficio) → cadro de persoal
• rodaja → toro, roda, rodela
• acertijo → adiviña
• zancadilla → cambadela, zancadilla

Oracións correctas

• Eses dous son unha estraña parella.
• Onte comín polbo con cachelos empregando unha culler e un coitelo.
• O seu costume é difícil de aturar.
• Tedes que facer coma min.
• Calquera persoa coñece o efecto dun prato de lentellas.
• Onte aplicáronme unhas fregas no lombo porque me doían os riles.
• Díxenche hai tempo que non me gusta a nata do leite.
• É o primeiro día do resto da miña vida.
• Así vestido pareces un espantallo.
• Se sabes quen fixo iso, dimo.
• Vai facer a cea el, que foi quen tivo a idea.
• Se vas visitar esa vila, para no Concello e na igrexa.
• Andaron toda a tarde falando polo móbil.
• Espera un intre, que agora mesmo remato.

Vocabulario correcto: Natureza e alimentos

• fruto → froito
• puerro → porro
• rosal → roseira
• lentexa → lentella
• níspero → néspera
• pichón → pombiño
• búho → moucho
• pulpo → polbo
• jabalí → xabarín
• rebaño → rebaño
• lechuga → leituga
• abedul → bidueira
• centeno → centeo
• liquen → lique
• berza → verza
• ruiseñor → reiseñor
• grulla → grou
• mexilín → mexillón
• urizo → ourizo
• mariposa → bolboreta
• grano → gran
• bellota → landra
• margarita → margarida
• castaño → castiñeiro
• laurel → loureiro
• codorniz → paspallás
• milano → miñato
• anguila → anguía
• lobezno → lobeto
• polilla → couza, traza
• seta → cogomelo
• naranja → laranxa
• zanahoria → cenoria
• almendra → améndoa
• guisante → chícharo, ervella
• gaviota → gaivota
• cigüeña → cegoña
• jurel → xurelo
• reptil → réptil
• culebra → cobra
• orégano → ourego
• fresa → amorodo, morango
• nogal → nogueira
• hongo → fungo
• gusano → verme, miñoca
• avestruz → avestruz
• merluza → pescada
• murciélago → morcego
• rape → peixe sapo, rabada
• lubina → robaliza

Identificación do termo incorrecto

(O termo incorrecto ou menos axeitado en galego estándar está en negra)

• estremecemento / calafrío / escalofrío
• derroteiro / rumbo / dirección
• trasfegar / trafegar / remexer
• grolo / trago / chupito
• entrenador / adestrador / preparador
• falta / erro / faio
• torcedura / escordadura / esguince
• lombo / costas / espalda
• gozar / deleitarse / desfrutar
• xeada / carazo / escarcha
• mudar / substituír / reemprazar
• baleiro / desocupado / vacío
• xurro / detrito / purín
• inxuriar / aldraxar / ultraxar
• enreixado / reixa / verxa
• cobiza / envexa / envidia