A poesía medieval en galego

Mester de Clerecía

Poemas narrativos compuestos nos séculos XIII e XIV por autores cultos (clérigos).

Contido

Baseado en textos latinos: a Biblia, San Agustín e coleccións de milagres. Temas:

1. Relixiosos: vidas de santos ou obras sobre a Virxe María.
2. Históricos ou novelescos: vida de Alexandre Magno.

Finalidade: Didáctica

Características Formais

1. Narracións en verso e lidas en voz alta
2. Linguaxe sinxelo e aparecen fórmulas xoglarescas (paralelismos e chamadas de atención ao auditorio).
3. Métrica: cuaderna vía [estrofa monorrítmica de catro versos de catorce sílabas (alexandrinos)].

Obras

Dos autores importantes: Gonzalo de Berceo (s. XIII) e o arcipreste de Hita (s. XIV). Outras obras: Libro de Alexandre, Libro de Apolonio, Rimado de Palacio.

Gonzalo de Berceo

Obras

Clasifícase en tres tipos: Hagiografías, Obras doctrinais, Obras marianas.

Milagros de Nosa Señora

1. En unha corrente de devoción á Virxe dos séculos XII e XIII.
2. Colección de milagres nos que a Virxe María intercede polos seus devotos.
3. A Virxe aparece como a mediadora entre os cristiáns e Deus.
4. Converte en unha vía de salvación da alma humana.

Contido e estrutura

1. Unha introdución e vinte e cinco milagres.
2. Na introdución o narrador preséntase como un peregrino da Virxe (Berceo identifícase cos peregrinos do Camiño de Santiago que se desviaban ata San Millán.
3. Nesta introdución a Virxe aparece como un prado de virtudes.
4. Os milagres seguen todos a mesma estrutura de caída e redención.

Características formais

1. Uso da cuaderna vía e emprega algúns cultismos.
2. Intenta ensinar e adoctrinar a un público integrado por peregrinos de orixe campesiña.
3. Adopta un ton de predicación sinxelo e emprega numerosas referencias á realidade cotiá da vida dos campesiños.
4. Aproveita as técnicas da literatura oral da época: fórmulas expresivas, chamadas de atención ao auditorio ou diálogos (mester de xograría).

Libro de buen amor

Contexto e finalidade

1. Ambigüidade, causa da situación social.
2. Non é totalmente medieval nin é aínda humanista.
3. Dobre obxectivo: ensinar e entreter.

Contido e estrutura

1. O tema central: o amor, na súa dobre natureza espiritual e sensual.
2. Comeza cun prólogo en prosa, coa intención da obra: avisar sobre os perigos do “loco amor”.
3. O protagonista relata en primeira persoa aventuras con mulleres de moi diferente condición.
4. Para conseguir o amor de algunhas delas recorre aos servizos da alcoviteira, Trotaconventos //Elementos heteroxéneos: Relatos alegóricos, Exemplos, Planto, Composicións relixiosas, Outras composicións.

Características formais

1. Diversidade métrica
2. Cuaderna Vía
3. Destaca na obra a enorme variedade de recursos, tanto cultos como populares.

A poesía cortesana

Cancioneiros colectivos

Cancioneiro de Baena, Cancioneiro de Estúñiga, Cancioneiro xeral.

Marqués de Santillana

Iñigo López de Mendoza foi militar e político. Sonetos feitos ao itálico modo, Las Serranillas.

Juan de Mena

Secretario de Juan II. Características da súa poesía a artificiosidade e o estilo latinizante. A súa obra máis importante, Laberinto de Fortuna, composto en honra ao rei. Nela trátase o tópico medieval da fortuna como unha forza cambianta á que está sometido o ser humano.

Poesía crítica e satírica

Século XV convive a poesía culta e cancioneril con algunhas obras de carácter satírico: Coplas da panadeira, Coplas do provincial, Danza da morte con hincapié no seu poder igualador.