Prexuízos Lingüísticos e Prosa Galega do S. XX: Unha Análise

Sociolingüística: Prexuízos Lingüísticos

Os prexuízos son xuízos atrevidos ou precipitados emitidos sen base suficiente por persoas que se deixan levar por tendencias non sustentadas na razón.

Un prexuízo lingüístico é unha subclase de prexuízo emitido sobre unha lingua ou sobre os seus falantes, co propósito de provocar o seu rexeitamento. Estes existen desde a antigüidade (latín).

Os Prexuízos Lingüísticos en Galicia

Estes fóronse conformando ao longo dos séculos, nun lento proceso de imposición e substitución lingüística.

Tipos de Prexuízos Lingüísticos

• Prexuízos relacionados coa suposta falta de utilidade do galego

  O que se considera inútil acaba sendo rexeitado ou abandonado.

  • O galego íllanos do exterior.
  • O tópico da lingua universal.
  • O galego non xera riqueza.

• Prexuízos que asocian o galego coa pobreza e co atraso

  Considérase inútil nunha sociedade que pretende ser rica e avanzada.

  • Lingua rural, de pobres e ignorantes.

• Uso do galego como sinal de descortesía ou mala educación

  • O galego como desconsideración ás persoas descoñecidas.

• Prexuízos relacionados coa pretendida imposición do galego

  Esténdense coas primeiras medidas de protección do galego.

  • Imposición dunha minoría política intolerante.
  • A imposición do galego na educación.

• Caracterización Pexorativa e Incompetencia dos Falantes

  Considérase o galego como lingua ruda ou fea e os seus falantes como incompetentes que non falan ben o galego.

  • Non é unha lingua válida para a xente nova.

• O galego como marca ideolóxica ou profesional

  Xurdiron coa incorporación do galego no mundo laboral.

  • Lingua marcada politicamente.

Prosa do Primeiro Terzo do Século XX

Os Continuadores do Século XIX

A prosa galega moderna nace coa Xeración Nós. Con anterioridade a estes autores cómpre citar outros que desenvolven o xénero. Destacan:

• Manuel García Barros: Contiños da Terra
• Francisca Herrera Garrido: A Ialma de Mingos
• Gonzalo López Abente: O Deputado de Beiramar

Prosa das Irmandades da Fala

A prosa galega experimentou uns avances notables nas Irmandades da Fala. Demóstrano os feitos:

• A aparición do ensaio, medio de difusión da ideoloxía nacionalista.
• O desenvolvemento da prensa en galego: o periódico A Nosa Terra.
• A difusión de diferentes coleccións de narrativa que serviron de soporte para moitas creacións dos novelistas.

Os ensaístas máis importantes:

• Johán Vicente Viqueira: artigos en A Nosa Terra.
• Antón Vilar Ponte: Pensamento e Sementeira.
• Ramón Vilar Ponte: Doutrina Nacionalista.
• Leandro Carré Alvarellos: Naiciña.
• Xosé Lesta Meis: Menecho o da Rúa.

Xeración Nós (Prosa)

A Xeración Nós tivo 3 etapas:

1. Pregaleguismo (1914)

   Xorde en Ourense no 1914. Formaban parte Risco, Cuevillas, Pedrayo e Arturo Noguerol.

   • Procedentes da clase acomodada.
   • Rexeitan o modelo de sociedade.
   • Desvinculados da nosa cultura e do movemento nacionalista.
   • Baséanse na defensa do individualismo e na procura do exótico.

2. Galeguismo (1917)

   En 1917 teñen os primeiros contactos coas Irmandades da Fala (Castelao e Antón Losada).

   • O camiño da universalidade pasaba polo coñecemento da cultura.
   • Labor político e cultural para incorporar Galicia a Europa (creación do Partido Galeguista, da revista Nós e do Seminario de Estudos Galegos).

3. Posguerra (1936)

   En 1936 comeza a guerra e supuxo a ruptura da unidade do grupo e o remate da súa actividade:

   • Risco renuncia ás conviccións galeguistas.
   • Pedrayo e Cuevillas comezan o silencio político.
   • Castelao exíliase.
   • Outros son executados.

Renovación na Prosa da Xeración Nós

• Prosa de Ficción: Novela

  Diversifica temas (realista urbana, histórica, psicolóxica…) e incorpóranse narrativas de autores europeos.

  Obras:

  • Os dous de sempre, Castelao (realista)
  • A Romeiría de Xelmírez, Pedrayo (histórica)
  • Arredor de si, Pedrayo (psicolóxica)

• Prosa Científica: Ensaio

  Axéitase ao idioma e abrangue todas as áreas do saber.

  Obras:

  • Teoría do Nacionalismo, Risco (política)
  • Ensaio Histórico sobre a Cultura Galega, Pedrayo (Historia da cultura)
  • As Cruces de Pedra na Galicia, Castelao (arte)

• Prosa de Ficción: Conto

  Busca da brevidade, síntese e diversificación temática en busca da orixinalidade.

  Obras:

  • Do caso que lle aconteceu ó Doutor Alveiros, Risco
  • Cousas e Retrincos, Castelao
  • Contos do Camiño e da Rúa, Pedrayo