A Primeira Guerra Mundial: Países implicados, alianzas e sistemas políticos

La Primera Guerra Mundial

Países implicados en cada bando

El mapa político de Europa estaba dominado por cinco grandes potencias: Austria-Hungría, Alemania, Gran Bretaña, Francia, Rusia, y una de menor peso: Italia. Entre estas naciones existía un inestable equilibrio de poder, y formaron alianzaspara autoprotegerse. Austria-Hungría, Alemania e Italia formaron la triple Alianza. Francia, Rusia y Gran Bretaña, la triple Entente. Estaban dispuestas a ayudarse entre sí, pero en términos limitados.

• Triple Alianza.

Se formó en 1882 promovida por el canciller alemán Bismarck. La constituían Alemania, Austria-Hungría e Italia. Sin embargo, esta última non cumpriu os seus compromisos cando estourou a guerra e, en principio, mantívose neutral ata intervir máis tarde como membro do bando contrario, a Triple Entente. Ao longo do conflito novas potencias adheríronse a este bloque: Turquía (outubro de 1914) e Bulgaria (outubro de 1915).

A la Triple Alianza se le denominó también con el nombre de los Imperios Centrales.

• Triple Entente.

Se creó en 1907 y sus integrantes fueron: Francia, Gran Bretaña y Rusia, a las que se añadió más tarde Serbia. Rusia se incorporó por temor a Alemania. La triple Entente se conoce también con el nombre de los países aliados.

Durante el conflicto se incorporaron otros estados: Bélgica, al ser atacada por Alemania, Japón (agosto de 1914), Italia (mayo de 1915), Rumanía (junio de 1916), Portugal (marzo de 1916), Estados Unidos (abril de 1917), Grecia (junio de 1917), así como China y varios estados latinoamericanos. Sin embargo, en 1918 Rusia abandonou a guerra a causa da perda de varios territorios, e asinou a paz con Alemania.

Estas alianzas significaban que en caso de que un dos membros entrara en guerra, os seus socios terían que intervir en axuda; isto supoñía que calquera chispa en Europa, ou nas colonias europeas, acabaría desencadeando unha guerra a gran escala.

Todas as grandes potencias tiñan colonias en África e Asia, polo que tamén estes lugares foron escenario dos enfrontamentos bélicos.

Sistemas políticos e ideoloxías imperantes

En 1914, xusto antes de que a Primeira Guerra Mundial dera comezo, Rusia, Alemania e Gran Bretaña tiñan un sistema político monárquico constitucional. Esa época pode considerarse como un tempo de transición entre as monarquías absolutistas de séculos anteriores e as actuais monarquías parlamentarias.

O espírito nacionalista estivo moi presente durante a Primeira Guerra Mundial, é o caso de Alemania, onde esta forma de Goberno intentou ao principio impoñerse pola forza, pero fracasou. Máis tarde, o nacionalismo impúxose por unha toma legal do poder, dando propaganda ás súas ideas e conseguindo o apoio popular, prometendo acabar co desemprego e consolidar unha economía forte no país alemán.

Forma de Estado en cada país

Austria-Hungría:

O Imperio austro-húngaro era unha monarquía dual en unión personal. Eran dous estados rexidos por un mesmo emperador; tiñan a mesma política exterior e un único exército. Con todo, os seus cidadáns eran dun país ou doutro, non dos dous; se tiñan pasaporte austríaco non podían ter pasaporte húngaro, e o mesmo ao revés.

O xefe do Estado austro-húngaro era Francisco José I de Austria, que foi emperador de 1867 a 1916. Le sucedeu Carlos I de Austria e IV de Hungría, que gobernou de 1916 a 1919. Os dous pertencían á dinastía dos Habsburgo.

Alemania:

O Imperio alemán, Deutsches Reich, era unha monarquía constitucional; tiña un parlamento con dúas cámaras e rexíase por unha constitución. Ao fronte do poder executivo estaba o Káiser Guillermo II, que exercía como xefe do Estado. O káiser era un emperador, o equivalente a un rei, pero con poder sobre máis dun territorio. Guillermo II gobernou de 1888 a 1918, e a Constitución dáballe grandes poderes.

Ademais do káiser había un canciller, que se encargaba da marcha dos asuntos políticos do país. O último dos catro cancilleres, que Guillermo II tivo ao longo do seu reinado, foi Maximilian Von Baden.

Francia:

Francia era unha república parlamentaria. Durante a Primeira Guerra Mundial estaban na Tercera República. De 1913 a 1920 o seu presidente foi Raymond Poincaré.

Gran Bretaña:

Gran Bretaña tiña unha monarquía parlamentaria. Jorge V do Reino Unido era o rei durante a Primeira Guerra Mundial. Herbert Henry Asquith foi primeiro ministro dende 1915 ata 1920.

A casa real británica tivo un problema importante ao principio da Primeira Guerra Mundial, xa que o rei Jorge V era primo do káiser alemán Guillermo II, e Alemania era o principal adversario de Gran Bretaña na guerra.

Rusia:

Rusia tiña dende 1906 unha monarquía constitucional con poderes absolutos. A máxima figura era o zar, equivalente a un emperador. O último zar foi Nicolás II, de 1884 a 1917, ano en que se desatou a Revolución rusa que acabou coa monarquía zarista e Rusia se declarou como república.