A Primeira Guerra Mundial: Resumo Completo e Análise

Contexto Histórico: A Europa Pre-Guerra

Tras o Congreso de Viena (1815), Europa quedou reconfigurada, pero o século XIX viu o ascenso de novas potencias e rivalidades. A Segunda Revolución Industrial impulsou o crecemento económico e a competencia entre nacións. Eventos clave como a unificación de Alemaña e Italia alteraron o equilibrio de poder, sementando as bases para futuros conflitos.

A Primeira Guerra Mundial (1914-1918)

Causas do Conflito

• Causa conxuntural: O asasinato do arquiduque Francisco Fernando, herdeiro ao trono austrohúngaro, e da súa dona en Saraxevo (xuño de 1914).
• Causas estruturais:
  • Rivalidade económica e imperialista, especialmente polo avance de Alemaña.
  • Enfrontamento territorial entre Alemaña e Francia por Alsacia e Lorena.
  • Disputas nos Balcáns entre Austria-Hungría e Rusia.

Os Bloques de Alianzas

• Tripla Alianza (1882): Formada por Alemaña, Austria-Hungría e Italia.
• Tratado de Reaseguro (1887): Acordo de neutralidade entre Rusia e Alemaña en caso de conflito con Francia ou Austria-Hungría, respectivamente. Este tratado non foi renovado en 1890.
• Weltpolitik de Guillerme II (a partir de 1890): Política expansionista alemá que levou a:
  • Alianza entre Francia e Rusia (1892).
  • Entente Cordiale (1904): Acordo entre o Reino Unido e Francia.
  • Tripla Entente (1907): Asinada entre o Reino Unido, Francia e Rusia, consolidando os dous grandes bloques.

As Guerras Balcánicas

• Primeira Guerra Balcánica (1912): Conflito entre a Liga Balcánica (Serbia, Bulgaria, Grecia e Montenegro) e o Imperio Otomán. Durou tres meses e resultou na derrota turca.
• Segunda Guerra Balcánica (1913): Bulgaria atacou Serbia e Grecia. Bulgaria foi derrotada, o que fortaleceu a Serbia e, indirectamente, a Rusia na rexión.

Fases da Primeira Guerra Mundial

Primeira Fase (1914): A Guerra de Movementos

• Alemaña tomou a iniciativa co Plan Schlieffen, buscando unha vitoria rápida sobre Francia.
• Francia desenvolveu o Plan XVII, que fracasou.
• Libráronse a Batalla das Fronteiras e, posteriormente, a decisiva Batalla do Marne, que detivo o avance alemán sobre París.
• Na Fronte Oriental, Rusia atacou Prusia Oriental (Batalla de Tannenberg).
• O plan alemán de guerra rápida fracasou, pero Alemaña conquistou Bélxica, o nordeste de Francia e a Polonia Rusa.

Segunda Fase (1915-1916): A Guerra de Desgaste

• A fronte occidental estabilizouse, dando lugar a unha guerra de trincheiras.
• Os Poderes Centrais atacaron Rusia, mentres Francia atacaba os Poderes Centrais.
• Entrada de novos países: Italia uniuse aos Aliados e Bulgaria aos Poderes Centrais.
• Os Aliados atacaron o Imperio Otomán para tomar o Estreito dos Dardanelos, pero fracasaron.
• Italia abriu unha fronte no sur austríaco.
• Caracterizada pola guerra de desgaste (esgotamento do inimigo para forzalo a pedir a paz).
• Grandes batallas:
  • Batalla de Verdún: Iniciada polos alemáns.
  • Batalla do Somme: Iniciada polos Aliados.
  • Batalla naval de Xutlandia: Entre alemáns e británicos polo bloqueo naval a Alemaña, que rematou coa retirada alemá.
• Dúas vitorias rusas no Cáucaso e varias ofensivas no sector austrohúngaro.

Terceira Fase (1917): O Ano Crucial

• Comezaron a aparecer signos de esgotamento en todos os bandos.
• Os Estados Unidos entraron na guerra en abril de 1917, achegando un novo impulso aos Aliados.

Cuarta Fase (1918): O Fin da Guerra

• Saída de Rusia da guerra tras o ascenso dos bolxeviques ao poder. Rusia asinou o Tratado de Brest-Litovsk e retirouse.
• Bulgaria, o Imperio Otomán (Turquía) e Austria-Hungría abandonaron a guerra.
• Alemaña quedou illada.
• Guillerme II abdicou e proclamouse a república en Alemaña.
• Dous días despois, o 11 de novembro de 1918, asinouse o armisticio, poñendo fin á Primeira Guerra Mundial.