Sistema fonético e vocálico da lingua galega

Fonética e Fonoloxía do Galego

Unidades da Lingua

A lingua está formada mediante a combinación de unidades significativas organizadas nunha xerarquía: o morfema, o monema, a palabra, a frase, a oración, o enunciado e o texto.

O Fonema

O fonema é a unidade lingüística máis pequena; non ten significado propio.

• Ten función distintiva: permite diferenciar palabras.
• Ten realización fonética: pode pronunciarse (entre barras / /).

Fonoloxía

A fonoloxía estuda os sons da lingua. O son é a realización física dun fonema (entre corchetes [ ]).

Grafema

O grafema, letra ou grafía, é a representación escrita dos fonemas. A ortografía ocúpase do uso correcto das letras e dos signos.

Sistema Fonolóxico do Galego

O galego ten 26 fonemas: 7 vocálicos e 19 consonánticos.

Vogais vs. Consoantes

Caracterización dos Fonemas

A caracterización dos fonemas baséase en tres aspectos:

• Grao de abertura: determinado pola posición dos órganos articulatorios e a súa abertura.
• Localización: lugar do aparato fonador onde se produce a articulación.
• Sonoridade: depende da posición e vibración das cordas vocais.

Sistema Vocálico

• Posición tónica: 7 fonemas
• Posición átona: 5 fonemas
• Posición átona final de palabra: 3 fonemas

Xénero dos Nomes

Xénero Masculino

• Nomes de letras: o, a
• Moitos sustantivos rematados en -ume
• Os seguintes sustantivos: o bechamel, o berce, o cal, o cárcere, o diadema, o leite, o mar, o mel, o nariz

Xénero Feminino

• Árbores froiteiras e os seus froitos (pero hai excepcións: o castiñeiro/a castaña)
• Palabras rematadas en -axe (excepto: o paxe, o garaxe, o traxe e o personaxe)
• Palabras cultas rematadas en -se, -e, -ite e -te (excepto o étaxe)
• -ón (patrón, león) -oa (patroa, leoa) -ona (acusona, cabezona)
• -án (ancián, cidadán) -á (anciá, cidadá) -ona

Casos especiais

• Sincréticos: o artista, a artista
• Epicenos: home/muller