Talde Dinamikak eta Gizarte Egokitzapena: Kontzeptuak eta Teknikak

1. Egokitu Ezin Soziala eta Gizarteratze Prozesua

Egokitu ezin soziala norbaitek gizarte-egoera jakin batzuetara egokitzeko duen ezintasunari egiten dio erreferentzia. Gizarteratzea, berriz, gizabanako bat edo talde bat gizartean integratzeko ekintza da, kontzeptu soziologikoa. Egokitu ezina gizarteak ezartzen dituen arauetara eta prozeduretara egokitu ezin denean gertatzen da, sisteman ondo sentitzen ez direnean. Faktore psikologikoek, biologikoek eta sozialek eragin dezakete pertsonaren egokitu ezinean. Arauekiko haustura bat suposatzen du. Kultura batzuetan gauza batzuk ez daude onartuta, eta horrek arazoak sor ditzake; beste batzuetan, berriz, onartuta egongo dira. Pertsonaren egoera aztertu behar da.

2. Giza Taldea eta Pertsona-Multzoa: Desberdintasunak

Giza taldea helburu berdinak edo antzekoak partekatzen dituzten pertsonen multzoa da, eta taldea batasun gisa ikusten dute. Borondatez elkartzen dira, eta kideek elkarrekin lan egiten dute helburu komunak lortzeko. Talde batean, kideen arteko interakzioa eta kohesioa funtsezkoak dira.

Ikuspegi psikosozialetik, desberdintasun nabarmenak daude pertsona-multzoaren eta taldearen artean:

• Helburuak: Talde batean, helburuak kide guztientzat dira komunak eta batera lortzen dira. Pertsona-multzo batean, berriz, bildutako pertsonek ezaugarri batzuk parteka ditzakete, baina ez dute zertan helburu komunik izan.
• Jarrera eta Parte-hartzea: Talde batean, kideen jarrera aktiboa da, eta parte-hartzea eta ekarpena ohikoak dira. Pertsona-multzo batean, jarrera pasiboagoa izan daiteke, eta kideek ezarritako jarraibideak baino ez dituzte betetzen.
• Lan egiteko modua: Talde batean, kideek noranzko komun batean lan egiten dute, sormena eta berritasuna baloratuz. Pertsona-multzo batean, berriz, bakoitzak bere helburuak izan ditzake, eta haiek lortzea da intentzioa, nahiz eta elkarrekin egon.

3. Nire Taldeak eta Behar Pertsonalak

Ikasi ditugun talde-moten artean, bi talde nagusitan kide naiz:

• Kuadrilla: Talde informal baten parte gara. Helburuak denon artean lortzen saiatzen gara, eta edozein gauza egiteko, partaide bakoitzaren iritzia eta nahiak entzuten dira adostasun batera iristeko.
• Familia: Kuadrilla baino talde formalagoa da, baina bertan ere kide gara, nahiz eta beste modu batean jokatu.

Talde horietan kide izateko arrazoiak eta asetzen ditudan behar pertsonal batzuk honako hauek dira:

• Kuadrillan: Laguntasuna, aisialdia, erabakiak hartzeko parte-hartzea, babesa eta onarpena.
• Familian: Segurtasuna, maitasuna, hezkuntza, laguntza eta pertenentzia.

4. Talde-Kohesioa: Barne eta Kanpo Eragileak

Kide naizen taldea aztertuz, kuadrillaren barruan, barneko eta kanpoko faktoreek eragin handia dute:

Barne Faktoreak (Kuadrillan):

• Kidetasuna: Taldekideekin kidetasun handia nabaritzen da.
• Esperientzia partekatuak: Bai arrakasta-esperientziak baita porrot-esperientziak ere partekatzen dira.
• Helburu eta itxaropen berdinak: Horregatik, helburuak eta itxaropenak berdinak dira.
• Arau informalak: Nahiz eta beti ados ez egon, arau zehatz batzuk finkatuta daude, batzuk besteak baino gehiago gustatu arren.

Kanpo Faktoreak (Kuadrillan):

• Lidergoa: Talde guztietan lider bat egoten da. Batzuetan negatiboa izan daiteke, ez delako beti pertsona batek esaten duena egin behar. Baina beste egoera batzuetan, lider bat izatea onuragarria izan daiteke taldearentzat.
• Defentsa-jarrera: Kuadrillaren barruan defentsa-jarrera dago askotan: bati zerbait egiten badiote, besteak bere defentsan aterako dira arazorik gabe.

Talde-kohesioa indartzeko estrategia bat, adibidez, komunikazio irekia eta erregularra sustatzea izan daiteke, baita talde-jarduera berriak antolatzea ere, kideen arteko loturak sendotzeko eta esperientzia positibo berriak sortzeko.

5. Argotaren eta Jergaren arteko Berdintasunak eta Desberdintasunak

Jerga hizkuntzaren barietate espezifiko bat da, hizkuntza estandarretik bereizten dena. Argota, aldiz, hizkuntzaren lagunarteko barietatea da, egoera informaletan eta adin edo gizarte talde bereko pertsonekin erabiltzen dena.

Berdintasunak:

• Biak talde jakin batzuekin lotuta daude.
• Biak hizkuntzaren barietate espezifikoak dira.

Desberdintasunak:

• Jerga: Lanbide edo jarduera bereko pertsonek erabiltzen dute. Ahoz zein idatziz erabil daiteke, eta ez da informaltzat hartzen.
• Argota: Oso informalak diren hitz eta esaldiez osatuta dago. Ahozko hizkuntzan baino ez da erabiltzen.

6. Heziketa-Zikloaren Motibazioa: Barne eta Kanpo Arrazoiak

Egia da ziklo hau egiteko, beste edozein ikasketatan bezala, motibazioa behar dela, bai ikasterako orduan baita ikasitakoa praktikan jartzeko ere. Motibazio hori bi motatakoa izan daiteke:

• Kanpo-motibazioa: Batez ere errefortzuan oinarritzen da. Ukigarri edo ukiezin diren gauzek eragiten dute motibazio hori; kasu honetan, ez da dirua, baizik eta gainditzea eta esfortzua saritzea.
• Barne-motibazioa: Pertsonak berak sortzen duena da. Bakoitzak bere buruari jartzen dizkion helburuak eta lorpenak nagusitzen dira. Pertsona batek, sariren bat jasotzeko itxaropenik gabe eta kanpoko errefortzurik gabe jarduten duenean, barne-motibazioa duela esan genezake.

Heziketa-ziklo honetan, motibazioa barnekoa zein kanpokoa da. Barne-motibazioak ikasteko eta pertsonalki garatzeko gogoa bultzatzen nau, eta kanpo-motibazioak, berriz, ikasketak gainditu eta etorkizuneko lan-aukera hobeak lortzeko helburuak indartzen ditu. Bi motibazio-iturri hauek gogoz ekiteko bultzatzen naute.

7. Lidergoa Taldean: Familiaren Adibidea

Liderra lidergo-funtzioa betetzen duen pertsona da, eta taldearen egituraren erdigune bihurtzen da. Pertsona horrek taldea helburu zehatzetara orientatu eta gidatzen du, kohesionatuta mantenduz.

Lehen aipatu dudan bezala, hainbat taldetan kide naiz, hala nola familian edo kuadrillan. Familiaren kasuan, amaren edo aitaren lidergoa ez da seme-alabena bezalakoa izango. Beraz, arauak jartzerako orduan, gurasoak izango dira liderrak, nahiz eta kasu batzuetan seme-alabekin adostasun batera iristeko aukera egon.

Familiaren barruan, gurasoen lidergoa lidergo demokratikoaren eta autoritarioaren arteko nahasketa izan ohi da. Askotan, gurasoek erabakiak hartzen dituzte familiaren ongizatea bermatuz (autoritarioa), baina gero eta gehiago saiatzen dira seme-alaben iritziak kontuan hartzen eta haiekin adostasunak lortzen (demokratikoa). Balorazio kritiko gisa, lidergo mota hau eraginkorra da familia-kohesioa mantentzeko eta seme-alaben autonomia garatzeko, baina oreka zaila izan daiteke, eta batzuetan autoritarismoan erortzeko arriskua dago.

8. Lidergoa eta Talde Motak Hezkuntzan

Argi dago gelako taldean, hezkuntza-antolamenduari dagokionez, liderra irakaslea dela.

Talde moten arteko desberdintasunak honako hauek dira:

• Talde oso arautua edo talde formala: Nahita osatu den taldea da. Arau finkoak izateaz gain, erakundearen helburuak banakakoenen gainetik egoten dira. Talde hauetako kideak normalean helburu komun bat lortzeko elkartzen dira, hala nola lantalde batean.
• Talde informalak: Bat-batean sortzen diren taldeak dira. Kideen arteko erakargarritasuna dela eta sortzen dira, hala nola lagun-kuadrilla bat.

9. Talde Barruko Rolak: Funtzioak eta Adibideak

Talde batean dauden rolak oso ugariak izan daitezke. Horien artean, batzuk lana erraztera bideratuta daude, beste batzuk kohesioa mantentzera, eta beste batzuk rol oztopatzailea dute.

• Lana errazten duten rolak:
  • Laguntzailea: Ideiak eta informazioa ematen ditu.
  • Aktibatzailea: Taldea lanean jartzen du eta aurrera egiteko bultzatzen du.
• Kohesioa mantentzera bideratutako rolak:
  • Gaitzailea (Atezaina): Komunikazioa errazten du eta kideen arteko harremanak zaintzen ditu.
  • Harmonizatzailea: Gatazkak konpontzen eta tentsioak arintzen laguntzen du.
• Rol oztopatzaileak:
  • Axolagabea: Jarrera pasiboa du, eta ez du parte hartzen.
  • Aurkari-erasotzailea: Beste kideei eraso egiten die edo taldearen aurka jartzen da.

10. Sinergia: Talde-Lanaren Funtsezko Osagaia

Sinergia talde-lanean sortzen den balioa da, non profesional bakoitzak bere ezagutza eta teknikak ekartzeko egiten duen ahalegin koordinatuak bakarkako esku-hartze isolatuen batuketa baino emaitza handiagoa sortzen duen. Hau da, "osoa bere atalen batura baino handiagoa da" printzipioa.

Sinergia funtsezkoa da talde-lanean, hainbat arrazoirengatik:

• Eraginkortasuna: Taldeak, sinergiaren bidez, banaka lortuko ez lituzkeen emaitzak lor ditzake.
• Berrikuntza: Ideia eta ikuspuntu desberdinen batuketak sormena eta irtenbide berritzaileak bultzatzen ditu.
• Motibazioa: Kideek elkarrekin lan egitean eta arrakasta partekatzean motibatuago sentitzen dira.
• Arazoen konponbidea: Arazo konplexuei aurre egiteko gaitasun handiagoa ematen du, ikuspuntu anitzak uztartuz.

11. Lantaldeak eta Talde Informalak Lan-Arloan

Lantaldea funtsezko atala izaten da edozein erakundetan. Esku-hartze jakin baterako beren prestakuntza, ezagutza, trebetasunak eta eskarmentua jartzen duten pertsonen multzoa da. Pertsona-kopuru txiki batek osatzen du, eta helburu komun bat lortzeko printzipioaren araberakoa da.

Bestalde, talde informalak (lan-alorrean) talde-egitura hartzen dute. Talde informalen sorrera bultzatzen duten elementuetako batzuk hauek dira:

• Lan-harreman edo arau berdinak izatea.
• Interes edo premia berak izatea.

Bi talde mota hauek erakundearen errendimenduan eragin handia dute:

• Lantaldeak: Erakundearen helburu formalak lortzeko ezinbestekoak dira. Eraginkortasuna, produktibitatea eta berrikuntza bultzatzen dituzte, zeregin espezifikoak modu koordinatuan betez.
• Talde informalak: Nahiz eta helburu formalik ez izan, erakundearen barruko giroa, komunikazioa eta langileen gogobetetasuna hobetzen laguntzen dute. Kohesio soziala indartzen dute, eta batzuetan, informazioa azkarrago hedatzen lagun dezakete. Hala ere, batzuetan, erakundearen helburuen aurka ere joan daitezke, baldin eta ez badira modu egokian kudeatzen.

12. Taldeetan Esku Hartzeko Tekniken Ezaugarriak

Taldeetan esku hartzeko teknikak talde-prozesuetan emaitza jakin batzuk lortzeko erabiltzen diren prozeduren multzoa dira. Teknika horien ezaugarri nagusiak honako hauek dira:

• Bizipenetan oinarrituta: Erantzunak talde-bizipenen eta esperientzien bitartez lortzen dira. Horregatik, talde-teknikei "bizipenak" ere esaten zaie, egoerak errealak izango balira bezala bizitzera eta sentitzera eramaten dituztelako.
• Teoria eta praktika uztartzea: Teoria eta praktika uztartu egiten dira, ikasketa esanguratsuagoa lortuz.
• Parte-hartzea sustatzea: Bakarkako zein taldeko ikasketa parte-hartzearen bidez lortzea erraztu egiten da.
• Gaitasunak garatzea: Giza harreman sakonagoetara iristen laguntzen dute, eta adierazpen askearen bidez, gaitasun pertsonal eta sozialak garatzen.
• Aurreiritzien deuseztatzea: Uste okerrak eta besteenganako aurreiritziak deuseztatzea lor daiteke.

13. Animatzailearen Gogoetak Teknika Aukeratzean

Animatzailearen lana ez da erraza, eta gauza asko izan behar ditu kontuan, batez ere praktika handirik ez badu. Hona hemen kontuan hartu beharreko zenbait alderdi esku-hartze teknika bat aukeratzeko:

• Sinpletasuna: Teknika errazak erabili behar ditu, partaide guztiek erraz ulertu eta gaizki-ulertuak saihesteko.
• Prozedurak errespetatzea: Aurrez ezarritako prozedurak betetzen saiatu behar da.
• Parte-hartzea sustatzea: Garrantzitsuena da parte-hartzea sustatzea, partaide guztiak sormen- eta errespetu-giro batean parte har dezaten.
• Denbora eta espazioa: Ez da jarduera bat presaka edo estu abiarazi behar; denbora eta espazio egokia ziurtatu behar da.
• Lehia saihestea: Lehiaren ordez, lankidetza sustatu behar da.
• Ulermena ziurtatzea: Partaide bakoitzak jarduera zertan datzan ongi ulertu duela eta arauak onartzen dituela ziurtatu behar da.

14. Taldeak Osatzeko Teknikak

15. Rol-Jokoa eta Bakarrizketa: Antzekotasunak eta Desberdintasunak

Antzekotasunak: Biak dramatizazio-teknikak dira, non rol batzuk antzezten diren, hau da, beste pertsona baten lekuan jartzen garen.

Desberdintasunak:

• Bakarrizketa: Pertsona bakarra dago, hau da, bakarrik egiten da.
• Rol-jokoa (Role-playing): Taldeka egiten da, hainbat pertsonaren arteko interakzioa simulatuz.

Kasu egokiak:

• Rol-jokoa: Elkar ezagutzeko, iritziak sortzeko, jarrerak lantzeko, gatazkak konpontzeko (adibidez, rolak alderatuz), eta komunikazio-trebetasunak hobetzeko.
• Bakarrizketa: Antsietate-egoeretan, arazo pertsonalen aurrean hausnartzeko, sentimenduak adierazteko eta norberaren barne-mundua esploratzeko.

16. Rolak Alderantzi eta Bakarrizketa: Abantailak

Rolak alderantzearen teknikaren abantailak:

• Munduaren, pertsonen, egoeren eta gertaeren ikuskera eskaintzen du, besteen ikuspuntutik.
• Norbera besteen ikuspuntutik ikusten da.
• Besteen ikuspuntua, premiak eta arrazoiak hobeto ulertzen dira, malgutasun handiagoz.
• Enpatia garatzen laguntzen du.

Bakarrizketaren abantailak:

• Jarduten ari den pertsonaren sentimendu eta pentsamenduez jabetzea erraztu egiten da.
• Adimen intrapertsonala ere landu egiten da.
• Norberaren arazoak eta antsietateak kudeatzeko tresna izan daiteke.

17. Talde-Dinamikak: Definizioa eta Ezaugarriak

Talde-dinamikak fikziozko egoeren bidez eta helburu jakinekin planteatzen diren pertsonen arteko elkarreragite-prozesuak dira. Horietan, taldearen portaera orokorra eta kide bakoitzak taldearen eraginez dituen aldaera indibidualak agertzen dira.

Talde-dinamiken ezaugarri nagusiak eta helburuak:

• Ikasketa esperientziala: Helburu nagusia partaide bakoitzak "bizi eta sentitzen" duenetik, hots, esperientziatik, ikastea izaten da, praktikan eta teorian.
• Gaitasunen garapena: Giza harreman sakonagoetara iristen laguntzen dute, eta adierazpen askearen bidez, gaitasun pertsonal eta sozialak garatzen.
• Harremanen aberastasuna: Giza harremanen aberastasun amaiezinaren adierazpide dira, gizakiek gizakientzat sortuak, emozio berriak edo lokartuak aurkitu eta bizitzeko aukera ematen dutenak.
• Aurreiritzien deuseztatzea: Talde-dinamiken bidez uste okerrak eta besteenganako aurreiritziak deuseztatzea lor daiteke.

18. Animatzaile On Baten Gaitasunak eta Jarduna

Animatzaile on batek talde-jarduera bat gidatzeko honako gaitasun eta jarraibide hauek eduki behar lituzke:

Egin beharrekoak:

• Teknika bakoitzaren egitura eta oinarri teorikoa ezagutu, baita dakartzan aukerak eta arriskuak ere.
• Aurrez ezarritako prozedurak bete.
• Ez abiarazi jarduera presaka edo estu bazabiltza (kontuan hartu denbora eta espazioa).
• Lehia saihestu.
• Parte-hartzea sustatu, sormen- eta errespetu-giroan.
• Partaide bakoitzak jarduera zertan datzan ongi ulertu duela eta arauak onartzen dituela ziurtatu.
• Jarduera amaitutakoan, ebaluazioa (hausnarketa) egin.

Saihestu beharrekoak:

• Bere burua nabarmentzeko eta besteen arreta erakartzeko jardun.
• Jarduera bat inprobisatu.
• Nolako emaitzak lortzen diren ikusteko esperimentatu.
• Teknika jakin bat erabili, hura kontrolatzeko gaitasunik izan ez arren.