Testu iruzkina

Peru gurea Londresen

Hona daukagun bertsioa, euskaraz direnetako bat da, Peru gurea Londresenen bertsioak dezente ere badira eta. Hau Azkue biltzaile eta artzaile nekagaitzak jasoa da, Europa osoan zehar ere balada ezagun askoa da. Azkue urte luzeak eman zituen euskara aztertzen. Hiztegintzan, gramatikan eta herri-literaturan oso garrantzitsuak diren lanak egin zituen.Baita ere bi eleberri egin zituen, Behin da betiko eta Ardi galdua. Euskararen batasun beharrak arduraturik azken batasun horrek oinarri gipuzkera osotua izan zitekeela pentsatu zuen. Haien obrak hizkuntzalaritzarako interes handiagoa du literaturarako baino.

Argumentua: 

Peruren emazteak gaixoarena egiten ikasi zuen eta askotan egiten zuen. Peru sendabelarren bila joan egin behar zen leku askotara, Gasteizera, Londresera… Bitartean emaztea amorantearekin egoten da eta halako batean, morroiak kontatzen dio hau guztia Peruri.

Baladan agertzen diren pertsonaiak hauek ziren: amorantea, Peru, morroia eta emaztea dira. Bertso bakoitzean norbaitek hitz egiten du. 1→Maria amorantearekin. 2 eta 3 berdin. 4→marroia eta Peruk hitz egiten dute elkar.

Hirugarren bertsoan etxera iritsi eta Peruk bere burua azaltzen duela pentsa daiteke, baina era berean, morroiak egoera berarentzat aprobetxatu nahi duela esaten du. Ez dago argi. Azken bertsoan, morroiaren zintzotasuna saritua ikus dezakegu.

Argi dago epiko-lirikoa dela, epikoa, bidaia bat dagoelako, eta lirikoa, musikaltasuna dagoelako eta poema bat delako. Neurriaren arabera, zortziko txikia bat da eta errima dauka. Gainera bertsoen bukaeran agertzen da lelo berdina oroitarazteko. Horregatik esan dezakegu epiko-lirikoa dela.

Esne saltzailea

Testu hau Agustin Iturriaga apaiz, maisu eta alegia-itzultzailea idatzi zuen. Iturriagak kexkatuta zegoen euskera ederki zekiten neska-mutilek gaztea Euskal Herritik kanpora joaten zirenean gaztelaniaz hantzera zekitenak, gaztelaniaz aitzeen jendearentzat lagungarri bihurtzen ziren. Gipuzkueraz idazten zuen testu honetan ikusten den moduan.

Argumentua:

Etorkizuna planteatzen, ez da dena gertatuko pentsatzen duen guztia esnea erortzen zaiolako.

Neska bat joan zen esne pitxarra saltzera plazara. Pentsatzen hasi zen ea zertan gastatuko ote zuen irabazitako guztia. Txerriak, txitak, txolak… Bapatean esnea lurrera jauzi zitzaion eta pentsatu zituen erosketen ametsetan geratu ziren.

Gaia: Egiteasmoa ahula ez dauka inolako baliorik.

Testuaren ikasbidea, planen oinarria ahula denean ez duela inolako baliorik.

Esan dezakegu bertsolaritzaien ahozkotasun-ezaugarririk duelako. Errimak ditu.

Belea eta azeria

Alegia hau Bizente Antonia Mogel idatzi zuen. Emakumea zen. Joan Antonio Mogelen iloba zne. Haiek biak eta bere neba Joserekin osatzen dute euskal herriko familia ezagunetakombat idazleen artean. Bizenten obrak Gipuzkueraz itzulita daude. Hala ere, ulergarriak dira edonork irakur daitezen.

Testu honen argumentua:

Bele batek gazta du ahoan eta ailodoren puntora eraman du. Azeriagazta hori jan nahi du orduan hitz goxoak esaten dizkio eta baita ere abesteko esaten dio ahoa irekitzeko da gazta lurrera jauzteko. Eileak abesten hasten da, gazta jaisten zaio eta azeriak haupatzen du.

Testuaren ikasbidea da ez zarela fidatu behar hitz goxoak esaten dizun pertsonengandik, zure konfiantza lortu behar du lehenengo, ondoren beraz fidatzeko.