Testuaren Eraketa eta Analisia: Faktoreak, Sekuentziak eta Kohesioa

Testuaren Eraketan Eragina duten Hizkuntzaz Kanpoko Faktoreak

Testuaren sorkuntzan eragina duten kanpo-faktoreak funtsezkoak dira mezuaren ulermenerako eta eraginkortasunerako. Hauek dira garrantzitsuenak:

• Solaskideak

  Izate fisikoa eta trukean duten gizarte-rola bereiztea komeni da. Haien arteko gizarte-harremanak dira, besteak beste:

  • Zenbateraino ezagutzen duten elkar.
  • Zer dakiten hizpide duten gaiaz.
  • Zenbaterainoko inplikazioa duten diotenaren gainean.

• Audientzia

  Baten bat hitz egitearen eta, aldi berean edo geroago, beste hartzaile batzuk izango direla jakitearen artean dagoen aldeak ere erabakitzen du testua.

• Espazioa

  Publikoa ala pribatua den kontuan hartu behar da.

• Denbora

  Solaskideak aldi berean ari diren ala ez.

• Edukia

  Gai espezializatua izatea edo ez izatea, eta solaskideak ezagutzen duen ala ez.

• Kanala

  Idatzizkoa ala ahozkoa den.

Interakzionismo Sozio-diskurtsiboaren Ezaugarriak

Interakzionismo sozio-diskurtsiboak hizkuntza-ekoizpenak hizketa-egintza gisa ulertzen ditu. Hauek dira bere ezaugarri nagusiak:

• Hizkuntza-ekoizpenak hizketa-egintzak dira.
• Ekoizpenak genero prototipikoetan banatzen dira eta hizkuntza natural jakin batean ematen dira.
• Testua egiteko, testu-genero bat hartu eta egoerara moldatzen dugu.
• Testuaren barne-arkitektura hiru antolaketa-mailatan aztertu behar da:
  • Barneko azpiegitura (diskurtso-motak, sekuentziak) eta testuaren gaiaren antolaketa.
  • Testuaren mekanismoak, koherentzia lotzeko (ideiak testu bihurtzeko).

Sekuentzia Mota Bakoitzaren Ezaugarriak

Testu-sekuentzia bakoitzak bere funtzio eta egitura bereziak ditu:

• Narratiboa

  Funtzioa: entretenitzea.

  Faseak:

  • Hasiera-fasea
  • Konplikazio-fasea
  • Ekintza
  • Erresoluzioa
  • Ebaluazioa edo moraleja

• Deskriptiboa

  Funtzioa: behatzaile baten ikuspegia berreraikitzea da.

  Faseak:

  • Ainguraketa-fasea
  • Espekulazioa
  • Lotura

• Argudiozko Sekuentzia

  Faseak:

  • Datu edo premisa-fasea
  • Argudioak
  • Kontra-argudioak
  • Ondorioa

• Azalpeneko Sekuentzia

  Faseak:

  • Hasierako konstatazio-fasea
  • Problematizazio-fasea
  • Erresoluzio edo azalpen-fasea
  • Ondorio-ebaluazio-fasea

• Elkarrizketa

  Hiru mailatan aztertu daiteke:

  • Lehen maila: Hasiera-fasea, fase transakzionala, amaiera-fasea.
  • Bigarren maila: Berba-hartzeetan banatzen dira.
  • Hirugarren maila: Berba-hartzeak hizkuntza-egintzen bidez burutzen dira.

Testualizazioa: Kontuan Hartu Beharrekoak

Testualizazioaren bidez, testuaren fase komunikatiboan antolatu eta testuaren barruko erlazioak gordetzeko unitate eta marka linguistikoak aukeratzen dira.

• Kohesio Tematikoari edo Nominalari Dagozkion Operazioak

  Operazio hauek testuaren kohesioa bermatzen dute:

  • Pertsonaia berria sartzea (kate anaforikoa).
  • Errepikapena edo ordezkapena berreskuratzea.

• Predikatu-kohesio Operazioak

  Denbora-antolaketa edota prozesu-hierarkia gordetzeko balio dute.